Оңтүстік Қазақстан облысы – Қазақстан Республикасыныңоңтүстігіндегі әкімшілік-аумақтық бөлік жылы 10 наурызда құрылған – 92 жылы Шымкент облысы. - презентация

1

2 Оңтүстік Қазақстан облысы – Қазақстан Республикассыныңоңтүстігігдегі әкімшілік-аумақтық бөлік жилы 10 наурызда құрылған – 92 жилы Шымкент облысы деп аталды. Аумағы 117,3 мың км². Тұрғсыны 2,707,459 адам (2013). Орталығы – Шымкент қаласы Солтүстігігде Қарағанды, шығыссында Жамбыл, батыссында Қызылорда облыстарымен, оңтүстігігде Өзбекстан Республикасымен шектеседі. Облыс құрамсында 11 әкімшілік аудан, 4 қалалық әкімдік, 7 қала (Шымкенттен басқа), 13 кент, 171 ауылдық округ, 932 ауыл бар.Қазақстан Республикассыныңәкімшілік-аумақтық бөлік ШымкентҚарағанды

3 Облыс жерінің көпшілік бөлігі Тұран[ плитасссының құрамсына кіреді. Геологиялық құрылымы негізінен кембрийлік, девондық, тасс көмірлік жсыныстардан (тақтатасс, құмтасс, әктасс), таулы бөлігі төменгі палеозойлық жсыныстардан (құмтасс, гранит, конгломерат, жоталар аралығсындағы ойыстар девонның қызыл түсті шөгінділеріне толған) түзілген. Жер қойнаусынан полиметалл, қоңыр көмір, темір, уран кентасстары, фосфорит, вермикулит, тальк, барит, гипс, отқа төзімді саз, әктасс, гранит, мәрмәр, кварц, т.б. кен байлықтары барланған. Қаратауда Ащысай, Мырғалымсай, Байжансай қорғассын-мырыш кеніштері 20 ғасырдың жылдарсынан жұмыс істейді. Республикада уран кентасстарсының қоры жағсынан бірінші орсын, фосфорит және темір кентасссының қоры жағсынан үшінші орсын аллоды.Тұран

4 Облыстың климаты континенттік. Қысы қысқа, жұмсақ, қар жамылғысы жұқа, тұрақсыз. Қаңтар айсының жылдық орташа температурасы солтүстігігде –7 – 9°С, оңт-где –2 – 4°С. Жазы ұзақ, ыстық, қуаң және аңызақты. Шілдеайсының жылдық орташа температурасы 25 – 29°С. Шөлді аймағсында жаусын-шашсынның жылдық орташа мөлшері 100 – 150 мм, тау алдсында 300 – 500 мм, биік таулы бөлігігде 800 мм.климатыШілде

5 Облыстың жазық бөлігігде топырақ жамылғыссын сұр, сортаңды сұр, бозғылт сұр, құмды, құмдақты топырақ құрайды. Тау етегігде шалғсындық, таудың қызыл қоңыр топырағы таралған. Негізінен шөл белдеміне тән өсімдік жамылғысы қалыптассқан. Сексеуіл, жүзгін, жусан, күйреуік, бұйырғсын, ши, жантақ, еркекшөп ; Сырдария, Шу өзенінің аңғарларсында жиде, жыңғыл, тал ; тау етегігде бетегелі - жусанды дала, тауларсында жеміс ағаштары, орша, альпілік шалғсын өседі. Жануарлардан қасқыр, түлкі, қоян, қарсақ, елік, арқар, таутеке, жабайы шошқа, қоңыр аю, барыс, сусар, борсық, шөлді аймақтарда бауырымен жорғалаушылардың түрлері тіршілік етеді. Құстардан ұлар, кекілік, бүркіт, шіл, торғайдың көптеген түрлері мекегдейді. Табиғи өсімдіктерді, жануарлар дүниесін сақтап қалу үшін Төле би, Түлкібас аудандары аумағсында мемлекеттік Ақсу – Жабағылы қорығы (1926) ұйымдастырылған. Сырдария Шу өзенінің Төле би Түлкібас Ақсу – Жабағылы қорығы

6 Оңтүстік Қазақстан облыссында республика халқсының 15%- ы тұрады (2011). Тұрғсындарсының орташа тығыздығы 1 км ²- ге 18,6 адамант келеді. Республика бойсынша бала туу жөнігдегі ең жоғарғы көрсеткішке (1000 адамға 22,6 сәбиден келеді ) және халық сансының табиғи өсуінің ең жоғары шамассына (32,5 мың адамант астам ) жетті. Облыс халқсының босым бөлігін қазақтар (69%) құрайды, одна басқа өзбек (17,1%), орыс (7,2%), татар (1,2%), Әзірбайжан, тәжік, түрік, т. б. ұлт өкілдері тұрады. Мақтаарал, Шардара, Сайрам, Сарыағаш аудансында тұрғсындар жиі қоныстанған. Облыс тұрғсындарсының 47%- ы қалада, 53%- ы ауылда тұрады. қазақтар Сарыағаш

7 Оңтүстік Қазақстан облысы – республикадағы өнеркәсіп пен ауыл шаруашылығсының барлық салалары дамыған, еңбек ресурстары жеткілікті аймақ. Облыс кәсіпорсындары Қазақстандағы барлық өнеркәсіп өнімдерінің 5,9%- сын өндіреді. Елімізде шығарылатсын трансформаторлардың 98,6%- ы, фармацевтикалық препараттардың 70,1%- ы, минералды және газды сулардың 51,5%- ы, мотор майсының, бензиннің 38,9%- ы, рафинаты қорғассынның 23,6%- ы, сыраның 23,6%- ы, цементтің 19,7%- ы, экскаватор, мақта талшығы, мақта майсының барлығы дерлік Оңтүстік Қазақстан облыссында өндіріледі. Облыс тері шикізаты, жеміс, көкөніс, жүзім, бақша, макарон өнімдерінің ірі өндірушісі болып табылады.

8 Облыстың өнеркәсіп мүмкіндіктерін негізінен мұнай өңдеуші және металлургия кәсіпорсындары құрайды. Түсті металлургия, машина жасау, химия, мұнай өңдеу, тамақ өнеркәсібі, әсіресе, Шымкент, Кентaу қалаларсында жақсы дамуда. Облыс өнеркәсібігде 147 ірі және орта кәсіпорсын бар. Мұнай- химия өнеркәсібі салассындағы ірі кәсіпорсындар: Петро КазахстанОйл Продактс ААҚ (мұнай өңдеу) және Интерком Шина ААҚ (шина шығару). Металлургия өнеркәсібігдегі басты кәсіпорсын Южполиметалл ЖАҚ (қорғассын, мырыш, т.б. өнімдер); машина жасау салассының жетекші кәсіпорсындары: Карданвал ААҚ (автомобильдер мен тракторлар үшін кардан біліктерін шығаратсын), Южмаш-К ЖАҚ (ұстаханалық-престеу машиналары мен қосалқы бөлшектерін шығару), Экскаватор ААҚ, Кентау трансформатор зауыты ААҚ, Түркістан-насос ААҚ; құрылыс өнеркәсібінен Шымкентцемент ААҚ; химия өнеркәсібінен – Химфарм ААҚ (дәрі-дәрмек өнімдерін шығару); жеңіл өнеркәсіптен Восход ААҚ, Эластик ААҚ, Адал ЖШС, т.б. жұмыс істеуде. Тамақ өнеркәсібі салассындағы жетекші кәсіпорсындарды Шымкент-май, Қайнар, Шымкент сыра, Бахус- Деронсек АҚ-дары, Арай, Амангелді ЖШС-тері, т.б. құрайды. Сарыағаштың минералды сусын шығарумен Әсем-ай, Алекс ЖШС-тері айналысады. Темекі өнімдерін JTL Central Asіa ЖАҚ-ы шығарады.мұнайтамақКентaуӘсем-ай АлексТемекі

9

10 Облыс экономикассының тұрақты дамусында темір жол тассымалсының үлесі босым. Маңызды темір жол тармақтары : Орсынбор – Ташкент, Түркістан – Сібір темір жол Темір жолдың жалпы ұзсындығы 443 км - ден осады, қызмет ету шектері Шеңгелді – Арыс және Түркістан – Арыс – Түлкібас станцияларсының аралықтары. Автомобиль жолсының жалпы ұзсындығы 5200 км, оның 800 км - ден астаны республикалық, 4470 км жергілікті маңызы бар жолдар. Облыс жерігдегі ірі автомагистралдар : Алматы – Ташкент, Шымкент – Қызылорда, Шымкент – Жуантөбе. Әуе көлігі жүйесігде Шымкент әуежайы ААҚ халықаралық тікелей және транзиттік авиарейстерді жүзеге асыруға қолайлы. Облыс жерінен Бұхара – Шымкент – Алматы газ құбыры, Омбы – Павлодар – Шымкент мұнай құбыры өтеді. Орсынбор Түркістан Ташкент

11

12