Нейрондардың ерекшеліктері Жүйке жүйесіне жатады Қызметі Өсінділер саны бойынша Медиатордың химиялық ерекшеліктері бойынша Постсинапстық нейрондарға әсер. - презентация

1

2 Нейрондардың ерекшеліктері Жүйке жүйесіне жатады Қызмоті Өсінділер саны бойынша Медиатордың химиялық ерекшеліктері бойынша Постсинапстық нейрондарға әсер отуіне қарай Қозғыштық, тежегіш Соматикалық және веготативтік Секроторлық, өткізгіштік Қимылдық, сезгіш, аралас Псевдоуниполярлы, биполярный, мультиполярлы Холинергиялық, моноаминерги- ниялық, пептидергиялық, т.б. Рефлекс доғасындағы орны мен қызмоті бойынша

3 Жүйке жүйесі (нервная система) - адам мен жануарлар организмдерінің қоршаған ортаға бейімделуін роттейтін жүйе. Жүйке жүйесін зерттейтін морфологияның бөлімін гр. neurologia (грек, neuron жүйке, жүйке жасушасы; logos ілім) деп атайды. Жүйке жүйесінің қызмоттері рефлекс тер арқылы іс жүзіне осады. Рефлекс сыртқы, немсе ішкі орта әсерлеріне организмнің жауап қайтару реакциясы. Жүйке жүйесі мүшелерін негізінен жүйке ұлпасы құрайды. Жүйке жүйесі организмдегі орналасу орындары (топография сына) мен құрылысына сәйкес: орталық және шоткі бөлімдер болып екіге бөлінеді. Жүйке жүйесінің орталық бөліміне ми және жұлын, ал шоткі бөліміне милан және жұлыннан организмнің шоткі аумақтарына тара латынь мүшелер: жүйке түбіршіктері, жүйкелер, жүйке тораптары, жүйке түйіндері (ганглийлері) және жүйке талшықтарының ұштары жатады. Организмдегі қызмоттеріне байланысты жүйке жүйесін үш бөлімге бөледі. Олар: сомалық (денелік), парасимпатикалық (ішкі мүшелік), симпатикалық (тамырлық). Жүйке жүйесінің сомалық бөлімі - дене, яғни тірек-қимыл аппараты және тері жабыны мүшедерінің, парасимпатикалық бөлімі ішкі мүшелер мен бездердің, симпатикалық бөлімі тамырлар жүйесі мүшелерінің қызмоттерін роттейді. Парасимпатикалық және симпатикалық бөлімдерді біріктіріп, жүйке жүйесінің веготативтік бөлімі деп атайды

4 Рецептолық жүйке ұштары Тітіркеніс көзіне қарай Қабылдауы бойынша Морфологиясы бойынша 1. Экстерорецепторлар (сыртқы ортадан) 2. Интерорецепторлар (организм нан) 1. Механорецепторлар 2. Хеморецепторлар 3. Терморецепторлар 4. Фоторецепторлар Бос ( осьтік цилиндр ұштары) Бос емс (осьтік цилиндр ұштары арнайы структуралармен байланысты)

5 Веготативтік немсе автономдық жүйке жүйесі (веготативная, или автономная нервная система); (systema nervosum autonomicum; грек, systema жүйе, бөліктерден құралған бүтін; лат. nervus жүйке; грек, autos өзім, өздігінен; nomos заң) барлық ішкі мүшелер жүйелері мүшелерінің (асқорыту, тыныс алу, зәр бөлу, аталық және аналық көбею мүшелер жүйелері), тамырлар мүшелері жүйелерінің (қанайналым, лимфаайналым, қан жасау мүшелер жүйелері), сыртқы және ішкі секреция бездерінің, бірыңғай салаты от ұлпасының қызмоттерін роттейтін жүйке жүйесінің бөлімі. Веготативтық жүйке жүиесі де, жүйке жүйесінің басқа бөлімдері сияқты нейроциттерден және жүйкелік глиядан (нейроглия дан) құралған. Веготативтік жүйке жүйесі - организмдегі орналасу орындары мен атқаратын қызмоттеріне байланысты симпатикалық және парасимпатикалық бөлімдерге бөлінеді. Олар өз кезегінде жүйке орталықтарынан және шоткі бөлімдерден құралады. Веготативтік жүйке жүйесінің жүйке орталықтары жұлын мен мида орналасқан: қыртыстық, қыртысасты және өзіндік жүйке орталықтарына бөлінеді. Веготативтік жүйке жүйесінің шоткі бөлімін: преганглионды (ганглионалды) миелинді (үлпекті) жүйке талшықтары, экстрамуральды (қабырғадан тыс) және интрамуральды (қабырғалық) жүйке ганглиондары (түйіндері), постганглионды (ганглионсоңы) миелинсіз (үлпексіз) жүйке талшықтары қүрайды.

6 ЭФФЕКТОРЛЫҚ ЖҮЙКЕ ҰШТАРЫ МОТОРЛЫҚСЕКРЕТОРЛЫҚ СОМАТИКАЛЫҚВЕГЕТАТИВТІ Б/Е МОТОРЛЫҚ БЛЯШКАЛАР БЕЗДЕРДІ Ж.Қ. ЖҮРЕК ЖӘНЕ БІРЫҢҒАЙ САЛАЛЫ Б/Е Ж.Қ.

7 Жүйке жүйесі СОМАТИКАЛЫҚ Ж.Ж.ВЕГЕТАТИВТІ Ж.Ж. ОРТАЛЫҚ Ж.Ж. ПЕРИФЕРИЯЛЫҚ Ж.Ж. ОРТАЛЫҚ Ж.Ж. ПЕРИФЕРИЯЛЫҚ Ж.Ж. БАС МИ ЖҰЛЫН 31 ЖҰП ЖҰЛЫН ЖҮЙКЕЛЕРІ 12 ЖҰП БАС МИ ЖҮЙКЕЛЕРІ БАС МИ МЕН ЖҰЛЫНДАҒЫ ОРТАЛЫҚТАР ВЕГЕТАТИВТІК ЖҮКЕЛЕР, ТҮЙІНДЕР, ӨРІМДЕР

8 1 СОПАҚША МИ; 2 МОЙЫН АЙМАҒЫНДАҒЫ ЖУАНДАҒАН ЖЕРІ; 3 ЖҰЛЫН ЖҮЙКЕЛЕРІ; 4 МОЙЫН ЖҮЙКЕЛЕРІ; 5 ЖҰЛЫННЫҢ АРТҚЫ ОРТАЛЫҚ ТЕСІГІ; 6 АРТҚЫ БҮЙІР ЖҮЛГЕСІ; 7 КЕУДЕ ЖҮЙКЕЛЕРІ; 8 БЕЛ АЙМАҒЫНДАҒЫ ЖУАНДАҒАН ЖЕРІ; 9 МИ КОНУСЫ; 10 БЕЛ ЖҮЙКЕЛЕРІ; 11 СЕГІЗКӨЗ ЖҮЙКЕЛЕРІ; 12 ОТЫРЫҚШЫ ЖҮЙКЕЛЕР; 13 ТЕРМИНАЛДЫ ЖІПШЕ ЖҰЛЫН

9 ЖҰЛЫН- ОМЫРТҚА ЖОТАСЫНЫҢ ӨЗЕГІНДЕ ОРНАЛАСҚАН ҰЗЫНДЫҒЫ СМ. ЖҰЛЫН ОРТАСЫНДА ЖҰЛЫН ӨЗЕГІ ОРНАЛАСАДЫ. ІШІ ЖҰЛЫН СҰЙЫҚТЫҒЫНА ТОЛЫ БОЛАДЫ. ЖҰЛЫННЫҢ СҰР ЗАТЫ АҚ ЗАТЫН ҚОШАП, СЫРТЫНДА ОРНАЛАСАДЫ. ЖҰЛЫН ҚҰРЫЛЫСЫНДА САЙЛАР МЕН САҢЫЛАУЫЛАР ОРНАЛАСАДЫ. ЖҰЛЫННЫҢ АЛДЫҢҒЫ ЖӘНЕ АРТҚЫ ТҮБІРІ БІРІГІП, ЖҰЛЫН ЖҮЙКЕСІ П.Б. ЖҰЛЫННАНА 31 ЖҰП ЖҮЙКЕ ШЫҒАДЫ: 5 БЕЛ, 5 СЕГІЗКӨЗ, 8 МОЙЫН, 12 КЕУДЕ, 1 ҚҰЙЫМШАҚ СЕГМЕНТТЕРІ. ЖҰЛЫН ЖІПШЕЛЕРІ ЕКІ ТҮРЛІ ТАЛШЫҚТАН ТҰРАДЫ: ЖҰЛЫННЫҢ ЖҮЙКЕ ТАЛШЫҒЫ МЕН ӨТКІЗГІШ ЖОЛЫ. ЖҰЛЫННЫҢ ӨТКІЗГІШ ЖОЛДАРЫНЫҢ 3 ТҮРІ БАР: 1. ЖОҒАРЫ БАҒЫТТАЛҒАН 2. ТӨМЕНГЕ БАҒЫТТАЛҒАН 3. АРАЛЫҚ НЕМЕСЕ АССОЦИАТИВТІ ЖҰЛЫНДЫ 3 ҚАБЫҚ ЖАУЫП ТҰРАДЫ: 1. СЫРТҚЫ ҚАТТЫ ҚАБЫҚ 2. ІШКІ ЖҰМСАҚ ҚАБЫҚ 3. ОРТАДАҒЫ ТОРЛЫ ҚАБЫҚ

10 1 АҚ ЗАТ; 2 СҰР ЗАТ; 3 АРТҚЫ СЕЗГІШ ТАЛШЫҚ; 4 ЖҰЛЫН ЖҮЙКЕЛЕРІ; 5 АЛДЫҢҒЫ СЕЗГІШ ТАЛШЫҚ; 6 ЖҰЛЫН ГАНГЛИЙІ ЖҰЛЫННЫҢ РЕКОНСТРУКЦИЯСЫ

11 1 АРТҚЫ БУДАСЫ; 2 АРТҚЫ АШАСЫ; 3 БҮЙІР БУДАСЫ; 4 ОРТАЛЫҚ КАНАЛЫ; 5 АЛДЫҢҒЫ АҚ ЖАЛҒАМА; 6 АЛДЫҢҒЫ АШАСЫ; 7 АЛДЫҢҒЫ БУДАСЫ ЖҰЛЫН (КӨЛДЕНЕҢІНЕН ҚАРАҒАНДАҒЫ КӨРІНІСІ)