Дербес компьютердің аппаттық жабдықтамасы Ішкі құрылғылар Жүйелік плата Салқындату жүйесі Процессор Оперативті жад Қоректендіру блогы Видеокарта Пернетақта. - презентация

1 Дербес компьютердің аппаттық жабдықтамасы Ішкі құрылғылар Жүйелік плата Салқындату жүйесі Процессор Оперативті жат Қоректендіру блогы Видеокарта Пернетақта Монитор Тышқан Принтер Сканер Акустикалық жүйе Тюнер Диск жетек Модем Винчестр Тапсырмалар Ішкі әрі сыртқы құрылғылар Сыртқы құрылғылар

2

3 Жүйелік плата – компьютерді қалыптасуының негізі болып табылады. Ол корпустың ішкі бөлігінде орнатылады. Жүйелік плата компьютердің барлық компоненттерінің арасындағы байланыстарды қамтамасыз етеді. Компьютерді модернизациялау жүйелік платаға да тікелей байланысты. Жүйелік платаны бірнеше компаниялар мен фирмалар өңдіреді. Осыған байланысты олар алуан түрлі болып келеді. Олардың ең басты денег үш сипаттамасы бар: 1. форм-фактор; 2. чипсет; 3. BIOS. Жүйелік плата Жүйелік платаның мөлшері, пішіні, бекіту тесіктері, әртүрлі разъем типтерінің болуы, олардың орналасу тәртібі форм-фактор деп аталлоды. Жүйелік платаның бекіту тесіктері корпустың түріне сәйкес келуі керек және орнықты, қозғалмайтындай етіп бекітіледі. Жүйелік платадағы разъем дардың көп түрлілігі және олардың саны модерназияциялауға ықпал етеді. Жүйелік плата электр энергиясымен қоректенуіне байланысты екіге бөлінеді. Олар: 1. АТ типтегі жүйелік платалар 2. АТХ типтегі жүйелік платалар Жүйелік плата – системная плата – system board Аналық плата – материнская плата – motherboard Жазық плата – плоская плата – planar board Базалық плата – базовая плата – baseboard Негізгі плата – основная плата – main board

4 Процессор Процессор – компьютердің ең басты микросхемасы. Оны орталық процессор, микропроцессор деп те атайды. Ол компьютерге жүктелген барлық программалар мен командаларды орындау ісімен айналысады, яғни жүйе өніміділігінің негізі болып табылады. Процессордың негізгі сипаттамалары: тактілі жиілігі; типі; конструктивті құрылуы. Процессордың тактілігі жиілігі (өлшем бірлігі – мегагерц (МГц), гигагерц (ГГц)) жоғары болған сайын, компьютердің жұмыстық жылдамдығы да жоғары болады. Офистік компьютерлер үшін МГц, 1-1,6 ГГц жиілікті процессорлар жеткілікті, ал, мультимедиалық компьютерлер үшін 1,8-3,2 ГГц жиілікті процессорлар қажет.

5 Қоректендіру блогы Қоректендіру блогы жүйелік блоктағы ішкі түйіндерді электр энергиясымен қамтамасыз етеді, өндірістік такты тұрақты кернеулерге түрлендіреді. Оның дұрыс жұмыс жасауы маңызды. Өйткені ішкі құрылғылар қатаң түрде тұрақты кернеулермен жұмыс істеуге арналған. Қоректендіру блогы корпус құрамында орналасады. Қоректендіру блогының жұмысы ішкі компоненттерге әсер етеді. Windows-тың жиі тұрып қалуын көптеген қолданушылар Microsoft-тан көреді, бірақта шин мәнінде бұл жағдайлар қоректендіру блогының қуатының аз мөлшерде болуына байланысты. Егер сізге сенімді жүйе қажет бокса, хонда оны запалы қоректендіру блогымен қамтамасыз ету қажет. Бұл онша сенімді емс аналық платаларды, процессорды және жатты тұрақты түрде жұмыс жасауын қамтамасыз етеді, ал ттарзан қоректендіру блокаторы жақсы компоненттердің өзін де жұмысқа жарамсыз жасайды.

6 Салқындату жүйесі Компьютерді элементтік базасы жартылай өткізгіштерге негізделген, сондықтан салқындату жүйесі маңызды рол атқарады. Салқындату жүйесіне вентилятора (кулер), радиатор жатады. Жүйелік блок құрамына міндетті және қосымша салқындату жүйелері орнатылады. Міндетті салқындату жүйелері процессорға және қоректендіру блогына орнатылады. Қосымша салқындату жүйелері корпусқа, винчестерге, видеокартаға, т.б. орнатылады. Салқындату жүйелері перифериялық құрылғылар құрамында да болады. Кулер двигатель ден, қалақтан және корпустан тұрады. Двигатель тұрақты такты жүйелік платадан аллоды. Қалақ двигателе білікпен бекітіледі. Салқындату жүйесіне 6 ай не 1 жылда техникалық қызмет көрсетіп тұру керек.

7 Видеокарта – мониторға бейнелерді шығаруға арналған плата. Видеокарта жүйелік платаға PCI немсе AGP разъем дары арқылы орнатылады. Ал, плата сыртқы бөлігінде монитордың кабелі қосылуға арналған арнайы разъем болады. Кейбір видеокарталарға бір уақытта үшке дейін мониторлар, схондай- ақ, теледидар да қосыла аллоды. Үш өлшемді (3D) графика на, үш өлшемді бейнелерді мониторда бейнелеу үшін видеокартаға арнайы графикалық процессор орнатылады. Ол үш өлшемді бейнелерді қалыптастырып, орталық процессорға жүктейді. Видеокартаның таңдау кезде оны қандай компьютер типіне орнатылатынын анықтау керек. Офистік компьютерлер үшін екі өлшемді бейнені бере алтын, ттарзан видеокарталар жеткілікті болады. Мұндай мүмкіндігі бар видеокарталар кейбір жүйелік платаларға интегралданып, бірге шығарылады. Ал, мультимедиалық компьютерлер үшін үш өлшемді бейнені беретін, қуаты жоғары видеокарталар қажет. Әсіресе, олардың графикалық процессор ларына аса көңіл бөлінуі керек. Қазіргі нарықта NVIDIA, ATI және Matrox компанияларының графикалық процессор лары кең таралған. Видеокарта

8 Оперативті жат Оперативті жат – бірнеше микросхемалар жиынтығынан тұратын уақытша есте сақтау құрылғысы болып табылады. Ол есте сақтау құрылғысы мен процессор арасындағы мәлімет алмасуды іске эстрады. Компьютер өшірілген кезде мұндағы мәліметтер де жойылады. Компьютердің жұмыстық жылдамдығы процессордың тактілік жиілігіне байланысты бокса, екіншіден оперативті жаттың сыйымдылығына тәуелді. Оперативті жаттың сыйымдылығы жоғары болған сайын компьютердің жұмыстық жылдамдығы да артып отрады. Оперативті жат жүйелік платаға арналған разъем дар – слот тар арқылы орнатылады. Жүйелік платадағы слот тардың саны әртүрлі болады (1, 2, 3, 4 дана болуы мүмкін). Компьютерді келешекте модернизациялау үшін слоттың саны бірнеше болғаны ыңғайлы.

9

10 Клавиатура Клавиатура – компьютердің негізгі әрі міндетті құрылғысы болып табылады. Ол ЭЕМ мен қолданушы арасындағы сұхбатты іске эстрады, яғни компьютердің жұмысын басқарады. Клавиатура жүйелік блокқа АТ, РS/2, USB разъем дары арқылы қосылады. Клавиатура клавиш тер жиынтығынан тұрады. Клавиштер атқаратын қызметтеріне қарай үш топқа жіктеледі: 1) Алфавитті-цифрлы клавиш тер. Олар мәтіндерді, цифрларды, символдарды енгізуге арналған. 2) Функционалды клавиш тер. Олар арқылы белгілі бір командалар беріледі. 3) Қосымша клавиш тер. Олар арқылы қосымша әрекеттер (курсорды жылжыту, бас әріпті енгізу, қосымша комбинациялар) орындаллоды. Клавиатура клавиш тері комбинациялық құрылуына қарай екіге бөлінеді: 1) Пружиналы клавиш тер; 2) Мембраналы клавиш тер. Клавиатура мүмкіндіктеріне қарай 3-ке түрге бөлінеді: 1) Стандартты клавиатура; 2) Мультимедиалық клавиатура; 3) Эргономикалық клавиатура.

11 Клавиатура Стандартты клавиатура тіктөртбұрыш пішінді, клавиш тер жиынтығынан тұрады. Қазіргі оқу мекемелерінде стандарты клавиатуралар жиі кездеседі. Мультимедиалық клавиатура стандарты клавиатураға ұқсас, бірақ мұнда мультимедиалық клавиш термен толықтырылған. Олар мультимедиалық файлдарды басқаруға арналған. Эргономикалық клавиатура адамның физиологиялық ерекшеліктерін искре отырып құрастырылған. Оның пішіні көпбұрышты болып келеді, алфавитті-цифрлы клавиш тер екі топқа жіктелініп орналастырылған. Мұнда мультимедиалық клавиш термен қатар, кейбір жиі қолданылатын программаларға тіке қарым-қатынас жасайтын клавиш тер жиынтығы орнатылған.

12 Тышқан құрылғысы «Тышқан» құрылғысы жиі қолданылатын манипулятор түріне жатады. «Тышқан» құрылғысы екі, үш, төрт не бес батырмалы болып келеді. Бірінші батырма (сол жақ) экрандағы объектіні таңдауға арналған. Екінші (оң жақ) батырма жанама менюді ашуға арналған. Олардың қызметтерін ауыстырып пайдалануға да болады. Үшінші, төртінші батырмалар роликтер түрінде болады, олар экранды горизонталь не вертикаль бағыттарда парақтауға арналған. Бесінші батыр масло жақ батырманың үстіңгі бөліне орнатылып, екі рет қатар шерту қызметін атқарады. «Тышқан» құрылғысы жүйелік блокқа COM, PS/2, USB разъем дары арқылы қосылады. «Тышқан» құрылғысының 2 түрі кең тараған: 1) Оптико-механикалық; 2) Оптикалық.

13 Джойстик Джойстик (Joystik) немсе рычаг ты манипулятор – компьютерлік ойындарда қолданылатын қолмен басқаратын тетік. Олар әртүрлі шағын айырып-қосқыштармен құрастырылады. Джойстик сабы өзгергіш екі резистор мен байланысқан. Бірінші резистор Х координатаның ауыспалылығын анықтаса, екіншісі Y координата ауыспалығын анықтайды. Джойстиктің безендірілуі оның ішкі құрылысына әсер етпейді. Оның сыртқы дизайнының түрлері өте көп. Ойындардың классы на байланысты джойстик тер ұшақ штурвалы, автомобиль рулі ретінде жасаллоды.

14 Трекбол Трекбол (Tracball) - «аударылған тышқан» денег мағынаны білдіреді, себебі оның корпусы қозғалмайды, тек тек тышқанның көлеміндей шаригі қозғаллоды. Ең алғашқы трекбол үлгісі Logitech компаниясымен өңделген болатын. Трекбол ноутбуктың әртүрлі корпусында орналаса аллоды. Сырты арнайы қысыммен бекітіледі, ал интерфейске кабель мен қосылады. Ноутбуктағы трекболдың тарауына кедергі болған, оның түйіршігінің ластануы себеп болып отыр. Оны тазалау қиынға түседі. Сондықтан оларды ауыстырып отрады. Тачпад Тачпад (touchpad) – сезгіш элементті алаңмен жабдықталған құрылғы. Саусақ қозғалысымен курсордың ауыспалылығын анықтайды. Ноутбуктың босым көпшілігінде қазіргі заманға сай нақ сілтеуші құрылғы қолданылады.

15 Сканер Қол сканері Парақты сканер Барабанды сканер Планшетті сканер Сканер – қағаздағы ақпараттарды компьютерге енгізуге арналған құрылғы. Оған мәтіндер, сызбалар, суреттер, графиктер, кестелер, фотографиялар және т.б. жатады. Сканер қызметі көшірме аппараты на өте ұқсайды: ксерокс – қағаздағы ақпараттың көшірмесін қағазға шығарады, ал, сканер – қағаздағы ақпараттың электрондық көшірмесін береді, яғни цифрлы форматқа айналдырады. Оны өңдеу мүмкіндігі бар. Қазіргі офистік мекемелерде сканер құрылғысы принтерлермен қатар қолданылады, яғни оған денег сұраныс күн санап артып келеді. Өйткені, ол іс қағаздарын жүргізу кезінде үлкен көмегін тигізіп, көптеген жұмыстарды жеңілдетті. Сканерлеу механизмі Сканерлеу механизмі

16 Қол сканері Қол сканерлері көлемі кішкентай болып келеді, олардың пішіндері электрлік бритваларды ейске түсіреді. Парақтағы объектіні компьютерге енгізу үшін сканерді парақтың бойымен жоғарыдан төмен қарай қолмен баяу жылжыту керек. Ескеретін жағдай – сканер қозғалысы бірқалыпты болуы керек, бұл электронды көшірменің сапасына әсер етеді. Бұларды қадағалау үшін арнайы индикаторлары болады. Қол сканерлерінің жалпақтығы көбіне 4 дюймнан (10 см) аспайды. Яғни, А4 форматындағы парақты сканерлеу үшін екі қатар сканерлеп шығу керек. Арнайы программалық жабдықтар арқылы бұл бөліктер біріктіріледі. Қол сканерлерімен бірнеше парақтарды сканерлеу адам қолына үлкен физикалық күш түсіреді. Қазіргі кезде қол сканерлері штрих-кодтарды енгізу-тануға жиі қолданылады. Сондықтан, оларды кейде штрих-сканер деп те атайды. Олар тауарлардың маркирлеріндегі, әртүрлі құжаттардағы штрих-кодтарды сканерлеп, компьютерге енгізіп, ол туралы мәліметтер қорын экраннан көрсетеді.

17 Парақты сканер Парақты сканерлер стационар құрылғыға жатады. Олар стандарты мөлшердегі парақтарды сканерлей аллоды. Мұндай сканерлердің сканерлеу блокаторы қозғалмайды, керісінше арнайы валиктер арқылы тартылған парақтар оның бойымен жылжып отрады. Олардың сканерлеу сапасы жоғары болады, бірақ жеке дара парақтарды сканерлейді, яғни кітап, журнал беттерін сканерлеу мүмкін емс. Барабанды сканер Барабанды сканерлер мөлдір материалдарды сканерлеуге арналған. Мысалы, слайдтар, фотопленкалар, кинопленкалар, т.б. Олардың сканерлеу тиектері қозғалмайды, ал, сканерленетін материал цилиндр барабандарға бекітіліп, үлкен жылдамдықпен айналдырылады. Барабанды сканерлер арқылы негатив бейнелерді бірден позитив бейне түрінде алу мүмкіндігі бар.

18 Планшетті сканерлер қазіргі кезде офистік мекемелерде кең қолданысқа ие болды. Олар сырт пішіні жағынан көшірме аппараттарына өте ұқсас. Планшетті сканер корпустан, шины пластинадан, сканерлеуші элементтен, аналогты-цифрлы түрлендіргіштен, қақпақтан тұрады. Парақты сканерлеу үшін сканер қақпағын ашып, шины пластинаға сканерленетін парақты орналастырып, қақпақты жабады. Бұдан әрі сканер жұмысын программалық жабдықтар арқылы басқарады. Сканерлеуші элемент парақ бойымен жоғарыдан төмен қарай баяу қозғаллоды. Объектіден шағылған жарық шоғы аналогты сигнал түрінде қабылдаушы элементке беріледі. Бұл сигнал аналогты-цифрлы түрлендіргіш арқылы цифрлы форматқа айналдырылады. Планшетті сканер арқылы кітап, журнал беттерін сканерлеу мүмкіндігі бар. Планшетті сканер

19

20 Монитор Монитор – мәтіндік және графикалық ақпараттарды экран бетіне шығаруға арналған құрылғы, яғни визуалды бейнелеу құрылғысы деп те айтуға болады. Мониторды – дисплей, кейде видеотерминал деп те атайды. Ол дербес компьютердің негізгі құрылғыларының бірі болып табылады. Монитор жүйелік платаға видеоадаптер (видеокарта) арқылы қосылады. Ал, оның бірқалыпты жұмыс жасауын арнайы программалар – драйверлер жиынтығы қамтамасыз етеді. Олар монитормен бірге қойылады. Монитор, видеокарта және драйвер – дербес компьютердің видеожүйесін құрайды. Монитор сипаттамалары: мөлшері (экран диагоналының ұзындығы); функционалды белгілері; берілетін түстер саны; физикалық құрылымы; рұқсат ету мүмкіндігі; кадрлық жиілігі және т.б.

21 Физикалық құрылымына қарай түрлері ЭСТ-монитор СК-монитор Плазмалық монитор Электронды-сәулелі түтікшелі монитордың жұмысы кәдімгі теледидарлар секілді. Электронды зеңбіріктен шыққан электрхондар ағыны арнайы электродтар арқылы моделдендіріліп, люминофоры бар экранға түсіріледі. Экрандағы бейне көптеген жекелеген нүктелер жиынтығынан тұрады, оны пикселдер деп атайды. Арнайы құрылғылар арқылы басқарылатын электрондық сәулелер қатарлардан қатарларға ауысып, экранда бейнені қалыптастырады. Сұйық-кристалды мониторлардың жарық шығаратын және жарық шығармайтын екі түрі болады. Сұйық- кристалды мониторларда люминофордың орнына миниатюрлы сұйық-кристалды элемент қолданылады. Ол беріліп тұрған тактың әсерінен түстік сипаттамаларын өзгертіп отрады. Бұл элемент әрі қатты денелердің, әрі сұйықтардың қасиеттерін қамтиды. Оның қалыңдығы өте жұқа болып келеді, бұл – монитордың қалыңдығын кішірейтеді. Плазмалық дисплей газоразрядты ұяшықтар жиынтығынан тұрады. Электр энергиясын көп тұтынады әрі бағасы қымбат болып келеді. Люминесцентті дисплей активті индикаторлар матрицасынан тұрады. Ондағы бейнелер өте запалы болып келеді. Электр энергиясын көп тұтынады әрі бағасы қымбат болып келеді. Электролюминесцентті монитор

22 Баспа құрылғылары Матрицалық принтер Лазерлік принтер Сия бүріккіш принтер Плоттер Баспа құрылғылары (принтерлер) – дербес компьютердегі мәтіндік және графикалық ақпараттарды қағаз бетіне басып шығаруға арналған баспа құрылғысы. Алғашқы принтерлік механизмді 1964 жылы Seiko Epson Corporation фирмасы құрастырып шығарды. Қазіргі заман принтелері тек қағазға ғана емс, схондай- ақ, синтетикалық пленкаларға да ақпараттарды бейнелей аллоды. Баспа құрылғылары қазіргі кезде өте дамытылуда. Принтерлердің түрлері өте көп, тек кейбір сипаттамалары бойынша топтастыруға болады. Олар: түстік (қара-ақ түсті және түрлі түсті); жұмыстық жылдамдығы (белгілі бір уақыт бірлігінде басылатын символдар саны); рұқсат ету мүмкіндігі (бір шаршы сантиметр немсе дюймға келетін нүктелер саны, баспа сапасы анықталлоды); каретка ені (қағаздың максималды форматын анықтайды). Принтер жүйелік блокқа екі түрлі разъемның бірімен қосыла аллоды, олар LPT және USB порттары. LPT разъемымен салыстырғанда USB порты арқылы қосылған принтердің жұмыстық жылдамдығы жоғары болады. Принтердің ең басты тетігінің бірі – оның картриджі. Картридж – принтер бояуы, сиясы орнатылған сауыт. Ол белгілі бір уақыттан кейін таусылуы мүмкін, сондықтан оны толтырып отыру керек. Қазіргі кезде жиі қолданылып жүрген принтерлердің кейбір типтерін атауға болады: матрицалық, сия бүріккіш, лазерлік, плоттер.

23 Матрицалық принтер Матрицалық принтерлер сирек те бокса, әлі қолданыстан қалған жоқ. Олар алғашқы принтерлердің бірі болып табылады. Матрицалық принтердің негізгі тетігі – баспа тиегі, ол бірнеше инелер жиынтығынан құрылған. Баспаның сапасы инелер санына байланысты. Картриджіне бояулы лента орнатылады, ол баспа тиегіне байланысқан. Картридж парақты басып шығаруға жеткілікті, әрі ттарзан тұрады. Матрицалық принтерлердің баспа сапасы басқа принтерлермен салыстырған ең төмені, әрі графикалық ақпараттарды бейнелеуге жарамсыз. Жұмыс кезінде үлкен шу шығарады. Сондықтан олар өте сирек қолданылады (офистік мекемелерде).

24 Сия бүріккіш принтерлер түрлі түсті баспа жұмыстарында жиі қолданылады. Оның баспа тиегі өте жіңішке трубкалар – соплалар матрицасынан тұрады. Соплалар арқылы сия тамшылары беріледі, оның диаметрі инеден де жіңішке болады. Соплалар саны 12-ден 64- ке дейін болуы мүмкін. Сия бүріккіш принтерлердің артықшылық жақтары: нарықтық бағасы өте төмен, баспа сапасы өте жоғары, шусыз жұмыс жасайды. Ал, кемшілік жақтары: картриджі өте қымбат (принтердің бағасының ¼ бөлігін құрайды), жұмыстық жылдамдығы өте төмен, парақтың белгілі бір типімен жұмыс жасайды, принтермен ұзақ уақыт жұмыс жасамаған кезде баспа тиегінде сияның қатып қалу мүмкін. Сия бүріккіш принтер

25 Лазерлік принтерлер қазіргі кезде өте жиі қолданылады. Оның басу сапасы мен жұмыстық жылдамдығы басқа принтерлерге өте жоғары. Мұнда қағаз ионизацияланады, яғни электр өрісінің әсерінен арнайы жасалған ұнтақ (тонер) қағазға тартылады да, қатты қызып, оған жабысады. Картриджді ұнтақ-тонермен толтыруды кез-келген адам орындай аллоды және бір толтырылған картридж парақты басып шығаруға жеткілікті. Лазерлік принтер

26 Плоттерлер (plotter) – ЭЕМ-дағы графикалық ақпаратты қағаз бетіне кескіндеуге арналған баспа құрылғысы. Олар күрделі архитектуралық сызбаларды, көркем және иллюстративтік графиктерді, карта, үш өлшемді бейнелерді түрлі түсті етіп басып шығаруға арналған. Мұндай құрылғыны алғаш рет 1959 жылы Cal Comp фирмасы Cal Comp-565 моделімен шығарды. Плоттердің жұмысы принтерлерге өте ұқсас, тек парақтың үлкен форматтарын шығарады. Бейнені қалыптастыру принципіне қарай плоттерлер векторлы және растрлы болып жіктеледі. Жұмыстық принципіне қарай плоттерлер келесі түрлерге жіктеледі: қаламұшты (перьелік); сия бүріккіш; электростатикалық; термографикалық; лазерлік. Конструктивті құрылымына қарай планшетті және барабанды болып жіктеледі. Планшетті плоттерде парақ қозғалмайды, тек баспа түйіндері орын ауыстырып отрады. Барабанды плоттерде бір координата бойынша баспа тиегі орын ауыстырса, екінші координата бойынша парақ жылжып отрады. Плоттердің негізгі сипаттамалар: бейнені сызу жылдамдығы (өлшем бірілігі – мм/сек); жұмыстық жылдамдығы (бір минуттағы шартты парақтар саны); рұқсат ету мүмкіндігі (баспа сапасы). Плоттер

27 Акустикалық жүйелер Акустикалық жүйелер – компьютердің негізгі құрылғыларына кірмейді. Бірақ, мультимедиалық жүйелер үшін өте керек құрылғылар болып табылады. Hi-Fi мамандандырылған жүйелерімен салыстырғанда компьютерлік акустикалық жүйелер төмен болғанымен дыбыс шығару сапасы біршама жоғары болады. Акустикалық жүйелер пассивті және активті болып екі бөлінеді. Пассивті акустикалық жүйелердің арнайы күшейту жүйесі болмайды және дыбыстық картаға қосылады. Олардың жеке күшейткіші (4 Ваттық) және дыбыс реттегіші болады. Активті акустикалық жүйелер арнайы күшейткіштермен жабдықталған және дыбыстық картаның сызықтық шығысына немсе USB портарына қосылады. USB порты арқылы қосылған кезде акустикалық жүйелерге дыбыстар цифрлы формада беріледі. Ал, оны декодтау үшін колонкаларда арнайы кішкене чиптар орнатылады. Олар ішкі аккумуляторлар немсе қоректендіру блокаторы арқылы энергиямен қоректендіріледі. Дыбыстық картаның сызықты шығысы аудиожүйенің кірісіне қосылады. Колонкалардың қуаты – оның негізгі сипаттамасы болып табылады. Ол Ватт өлшем бірлігімен беріледі. Қарапайым колонкалардың қуаты – Вт аралығында болады. Колонкалардың сапасын – жиіліктік сипаттамамен анықтауға болады. Бұл шама Гц аралығында болады. Колонкалардың техникалық құжаттарында ең төменгі шекарасы көрсетіледі. Жақсы дыбыс шығару үшін бұл шаманың 50 Гц болғаны жеткілікті. Колонкалардағы динамиктердің саны дыбыс жоғарылығы мен сапасына әрі нарықтық құнына әсер етеді. Динамик саны көп болған сайын бағасы да жоғарылайды. Қосымша динамиктері бар, төменгі жиілікті күшейткіші бар колонкалар «сабвуфер» деп аталлоды.

28 Наушниктер Физикалық құрылымына қарай наушниктер динамикалық және электростатикалық болып екіге жіктеледі. Электростатикалық наушниктер қосымша қоректендіру көзін қажет етеді. Есесіне запалы дыбыс береді. Сигнал беру принципіне қарай наушниктер желілі және желісіз болып екіге бөлінеді. Желілі наушниктер компьютерге арнайы проводтар – желілер арқылы қосылады. Желісіз наушниктер инфрақызыл сәулелерімен жұмыс істейді. Ол арқылы компьютердегі дыбысты одан кез-келген қашықтықта тыңдай аласыз. Конструктивті құрастырылуына қарай наушниктер жабық, жартылай ашық және ашық болып үшке бөлінеді. Жабық наушниктер тыңдаушиның құлағын сыртқы бөгде дыбыстардан, шудан толық изоляциялап тастайды. Бірақ, стереодыбыстық сапасы төмендейді. Ашық наушниктердің бірнеше саңылаулары болады, құлаққа компьютердегі дыбыстармен қатар сыртқы дыбыстар да естіледі. Жартылай ашық наушниктер жабық және ашық наушниктердің аралығында болады.

29

30 TV/FM тюнер TV/FM-тюнер – компьютер арқылы монитор экранында телевизиялық не радио хабарларды көруге не тыңдауға мүмкіндік беретін құрылғы. Оның екі түрі бар: ішкі тюнер және сыртқы тюнер. Ішкі тюнер жеке плата түрінде немсе видеокартаға интегралданып жасалынады. Сыртқы тюнер жүйелік блоктан тыс, жеке дара құрылғы. Тюнерлердің төмендегідей мүмкіндіктері бар: телевизиялық сигналдарды қабылдау; телехабарлардың жекелеген кадрларын қатқыл дискіге жазу; видеомагнитофон немсе видеокамера шығыстары арқылы видеобейнелерді көру; телетекст сигналын қабылдау; видеоконференцияларға қатысу; FM-диапазхондағы радиосигналдарды қабылдау; TV/FM-тюнер жұмысын дистанциялық басқару пульті арқылы реттеу. Кейбір тюнерлердің жекелеген функцияларды ғана орындау мүмкіндігі бар. TV-тюнерлер көбіне видеокартаға интегралданып шығарылса, FM-тюнерлер аудиокартаға интегралдандырылып шығарылады. TV/FM-тюнерлер компьютерге екі әдіспен қосылады: · PCI шинасы арқылы, ішкі тюнер; · USB интерфейсі арқылы, сыртқы тюнер. USB интерфейсіне қарағанда PCI шинасының сигнал беру жылдамдығы жоғары. Сыртқы тюнерлерге қарағанда ішкі тюнерлердің бейнені беру сапасы жоғары болады. Видеокарталарға интегралданған тюнерлерге қарағанда жеке плата түріндегі тюнерлердің жұмыстық сапасы мен жылдамдығы жоғары болады.

31 Модем құрылғысы Модем – алыс қашықтықтағы (қалалар, елдер) компьютерлерді өзара байланыстырады. Модем – МОдуляция-ДЕМодуляция сөздерінен құрылған. Берілетін ақпарат сигнал ретінде түрлендіріліп, яғни, модуляцияланып жіберіледі. Ал, қабылдаушы алынған сигналды кері түрлендіреді, яғни, демодуляциялайды. Модемнің екі түрі бар: Ішкі модем; Сыртқы модем. Ішкі модем жеке плата түріндегі құрылғы, жүйелік платаға РСІ разъемы арқылы орнатылады. Олардың ақпарат алмасу жылдамдығы өте жоғары. Сыртқы модем жүйелік блоктан тыс жеке дара құрылғы. Ол жүйелік блокқа СОМ не USB порттары арқылы қосылады. Салыстырмалы түрде оның жұмыстық жылдамдығы төмен болады. Модем құрылғысы басқа компьютердегі ақпараттарды телефон желісі арқылы аллоды.

32 Винчестер Қатқыл дискі – үлкен көлемдегі ақпараттарды сақтауға арналған есте сақтау құрылғысы. Мұнда ақпараттар тұрақты сақталлоды. Қатқыл дискі – винчестер, HDD (Hard disk drive) деп те аталлоды. Қатқыл дискіде операциялық жүйелер, компьютерге орнатылған программалар және қолданушылардың құрған құжаттары сақталлоды. Қатқыл дискінің екі түрі бар: · ішкі қатқыл дискі; · сыртқы қатқыл диск. Ішкі қатқыл дискі – жүйелік блок корпусының ішінде тұрақты орналастырылып, бекітіледі. Ал, сыртқы қатқыл дискі үлкен көлемдегі ақпараттарды тасымалдауға арналған жүйелік блоктан тыс, жеке құрылғы. Қатқыл дискі металл корпустан тұрады. Оның ішінде өте тез айналтын бірнеше магнитті иілгіш дискілер жиынтығы бар. Мұндағы ақпараттарды оқу және жазу корпус ішінде орнатылған арнайы магниттік тиек арқылы жүзеге асады. Магниттік тиек дискідегі әрбір жолдарға, секторларға орын ауыстырады. Қатқыл дискі ақпараттарды сақтау сыйымдылығымен сипатталлоды. Ақпараттарды сақтау сыйымдылығы мегабайт (Мб-МВ), гегабайтпен (Гб-GB) өлшенеді.

33 Флоппи дискіжетек Флоппи дискіжетек – магнитті иілгіш дискетадағы ақпараттарды оқуға, жазуға, өңдеуге арналған. Ол корпусқа орнатылып, бекітіледі. Дискіжетек қоректедіру блогы арқылы энергиямен қамтамасыз етіледі. Ақпарат алмасу үшін жүйелік платаның FDD (miniIDE) разъемына қосылады. Дискіжетек дискіні айналдырғыш двигатель ден, екі жақты магнитті тиектен және микросхемалар жиынтығынан тұрады. Дискіжетекке техникалық қызметкөрсету кезінде оның магнитті тиектерін шаң-тозаңнан тазалап, двигатель біліктерін майлайды. Магнитті тиекті тазалау үшін арнайы дискета да қолданылады. Флоппи дискіжетек

34 CD/DVD дискіжетек Оптикалық дискілердегі ақпараттарды оқу не жазу үшін арнайы дискжетектер қолданылады. Олардың төрт түрі кең тараған: 1) CD-ROM дискіжетек; 2) CD-RW дискіжетек; 3) DVD-ROM дискіжетек; 4) DVD-RW дискіжетек. CD-ROM дискіжетегі CD-ROM, CD-R, CD-RW дискілердегі ақпараттарды тек оқуға арналған. CD-RW дискіжетегі CD-ROM, CD-R, CD-RW дискілердегі ақпараттарды оқуға, CD- R, CD-RW дискілеріне ақпараттарды жазуға, өшіруге арналған. DVD-ROM дискіжетегі CD-ROM, CD-R, CD-RW, DVD-ROM, DVD-R, DVD-RW дискілердегі ақпараттарды оқуға, CD-R, CD-RW дискілеріне ақпараттарды жазуға, өшіруге арналған. DVD-RW дискіжетегі CD-ROM, CD-R, CD-RW, DVD-ROM, DVD-R, DVD-RW дискілердегі ақпараттарды оқуға, CD-R, CD-RW, DVD-R, DVD-RW дискілеріне ақпараттарды жазуға, өшіруге арналған. CD/DVD дискіжетектері ішкі және сыртқы болып екіге жіктеледі. Ішкі дискіжетектер корпусқа бекітіліп, орнатылады. Жүйелік платаға IDE разъемы арқылы қосылады, қоректендіру блогы арқылы энергиямен қамтамасыз етіледі. Сыртқы дискіжетектер жүйелік блоктан тыс орналасады, USB разъемы арқылы қосылады, тұрақты ток адаптері арқылы қоректендіріледі. Ішкі дискіжетек Сыртқы дискіжетек

35 1 Тапсырма

36 Тапсырма 1 Socket разъемы арқылы жүйелік платаға қосылатын құрылғы

37 Тапсырма 2 Slot разъемы арқылы жүйелік платаға қосылатын құрылғы

38 Тапсырма 3 Компьютердің барлық құрылғыларын байланыстыратын платаны көрсетіңіз

39 Тапсырма 4 PCI разъемы арқылы жүйелік платаға қосылатын құрылғыны көрсетіңіз

40 Тапсырма 5 Процессордың үстіңгі бөлігіне орналасатын құрылғы

41 Тапсырма 6 Компьютер түйіндерін электр энергиясымен қоректендіреді...

42 Тапсырма

43 Тапсырма 1 Жүйелік платаға видеоадаптер арқылы қосылатын құрылғы.

44 Тапсырма 2 PS/2 (көк түсті) разъемына қосылатын құрылғы

45 Тапсырма 3 Клавиатура құрылғысына қосымша құрылғы болып табылады, яғни компьютер жұмысын басқаруға ат салысады

46 Тапсырма 4 Қағаздағы ақпаратты компьютерге енгізуге арналған құрылғыны табыңыз

47 Тапсырма 5 Audio IN-OUT разъем дары арқылы қандай құрылғылар қосылады

48 Тапсырма 6 Параллель порт – LPT-порт разъемына қосылатын құрылғыны табыңыз Тапсырма 6

49 1 Тапсырма 2 3 4

50 Тапсырма 1 IDE разъем дары арқылы қосылатын құрылғы

51 Тапсырма 2 Аудиокіріс және аудиошығыс ұяшықтары бар құрылғы

52 Тапсырма 3 Операциялық жүйелер, компьютерге орнатылған программалар және қолданушылардың құрған құжаттары сақталтын құрылғы

53 Тапсырма 4 Алыс қашықтықтағы (қалалар, елдер) компьютерлерді өзара байланыстыратын құрылғыны табыңыз