1.1. АЛГОРИТМ, ПРОГРАММА ҰҒЫМДАРЫ 1.1. АЛГОРИТМ, ПРОГРАММА ҰҒЫМДАРЫ 1.2. АЛГОРИТМДЕРДІҢ ОРЫНДАЛУЫ 1.2. АЛГОРИТМДЕРДІҢ ОРЫНДАЛУЫ 1.3. АЛГОРИТМ ҚАСИЕТТЕРІ. - презентация

1

2

3 1.1. АЛГОРИТМ, ПРОГРАММА ҰҒЫМДАРЫ 1.1. АЛГОРИТМ, ПРОГРАММА ҰҒЫМДАРЫ 1.2. АЛГОРИТМДЕРДІҢ ОРЫНДАЛУЫ 1.2. АЛГОРИТМДЕРДІҢ ОРЫНДАЛУЫ 1.3. АЛГОРИТМ ҚАСИЕТТЕРІ 1.3. АЛГОРИТМ ҚАСИЕТТЕРІ 1.4. АЛГОРИТМ ЖАЗУ ЖОЛДАРЫ 1.4. АЛГОРИТМ ЖАЗУ ЖОЛДАРЫ 1.5. АЛГОРИТМНІҢ ГРАФИК ТҮРІНДЕ КЕСКІНДЕЛУІ 1.5. АЛГОРИТМНІҢ ГРАФИК ТҮРІНДЕ КЕСКІНДЕЛУІ 1.6. АЛГОРИТМДІК ТІЛ ЖӘНЕ ПРОГРАММАЛАУ ТІЛІ ҰҒЫМЫ 1.6. АЛГОРИТМДІК ТІЛ ЖӘНЕ ПРОГРАММАЛАУ ТІЛІ ҰҒЫМЫ 1.7. АЛГОРИТМДІК ТІЛДІҢ ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕСІ 1.7. АЛГОРИТМДІК ТІЛДІҢ ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕСІ 1.8. АЛГОРИТМ КОМАНДАЛАРЫ 1.8. АЛГОРИТМ КОМАНДАЛАРЫ 1.9. АЛГОРИТМ ҚҰРЫЛЫМЫ 1.9. АЛГОРИТМ ҚҰРЫЛЫМЫ КОМПЬЮТЕРДЕ ЕСЕП ШЫҒАРУ КЕЗЕҢДЕРІ КОМПЬЮТЕРДЕ ЕСЕП ШЫҒАРУ КЕЗЕҢДЕРІ АЛГОРИТМДЕУ НЕГІЗДЕРІ ЖӘНЕ АЛГОРИТМ ҚҰРУ ТЕХНОЛОГИЯСЫ ӨРМЕКШІ ОЙЫНЫ ӨРМЕКШІ ОЙЫНЫ ТАРАУДЫ ҚОРЫТЫНДЫЛАУ ТАРАУДЫ ҚОРЫТЫНДЫЛАУ

4 Алгоритм атауы атақты араб математигі Әбу Жафар Мұхаммед ибн Мұса әл-Хорезми ( жж) есімінің латынша Algorithmi (Алгоритм) болып жазылуынан шиққан. Алгоритмдерді программалау тілінде көрсету программа деп аталлоды. Қазіргі казде «алгоритм» ұғымы тек математикалық есеп шешу әдісімен ғана шектелмейді. Оның мағынасы әлдекайда каң. Әрбір компьютер алдын ала берілген алгоритм мен, яғни жоспарлы жұмыс істейді. Алгоритмді реттелген амалдар жиыны, казекпен орындалатын операциялар тізімі деп ұғынған жөн Оның көптеген анықтамасы бар. Соның бірі: алгоритм берілген есептің шиғару жолын реттелген амалдар тізбегі түріне калтіру. Кез калген есепті карапайым амалдарды тізбектеи орындау аркылы шиғаруға болады. Алгоритмді компьютерде орындау үшін оны программа түрінде жазып шиғу карек.

5 АЛГОРИТМ АЛҒА ҚОЙҒАН МАҚСАТҚА ЖЕТУ НЕМЕСЕ БЕРІЛГЕН ЕСЕПТІ ШЕШУ БАҒЫТЫНДА АТҚАРУШЫҒА ҚАНДАЙ ӘРЕКЕТТЕР ЖАСАУ ҚАЖЕТТІГІН ӘРІ ТҮСІНІКТІ, ӘЛІ ДӘЛ ЕТІП КӨРСЕТЕТІН ҚҰСҚАУЛАР РЕТІН АЙТАМЫЗ. АЛҒАШҚЫ БЕРІЛГЕН МӘЛІМЕТТЕРДІ ПАЙДАЛАНЫП, НАҚТЫ НӘТИЖЕГЕ ҚОЛ ЖЕТКІЗЕТІН ШЕКТЕУЛІ КОМАНДАЛАР ТІЗБЕГІН ОРЫНДАУДА АТҚАРУШЫҒА ТҮСІНІКТІ ЖӘНЕ НАҚТЫ ЖАРЛЫҚТАР. БЕРІЛГЕН МӘНДЕРДІ ПАЙДАЛАНЫП, ҚАЖЕТТІ НӘТИЖЕГЕ ЖЕТУДІ ЖҮЗЕГЕ АСЫРАТЫН ӘРЕКЕТТЕРДІҢ ОРЫНДАЛУ ТІЗБЕГІ. АЛҒАШҚЫ БЕРІЛГЕН МӘЛІМЕТТЕРДІ ПАЙДАЛАНЫП, ҚОЙЫЛҒАН МАҚСАТҚА ЖЕТУГЕ НЕМЕСЕ МӘСЕЛЕНІ ШЕШУГЕ (ЕСЕП ШЫҒАРУҒА) БАҒЫТТАЛҒАН ӘРЕКЕТТЕРДІҢ ОРЫНДАЛУЫН ЖҮЗЕГЕ АСЫРАТЫН АТҚАРУШЫҒА ТҮСІНІКТІ ЖӘНЕ НАҚТЫ НҰСҚАУЛАР ТІЗБЕГІ. БЕРІЛГЕН ЕСЕПТІҢ ШЫҒАРУ ЖОЛЫН РЕТТЕЛГЕН АМАЛДАР ТІЗБЕГІ ТҮРІНЕ КЕЛТІРУ.

6 1-билет АЛГОРИТМ ДЕГЕНІМІЗ НЕ? 1-билет АЛГОРИТМ ДЕГЕНІМІЗ НЕ? 4-билет ПРОГРАММА ДЕГЕНІМІЗ НЕ? 4-билет ПРОГРАММА ДЕГЕНІМІЗ НЕ? 2-билет АЛГОРИТМ АТАУЫ ҚАЙ ТІЛДЕН АЛЫНҒАН? 2-билет АЛГОРИТМ АТАУЫ ҚАЙ ТІЛДЕН АЛЫНҒАН? 3-билет АЛЬ- ХОРЕЗМИДІҢ ӨМІР СҮРГЕН ЖЫЛДАРЫ? 3-билет АЛЬ- ХОРЕЗМИДІҢ ӨМІР СҮРГЕН ЖЫЛДАРЫ?

7 Алгоритмді орындаушиның рөлін, негізінен, адам немесе автоматтандырылған құрылғы, яғни компьютер, робот т.б. атқарады. МЫСАЛ: У=(ax + b)(cx - d) ФУНКЦИЯСЫН ЕСЕПТЕУ ТӨМЕНДЕГІ ҚАРАПАЙЫМ ІС- ӘРЕКЕТТЕРДЕН ТҰРАДЫ: анны х-ка көбейту, оны R1 деп белгіле;. оған b-ны қосу, нәтижесін R1 деп белгілеу; с-ны х-ка көбейту, оны R3 деп белгілеу; одна d-ны азайту, оны R4 деп белгілеу; R2 – ні R4 – ка көбейту, оны у деп белгілеу. АЛГОРИТМНІҢ КОМПЬЮТЕРДЕ ОРЫНДАЛУЫН ЖҮЗЕГЕ АСЫРУ ҮШІН ҚОЛДАНЫЛАТЫН БІРЫҢҒАЙ ЖӘНЕ ДӘЛ ЖАЗУҒА АРНАЛҒАН ЕРЕЖЕЛЕР ЖҮЙЕСІ ПРОГРАММА БОЛЫП ТАБЫЛАДЫ. АЛГОРИТМ АТҚАРУШЫ – КӨРСЕТІЛГЕН ІС-ӘРЕКЕТТЕР ТІЗБЕГІН БҰЛЖЫТПАЙ ОРЫНДАЙ ОТЫРЫП, КЕРЕКТІ НӘТИЖЕ АЛУДЫ ЖҮЗЕГЕ АСЫРАТЫН МАШИНА, ҚҰРЫЛҒЫ НЕМЕСЕ АДАМ БОЛА АЛАДЫ.

8 АЛГОРИТМ МЕН ПРОГРАММА Ғ А БАЙЛАНЫСТЫ КОМПЬЮТЕРДІ Ң Ж Ұ МЫС ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ ЕСЕП ШЫ Ғ АРУ ЖОЛЫ АЛГОРИТМ Т Ү РІНДЕ Ө РНЕКТЕЛУІ Қ АЖЕТ АЛГОРИТМ ПРОГРАММА Т ҮРІНДЕ ЖАЗЫЛУЫ ТИІС ПРОГРАММА КОМПЬЮТЕР ЖАДЫНА ЕНГІЗІЛІП, РЕТІМЕН ОРЫНДАЛУЫ КЕРЕК М Ы С А Л:

9 1. ПРОГРАММА ДЕГЕНІМІЗ НЕ? 1. ПРОГРАММА ДЕГЕНІМІЗ НЕ? 2. АЛГОРИТМ АТҚАРУШЫ ДЕГЕНІМІЗ НЕ? 2. АЛГОРИТМ АТҚАРУШЫ ДЕГЕНІМІЗ НЕ? 3. АЛГОРИТМ МЕН ПРОГРАММАҒА БАЙЛАНЫСТЫ КОМПЬЮТЕРДІҢ ЖҰМЫС ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ 3. АЛГОРИТМ МЕН ПРОГРАММАҒА БАЙЛАНЫСТЫ КОМПЬЮТЕРДІҢ ЖҰМЫС ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ 4. САБАҚҚА ДАЯРЛАНУ АЛГОРИТМІН ҚҰР. 4. САБАҚҚА ДАЯРЛАНУ АЛГОРИТМІН ҚҰР. 5. АЛГОРИТМ ДЕГЕНІМІЗ НЕ? 5. АЛГОРИТМ ДЕГЕНІМІЗ НЕ?

10 АЛГОРИТМ Қ АСИЕТТЕРІ АЛГОРИТМНІҢ АЙҚЫН, ДӘЛ ӨРНЕКТЕЛУ ҚАСИЕТІ. АЛГОРИТМДЕ КЕЛТІРІЛГЕН БАРЛЫҚ ІС-ӘРЕКЕТТЕРДІҢ МАҒЫНАСЫ АЙҚЫН, НАҚТЫ АНЫҚТАЛҒАН БОЛУ КЕРЕК. Онда қандай қадамдар көрсетілсе, тек солар ғана орындалуы қажет. Есеп шиғаруға каректің бәрі біржақты анықталуы және орындаушиға түсінікті әрі нақты болуы тиіс. Атқаруши алгоритм командаларын орындау казінде ешқандай ойланбауы тиіс. АЛГОРИТМНІҢ нәтижелік ҚАСИЕТІ. КЕЗ КЕЛГЕН АЛГОРИТМНІҢ НӘТИЖЕСІ БОЛУЫ КЕРЕК. Әрекаттердің шектемулі санынан кайін белгілі бір уақытта қорытынды нәтиже алуымыз карек. Алгоритмде құрастырылған нұсқаулардың шектемулі саны орындалғаннан кайін (алгоритм соңында), егерь есептің шешуі бокса, оның шешуін, ал шешуі болмаса «шешуі жоқ» денег нәтиже беруі қажет. АЛГОРИТМНІҢ ЖАЛПЫ- ЛЫҚ НЕМЕСЕ ОРТАҚТЫҚ ҚАСИЕТІ. АЛГОРИТМ ҚҰРҒАНДА БЕЛГІЛІ БІР ЖЕКЕ ПРОБЛЕМАҒА ҒАНА (есепка) арналмай, осы тәріздес мәселелер шешуін толық қамтуға мүмкіндік беретіндей етіп құрылуы қажет. Бұл қасиетті алгоритмнің жалпылық немесе жалпыға бірдейлік қасиеті дейді. бұл қасиет алгоритмнің пайдаланылу құндылығын арттырады. алгоритмнің бұл қасиеті, бастапқы мәліметтер мәнінің бір жиыны бір ғана нәтиже беретініне капіл- дік бере аллоды. АЛГОРИТМНІ Ң Ү ЗІКТІЛІК Қ АСИЕТІ. АЛГОРИТМНІ Ң Ү ЗІК МОДУЛЬДЕРГЕ Б Ө ЛІНУІ, яғни үлкан алгоритмді бірнеше кішкане алгоритмдерге жік-тему мүмкін болуы карек. Бұл қасиет бойынша алгоритм аралық нәтиже беретіндей бірнеше ықшам бөліктерге, ал олар одна да кіші қадам-дарға бөлінеді, яғни мәселені шешу процесінің тізбегі же-ка-жека әрекаттерге жіктеле-ді. Белгілі бір командалар негізінде, алгоритмнің тізбекті қадамдарға бөлініп атқарылуын алгоритмнің үзіктілік қасиеті деп атаймыз.

11 1.Алгоритмнің қанша Алгоритмнің қанша негізгі қасиеті бар? 2. Алгоритмнің үзіктілік қасиеті денегіміз не? 3. Алгоритмнің ортақтық қасиеті денегіміз не? 4. Алгоритмнің форма льды орындалуы денегіміз не? 5. Алгоритмнің айқын, дәл өрнектелу қасиеті денегіміз не?

12 АЛГОРИТМНІҢ ӨРНЕКТЕЛУ ЖОЛДАРЫ ТАБИҒИ ТІЛ АРҚЫЛЫ ЖАЗУ ҚАРАПАЙЫМ АЛГОРИТМДІК ТІЛ ГРАФИКТІК ТІЛДЕ (блок - схема) ПРОГРАММА- ЛАУ ТІЛДЕРІНДЕ ТАБИҒИ ТІЛДЕ ЖАЗЫЛҒАН АЛГОРИТМ КОМПЬЮТЕРДЕ ОРЫНДАЛМАЙДЫ, ӨЙТКЕНІ БҰЛ ЖАҒДАЙДА ДӘЛДІК, НАҚТЫЛЫҚ САҚТАЛМАЙДЫ. ТЕРМИНДЕР (псевдокодтар – жалған кодтар) арқылы қысқаша тізбекті түрде жазу, мұны қарапайым алгоритмдік тіл деп те атайды. Алгоритмнің графиктік түрде каскінделуі – каң таралған әдіс. Бұл – жазудың түсінікті, анық, көрнекі түрі болып табылады. Алгоритмдерді графиктік жолмен жазу, кайіннен оны программалау тіліндегі программаға айналдыру жұмысы мемлекаттік стандартпен бекітіліп, ақпарат өңдеу жұмысында каңінен қолданылады.

13 Карточкалармен ж ұ мыс 1. Жалпы жағдайда, алгоритмді жазудың қанша түрі бар? 2. Табиғи тіл арқылы жазу қалай орындаллоды? 4. Алгоритмнің Графиктік түрде каскінделуі? 3. Қарапайым алгоритмдік тіл денегіміз не?

14 АЛГОРИТМ БЛОКТАРЫНЫҢ КЕСКІНДЕЛУІ ІС- Ә РЕКЕТТІ Ң АТАЛУЫ БЛОК-СХЕМА Т Ү РІ НЕГІЗГІ Ә РЕКЕТІ ПРОЦЕСС МАТЕМАТИКАЛЫ Қ Ө РНЕКТЕРДІ ЕСЕПТЕУ ТА Ң ДАУ ЕСЕП ШЫ Ғ АРУ ЖОЛЫН ТА Ң ДАУ МОДИФИКАЦИЯ ЦИКЛ БАСЫ ( қ айталау ) ҚҰ ЖАТ Н Ә ТИЖЕНІ ШЫ Ғ АРУ, Қ А Ғ АЗ Ғ А БАСУ ЕНГІЗУ, ШЫ Ғ АРУ М Ә ЛІМЕТ ЕНГІЗУ (ши ғ ару) БАСТАУ, АЯ Қ ТАУ АЛГОРИТМДЕРДІ Ң БАСЫ, СО Ң Ы Қ ОСАЛ Қ Ы ПРОГРАММА Қ ОСАЛ Қ Ы ПРОГРАММА Ғ А КІРУ Ж Ә НЕ ШЫ Ғ У Т Ү СІНІКТЕМЕ СХЕМАНЫ Ң, ФОРМУЛАНЫ Ң Т Ү СІНІКТЕМЕСІ

15 БЛОК-СХЕМАНЫҢ БАСЫН ЖӘНЕ СОҢЫН МІНДЕТТІ ТҮРДЕ КӨРСЕТІП ТҰРАТЫН БЛОК БОЛУЫ КЕРЕК БЛОК-схемада бірімен-бірі қосылмай қалған блокатор болмауы карек Блок-схемада блокатор орындалу реті бойынша тізбектеле орналасуы қажет АРИФМЕТИКАЛЫҚ АМАЛДАРДЫ ОРЫНДАЙТЫН БЛОКТАРДЫҢ БІР ҒАНА ЕНУ, БІР ҒАНА ШЫҒУ, АЛ ШАРТТЫҢ ОРЫНДАЛУЫН ТЕКСЕРЕТІН РОМБ ТҮРІНДЕГІ ЛОГИКАЛЫҚ БЛОКТЫҢ БІР ЕНУ, ЕКІ ШЫҒУ СЫЗЫҒЫ БОЛУЫ ҚАЖЕТ. БЛОК-СХЕМА ҚҰРУДЫҢ ЕРЕЖЕСІ y = a+b ФОРМУЛАСЫ БОЙЫНША ЕСЕПТЕУ АЛГОРИТМІНІҢ СХЕМАСЫ: БАСЫ a, b y:=a+b y соңы АЛГОРИТМДЕРДІ БАСТАУ БЛОГЫ; a мен b мәндерін енгізу; y = a+b ӨРНЕГІН ЕСЕПТЕУ; y МӘНІН БАСУҒА ШЫҒАРУ; АЛГОРИТМДІ АЯҚТАУ.

16 1.Блок-схема құрудыңБлок-схема құрудың ережелерін ата? 2. Фигурасы қандай қызмет атқарады? 3. Фигурасы- ның қызметі? 4. y = a+b ФОРМУЛАСЫ БОЙЫНША ЕСЕПТЕУ АЛГОРИТМІНІҢ СХЕМАСЫН ҚҰР.

17 АЛГОРИТМДІК ТІЛ ДЕП АЛГОРИТМДІК ТІЛ ДЕП – ОРЫНДАЛАТЫН ӘРЕКЕТТЕРДІ, АМАЛДАРДЫ БІРЫҢҒАЙ ЖӘНЕ ДӘЛ ЖАЗУҒА АРНАЛҒАН, ӨЗ ТІЛІМІЗДІҢ КЕЙБІР СӨЗДЕРІН ПАЙДАЛАНАТЫН БЕЛГІЛЕР МЕН ЕРЕЖЕЛЕР ЖҮЙЕСІН АЙТАДЫ. АЛГОРИТМДІК ТІЛ АЛГОРИТМДІК ТІЛ – МАТЕМАТИКАЛЫҚ БЕЛГІЛЕР: САНДАР, ШАМАЛАР МЕН ФУНКЦИЯ АТАУЛАРЫ, АРИФМЕТИКАЛЫҚ АМАЛ БЕЛГІЛЕРІ, ЖАҚША ЖӘНЕ БАСҚА ДА СИМВОЛДАРМЕН ҚАТАР БЕЛГІЛІ БІР ҚЫЗМЕТ АТҚАРАТЫН ТЕРМИНДЕРДІ ҚАМТИДЫ. ПРОГРАММАЛАУ ТІЛДЕРІ АЛГОРИТМДЕРДІ ЖӘНЕ АЛГОРИТМДІК ТІЛДЕ ҚҰРЫЛҒАН АМАЛДАР ТІЗБЕГІН КОМПЬЮТЕРГЕ ТҮСІНІКТІ КОМАНДАЛАР МӘТІНІ ТҮРІНДЕ ЖАЗУҒА АРНАЛҒАН ЖАСАНДЫ ТІЛДЕРДІ ПРОГРАММАЛАУ ТІЛДЕРІ ДЕП АТАЙДЫ. КОДТАР ТІЛІ ӘР КОМПЬЮТЕРДІҢ ӨЗІНІҢ МАШИНАЛЫҚ ТІЛІ БОЛАДЫ, ОЛ КОМАНДАЛАР ТІЛІ НЕМЕСЕ КОДТАР ТІЛІ ДЕП АТАЛАДЫ. ТРАНСЛЯТОР АЛГОРИТМДІК ТІЛДІ МАШИНА ТІЛІНЕ АВТОМАТТЫ ТҮРДЕ АУДАРАТЫН АУДАРМАШЫ ПРОГРАММА ТРАНСЛЯТОР ДЕП АТАЛАДЫ.

18 ПРОГРАММАЛАУ ТІЛІНДЕГІ АЛГОРИТМ ТРАНСЛЯТОР (аудармаши) Машина тіліне аударыл ғ ан программа Алгоритмді орындау ИНТЕРПРЕТАТОР БЕРІЛГЕН ПРОГРАММА- НЫ Ң Ә РБІР ЖОЛЫН ЖЕКЕ- ЖЕКЕ АУДАРЫП ОТЫРЫП ОРЫНДАЙТЫН ТРАНСЛЯТОР КОМПИЛЯТОР БАРЛЫ Қ ПРОГРАММА М Ә ТІНІН ТОЛЫ Қ АУДАРЫП, БІР МОДУЛЬ Т Ү РІНЕ КЕЛТІРЕДІ, КОМПЬЮТЕР ЖАДЫНА Қ АЙТА ЖАЗЫП АЛЫП, БІЗДІ Ң Қ АЛАУЫМЫЗ БОЙЫНША ОРЫНДАЙДЫ АССЕМБЛЕР ТІЛІНДЕ ЖАЗЫЛ Ғ АН ПРОГРАММАЛАР- ДА Ғ Ы Ғ АНА МАШИНА ТІЛІНЕ АУДАРАДЫ АССЕМБЛЕР

19 1. АЛГОРИТМДІК ТІЛ ДЕГЕНІМІЗ НЕ? 1. АЛГОРИТМДІК ТІЛ ДЕГЕНІМІЗ НЕ? 1. АЛГОРИТМДІК ТІЛ ДЕГЕНІМІЗ НЕ? 1. АЛГОРИТМДІК ТІЛ ДЕГЕНІМІЗ НЕ? 2. ПРОГРАММАЛАУ ТІЛДЕРІ ДЕП НЕНІ АТАЙДЫ? 2. ПРОГРАММАЛАУ ТІЛДЕРІ ДЕП НЕНІ АТАЙДЫ? 2. ПРОГРАММАЛАУ ТІЛДЕРІ ДЕП НЕНІ АТАЙДЫ? 2. ПРОГРАММАЛАУ ТІЛДЕРІ ДЕП НЕНІ АТАЙДЫ? 3. ТРАНСЛЯТОР ДЕГЕНІМІЗ НЕ? ТРАНСЛЯТОР ДЕГЕНІМІЗ НЕ? 3. ТРАНСЛЯТОР ДЕГЕНІМІЗ НЕ? ТРАНСЛЯТОР ДЕГЕНІМІЗ НЕ? 5. АССЕМБЛЕР ТІЛІ ДЕП НЕНІ АТАЙДЫ? АССЕМБЛЕР ТІЛІ ДЕП НЕНІ АТАЙДЫ? 5. АССЕМБЛЕР ТІЛІ ДЕП НЕНІ АТАЙДЫ? АССЕМБЛЕР ТІЛІ ДЕП НЕНІ АТАЙДЫ? 4. КОМПИЛЯТОР 4. КОМПИЛЯТОР ДЕГЕНІМІЗ НЕ? ДЕГЕНІМІЗ НЕ? 4. КОМПИЛЯТОР 4. КОМПИЛЯТОР ДЕГЕНІМІЗ НЕ? ДЕГЕНІМІЗ НЕ?

20 АЛГОРИТМНІ Ң БІРІНЕН КЕЙІН БІРІ ОРЫНДАЛАТЫН, БЕЛГІЛІ БІР НӘТИЖЕ БЕРЕТІН БІРНЕШЕ КОМАНДАНЫҢ ТІЗБЕГІН СЕРИЯ ДЕП АТАЙДЫ. АЛГОРИТМНІҢ АТҚАРЫЛУЫ БАРЫСЫНДА ӨРНЕК МӘНІН ЕСЕПТЕП, ОНЫ БАСҚА БІР АЙНЫМАЛЫҒА ТЕҢЕСТІРУДІ М Ә ННІ Ң МЕНШІКТЕЛУІ ДЕП АТАЙДЫ. АЛГОРИТМ ТАҚЫРЫБЫНАН КЕЙІНГІ БӨЛІГІ АЛГОРИТМ ТҰЛҒАСЫ ДЕП АТАЛАДЫ, ОЛ БАСЫ ЖӘНЕ СОҢЫ ТҮЙІНДІ СӨЗДЕРІМЕН ШЕКТЕЛІП ТҰРАДЫ. СОНЫМЕН, АЙТЫЛҒАН ЕРЕЖЕГЕ СӘЙКЕС АЛГОРИТМНІҢ ЖАЛПЫ ӨРНЕКТЕЛУІ МЫНАДАЙ БОЛАДЫ: АРГ A, B, C, D, X НӘТ Y, R1, R2 БАСЫ АЛГОРИТМ КОМАНДАЛАРЫ (СЕРИЯ) СОҢЫ МЫСАЛ: y=(Ax-B)*(Cx+D) формуласы бойынша х-тің каз калген мәні үшін н мәндерін есептему алгоритмін құрамыз: алг A, B, C, D, x н әт у басы R1:=A*x-D R2:=C*x+D y:=R1*R2 соңы Осындағы аргументка кірмеген R1, R2 аралық шамалар деп аталлоды. Себебі олар тек аралық есептемулерді орындау үшін ғана қолданылады СОҢЫ

21 Бақылау сұрақтары 1. СЕРИЯ денегіміз не? 2. МӘННІҢ МЕНШІКТЕЛУІ денегіміз не? 3. АЛГОРИТМ ТҰЛҒАСЫ денегіміз не?

22 АЛГОРИТМ КОМАНДАЛАРЫ МЕНШІКТЕ У М Ә ЛІМЕТ ЕНГІЗУ Н Ә ТИЖЕ АЛУ ЖАЙ ТІЗБЕКТ І ТАРМА Қ ТАЛУ ЦИКЛДІК ҚҰРАМА

23 АЛГОРИТМ ҚҰРЫЛЫМЫ МЕ Н Ш І К Т Е У М Ә Л І МЕ Т Е Н Г І З У Н Ә Т И Ж Е АЛ У ТОЛЫМДЫ (таңдау) Толымсыз (аттап өту) ТАРМАҚТАЛУ ЦИКЛДІК Қ А Д А мд ық А Р И ф м Е Т И К А лы қ егерь шарт онда (иә) 1-серия әйтпесе (жоқ) 2- серия бітті егерь шарт онда (иә) серия бітті ЖАЙҚҰРАМА СЫЗЫҚТЫСЫЗЫҚТЫ

24 СЫЗЫҚТЫҚ НЕМЕСЕ ТІЗБЕКТІ АЛГОРИТМ ӘРЕКЕТТЕРДІҢ ТІЗБЕКТЕЙ ОРЫНДАЛУЫН СИПАТТАЙТЫН АЛГОРИТМ – СЫЗЫҚТЫҚ АЛГОРИТМ ДЕП АТАЛАДЫ. Сызықтық алгоритм БАСЫ a,b,x t:=ax 2 +b Z:=t+cost-tgt x,Z соңы Мысал: төменде көрсетілген Z функциясының сандық мәнін есеп-теп шиғару алго-ритмін жасау карек. z= ax 2 + b + cos (ax 2 +b) - tg(ax 2 +b) арг z функциясын есептему (нақ a,b,x,Z) арг a,b,x нәт Z басы a,b,x енгізу t:=ax 2 +b Z:=t+cost-tgt x,Z шиғару соңы ТАРМАҚТАЛУ АЛГОРИТМДЕРІ АЛГОРИТМДЕРДІҢ ЕСЕПТЕГІ БЕЛГІЛІ БІР ШАРТҚА ТӘУЕЛДІ ТАРМАҚТАЛЫП БІРНЕШЕ ЖОЛДАРҒА БӨЛІНУ ТОБЫН ТАРМАҚТАЛУ АЛГОРИТМДЕРІ ДЕП АТАЙДЫ. ИӘ ЖОҚ ТОЛЫМДЫ ТҮРДЕГІ ТАРМАҚТАЛУ КОМАНДАСЫ. ТОЛЫМСЫЗ ТҮРДЕГІ ТАРМАҚТАЛУ КОМАНДАСЫ ШАРТ Ы 1-СЕРИЯ2-СЕРИЯ ШАРТ Ы СЕРИЯ

25 КҮРДЕЛІ ТАРМАҚТАЛУ КЕЙБІР ЕСЕПТЕ ҮШ ЖӘНЕ ОДАН ДА КӨП ТАРМАҚ, ЯҒНИ ШЫҒУ СЫЗЫҚТАРЫ БАР ШАРТТАРДЫ ТЕКСЕРУГЕ ТУРА КЕЛЕТІН КЕЗДЕР КЕЗДЕСЕДІ. ЕГЕР МҮМКІНДІК САНЫ ҮШТЕН АРТЫҚ БОЛСА, ОНДА КӨБІНЕСЕ «ТАҢДАУ» НЕМЕСЕ «ТАҢДАУ - ӘЙТПЕСЕ» ҚҰРЫЛЫМЫ ҚОЛДАНЫЛАДЫ. «ТАҢДАУ» ТҮРІНДЕГІ ТАРМАҚТАЛУ «ТАҢДАУ-ӘЙТПЕСЕ» ТҮРІНДЕГІ ТАРМАҚТАЛУ1-ШАРТ ОРЫНДАЛСА: 1-СЕРИЯ2-ШАРТ ОРЫНДАЛСА: 2-СЕРИЯ *** N-ШАРТ ОРЫНДАЛСА: N-СЕРИЯ БІТТІӘЙТПЕСЕ N+1-СЕРИЯ СОҢЫ БІТТІ СОҢЫ

26 m- орын ба? Алтын медалькүміс медальқола медаль марапаттау қағазы m=1m=2m=3m>3 «ТАҢДАУ-ӘЙТПЕСЕ» АЛГОРИТМІНІҢ БЛОК-СХЕМАСЫ

27 әзір шарт ЖОҚ цб серия цс ИӘ ЦИКЛДІК АЛГОРИТМ СИПАТТАМАСЫ шар т серия

28 КАРТОЧКАЛАРМЕН ЖҰМЫС Құрама командалар қанша құрылымнан тұрады? Сызықтық алгоритм денегіміз не? Цикл денегіміз не? Тармақталу алгоритмі денегіміз не? Циклдік алгоритм түрлері?

29 КОМПЬЮТЕРДЕ ЕСЕП ШЫҒАРУ КҮРДЕЛІ ПРОЦЕСС ЖӘНЕ ОЛ ТӨМЕНДЕГІ КЕЗЕҢДЕРДЕН ТҰРАДЫ: 1. ЕСЕПТІҢ БЕРІЛУІН АУЫЗША СИПАТТАУ. 2. ЕСЕПТІ МАТЕМАТИКАЛЫҚ ТҮРДЕ ӨРНЕКТЕУ, (есептің берілісін жазу). 3. ЕСЕП ШЫҒАРУДЫҢ КОМПЬЮТЕРДЕ ЫҢҒАЙЛЫ САНДЫҚ ТӘСІЛІН АНЫҚТАУ. 4. ЕСЕП ШЫҒАРУДЫҢ АЛГОРИТМІН ҚҰРУ. 5. ЕСЕПТІ КОМПЬЮТЕРДЕ ШЫҒАРУДЫҢ ПРОГРАММАСЫН ҚҰРУ ЖӘНЕ ОНЫҢ ҚАТЕСІН ТҮЗЕТУ. 6. ЕСЕПКЕ КЕРЕКТІ МӘЛІМЕТТЕР ДАЙЫНДАУ. 7. КОМПЬЮТЕРДЕ ЕСЕП ШЫҒАРУ ЖӘНЕ ШЫҚҚАН НӘТИЖЕНІ ІС ЖҮЗІНДЕ ҚОЛДАНУ. БЕРІЛГЕН ЕСЕПТІ МАТЕМАТИКАЛЫҚ ТҮРДЕ ӨРНЕКТЕУ ДЕГЕНІМІЗ – ЕСЕПТІҢ БЕРІЛГЕН МӘНДЕРІН МАТЕМАТИКАЛЫҚ ТАҢБАЛАРДЫ ҚОЛДАНЫП ЖАЗА БІЛУ ЖӘНЕ КЕРЕКТІ МАТЕМАТИКАЛЫҚ ФОРМУЛАЛАРДЫ, ӨРНЕКТЕРДІ АНЫҚТАУ БОЛЫП САНАЛАДЫ.

30 ОЙЫННЫҢ ШАРТЫ: ОЙЫННЫҢ ШАРТЫ: СЫНЫП 5 ТОПҚА БӨЛІНЕДІ, ӘР ТОПТАҒЫ ОҚУШЫЛАР НӨМІРЛЕНЕДІ. ТАҚТАҒА ӨРМЕК СЫЗЫЛАДЫ, ТАПСЫРМАЛАР ҮШ ДЕҢГЕЙДЕ ЖАЗЫЛАДЫ. ӘР ОҚУШЫ ӨЗ НӨМІРІНЕ БАЙЛАНЫСТЫ ТАПСЫРМАЛАРҒА ДАЙЫНДАЛАДЫ. ТАПСЫРМА ОРЫНДАЛҒАННАН КЕЙІН БІРДЕЙ НӨМІРДЕГІ ОҚУШЫЛАР ТОПТАСАДЫ, СҰРАҚТАР БОЙЫНША ТАЛДАУ ЖҮРГІЗЕДІ ЖӘНЕ ӨЗДЕРІН БАҒАЛАЙДЫ. МҰҒАЛІМ СҰРАҚТАРДЫҢ ДҰРЫС ЖАУАПТАРЫН БЕРЕДІ. ДҰРЫС ЖАУАПТАР АРҚЫЛЫ ОҚУШЫЛАР БІРІН БІРІ БАҒАЛАЙДЫ. ҚАЙТАДАН ӨЗ ТОПТАРЫНА КЕЛІП ОТЫРАДЫ, ӨЗ СҰРАҚТАРЫ БОЙЫНША МАТЕРИАЛДАРЫН ТҮСІНДІРЕДІ ЖӘНЕ БІР-БІРІН БАҒАЛАЙДЫ. ҚОРЫТЫНДЫ БАҒА МҰҒАЛІМ ҚОЯДЫ.

31

32 1 ОҚУШЫ 3. АЛГОРИТМ ДЕГЕНІМІЗ НЕ? 2. «ҚАЗЫНАНЫ ІЗДЕУ» АЛГОРИТМІН ҚҰР. 1. y=ax 2 +b ФОРМУЛАСЫ БОЙЫНША Х-ТІҢ КЕЗ-КЕЛГЕН МӘНІ ҮШІН У МӘНДЕРІН ЕСЕПТЕУ АЛГОРИТМІНІҢ БЛОК-СХЕМАСЫН ҚҰР. 1 ОҚУШЫ 3. АЛГОРИТМ ДЕГЕНІМІЗ НЕ? 2. «ҚАЗЫНАНЫ ІЗДЕУ» АЛГОРИТМІН ҚҰР. 1. y=ax 2 +b ФОРМУЛАСЫ БОЙЫНША Х-ТІҢ КЕЗ-КЕЛГЕН МӘНІ ҮШІН У МӘНДЕРІН ЕСЕПТЕУ АЛГОРИТМІНІҢ БЛОК-СХЕМАСЫН ҚҰР. 2 ОҚУШЫ 3. АЛГОРИТМДІК ТІЛ ДЕ- ГЕНІМІЗ НЕ? 2. «ҚАЛААРАЛЫҚ ТЕЛЕФОНДА ПАЙДАЛАНУ» АЛГОРИТМІН ҚҰР. 1. y=cx 3 -d ФОРМУЛАСЫ БОЙЫНША Х-ТІҢ КЕЗ-КЕЛГЕН МӘНІ ҮШІН У МӘНДЕРІН ЕСЕПТЕУ АЛГОРИТМІНІҢ БЛОК-СХЕМАСЫН ҚҰР. 2 ОҚУШЫ 3. АЛГОРИТМДІК ТІЛ ДЕ- ГЕНІМІЗ НЕ? 2. «ҚАЛААРАЛЫҚ ТЕЛЕФОНДА ПАЙДАЛАНУ» АЛГОРИТМІН ҚҰР. 1. y=cx 3 -d ФОРМУЛАСЫ БОЙЫНША Х-ТІҢ КЕЗ-КЕЛГЕН МӘНІ ҮШІН У МӘНДЕРІН ЕСЕПТЕУ АЛГОРИТМІНІҢ БЛОК-СХЕМАСЫН ҚҰР.

33 3 ОҚУШЫ 3. ТРАНСЛЯТОР ДЕГЕНІМІЗ НЕ? 2. «КОМПЬЮТЕРДЕ ОЙНАУ» АЛГОРИТМІН ҚҰР. 1. y=a 2 +b 2 х ФОРМУЛАСЫ БОЙЫНША Х-ТІҢ КЕЗ-КЕЛГЕН МӘНІ ҮШІН У МӘНДЕРІН ЕСЕПТЕУ АЛГОРИТМІНІҢ БЛОК-СХЕМАСЫН ҚҰР. 3 ОҚУШЫ 3. ТРАНСЛЯТОР ДЕГЕНІМІЗ НЕ? 2. «КОМПЬЮТЕРДЕ ОЙНАУ» АЛГОРИТМІН ҚҰР. 1. y=a 2 +b 2 х ФОРМУЛАСЫ БОЙЫНША Х-ТІҢ КЕЗ-КЕЛГЕН МӘНІ ҮШІН У МӘНДЕРІН ЕСЕПТЕУ АЛГОРИТМІНІҢ БЛОК-СХЕМАСЫН ҚҰР. 4 ОҚУШЫ 3. СЫЗЫҚТЫҚ АЛГОРИТМ ДЕГЕНІМІЗ НЕ? 2. «САБАҚҚА ДАЯРЛАНУ» АЛГОРИТМІН ҚҰР. 1. y=t 2 +2 ФОРМУЛАСЫ БОЙЫНША t- НЫҢ КЕЗ- КЕЛГЕН МӘНІ ҮШІН У МӘНДЕРІН ЕСЕПТЕУ АЛГОРИТМІНІҢ БЛОК- СХЕМАСЫН ҚҰР. 4 ОҚУШЫ 3. СЫЗЫҚТЫҚ АЛГОРИТМ ДЕГЕНІМІЗ НЕ? 2. «САБАҚҚА ДАЯРЛАНУ» АЛГОРИТМІН ҚҰР. 1. y=t 2 +2 ФОРМУЛАСЫ БОЙЫНША t- НЫҢ КЕЗ- КЕЛГЕН МӘНІ ҮШІН У МӘНДЕРІН ЕСЕПТЕУ АЛГОРИТМІНІҢ БЛОК- СХЕМАСЫН ҚҰР.

34 5 ОҚУШЫ 3. АЛГОРИТМДІ ОРЫНДАУШЫ ДЕГЕНІМІЗ НЕ? 2. «ЖОҒАРҒЫ ОҚУ ОРНЫНА ТҮСУ» АЛГОРИТМІН ҚҰР. 1. y=t 3 -3 ФОРМУЛАСЫ БОЙЫНША t- НЫҢ КЕЗ-КЕЛГЕН МӘНІ ҮШІН У МӘНДЕРІН ЕСЕПТЕУ АЛГОРИТМІНІҢ БЛОК- СХЕМАСЫН ҚҰР. 5 ОҚУШЫ 3. АЛГОРИТМДІ ОРЫНДАУШЫ ДЕГЕНІМІЗ НЕ? 2. «ЖОҒАРҒЫ ОҚУ ОРНЫНА ТҮСУ» АЛГОРИТМІН ҚҰР. 1. y=t 3 -3 ФОРМУЛАСЫ БОЙЫНША t- НЫҢ КЕЗ-КЕЛГЕН МӘНІ ҮШІН У МӘНДЕРІН ЕСЕПТЕУ АЛГОРИТМІНІҢ БЛОК- СХЕМАСЫН ҚҰР.

35 Л Г О А Р И Т М

36 СҰРАҚТАР 1. АЛГОРИТМДІК ТІЛДІ МАШИНА ТІЛІНЕ АВТОМАТТЫ ТҮРДЕ АУДАРАТЫН АУДАРМАШЫ ПРОГРАММА. (ТРАНСЛЯТОР) 2. ЕСЕПТЕУ ПРОЦЕСІНІҢ БӨЛІКТЕРІНІҢ ҚАЙТАЛАП ОРЫНДАЛУЫ. (ЦИКЛ) 3. АЛГОРИТМДІ ПРОГРАММАЛАУ ТІЛІНДЕ КӨРСЕТУ... (ПРОГРАММА) 4. БІРДЕН БАРЛЫҚ ПРОГРАММА МӘТІНІН ТОЛЫҚ АУДАРЫП МАШИНА ТІЛІНДЕГІ БІР МОДУЛЬ ТҮРІНЕ КЕЛТІРЕТІН ТРАНСЛЯТОР ТҮРІ. (КОМПИЛЯТОР) 5. БЕРІЛГЕН ПРОГРАММАНЫҢ ӘРБІР ЖОЛЫН ЖЕКЕ-ЖЕКЕ АУДАРЫП ОТЫРЫП ОРЫНДАЙТЫН ТРАНСЛЯТОР ТҮРІ. (ИНТЕРПРЕТАТОР) 6. ОРЫНДАЛУ САНЫ БЕЛГІСІЗ ЦИКЛ. (ИТЕРАЦИЯ) 7. ҒЫЛЫМИ-ТЕХНИКАЛЫҚ (ИНЖЕНЕРЛІК) ЕСЕП ШЫҒАРУДА ҚОЛДАНЫЛАТЫН ПРОГРАММАЛАУ ТІЛІ. (ФОРТРАН) 8. МАШИНА ТІЛІНДЕ ЖАЗЫЛҒАН, ПРОГРАММАНЫҢ ОҚУҒА ЖЕҢІЛ СИМВОЛДЫҚ ТҮРІНДЕ ҰСЫНУ ҮШІН АРНАЛҒАН ТІЛ. (АССЕМБЛЕР) ЖАУАБЫ

37 ТЕЛЕФОН ТРУБКАСЫН К Ө ТЕРУ«8» ЦИФРЫН ТЕРУ Ү ЗДІКСІЗ ДЫБЫС ЕСТІЛГЕНШЕ К Ү ТУ КЕРЕКТІ Қ АЛАНЫ Ң ТЕЛЕФОН КОДЫН ТЕРУАБОНЕНТТІ Ң ТЕЛЕФОН Н Ө МЕРІН ТЕРУ АБОНЕНТТІ Ң ЖАУАБЫН К Ү ТУС Ө ЙЛЕСУ ТЕТІГІН БАСУС Ө ЙЛЕСУМЫСАЛ

38 АЛҒАШҚЫ БЕРІЛГЕН МӘЛІМЕТТЕРДІ ПАЙДАЛАНЫП, ҚОЙЫЛҒАН МАҚСАТҚА ЖЕТУГЕ НЕМЕСЕ МӘСЕЛЕНІ ШЕШУГЕ (ЕСЕП ШЫҒАРУҒА) БАҒЫТТАЛҒАН ӘРЕКЕТТЕРДІҢ ОРЫНДАЛУЫН ЖҮЗЕГЕ АСЫРАТЫН АТҚАРУШЫҒА ТҮСІНІКТІ ЖӘНЕ НАҚТЫ НҰСҚАУЛАР ТІЗБЕГІ. 1-билет

39 Алгоритм атауы атақты араб математигі Әбу Жафар Мұхаммед ибн Мұса әл-Хорезми ( жж) есімінің латынша Algorithmi (Алгоритм) болып жазылуынан шиққан. 2-билет

40 Араб математигі Әбу Жафар Мұхаммед ибн Мұса әл-Хорезми ( жылдары өмір сүрген) 3-билет

41 4-билет Алгоритмдерді программалау тілінде көрсету программа деп аталлоды.

42 АЛГОРИТМНІҢ КОМПЬЮТЕРДЕ ОРЫНДАЛУЫН ЖҮЗЕГЕ АСЫРУ ҮШІН ҚОЛДАНЫЛАТЫН БІРЫҢҒАЙ ЖӘНЕ ДӘЛ ЖАЗУҒА АРНАЛҒАН ЕРЕЖЕЛЕР ЖҮЙЕСІ ПРОГРАММА БОЛЫП ТАБЫЛАДЫ. 1

43 2 АЛГОРИТМ АТҚАРУШЫ – КӨРСЕТІЛГЕН ІС- ӘРЕКЕТТЕР ТІЗБЕГІН БҰЛЖЫТПАЙ ОРЫНДАЙ ОТЫРЫП, КЕРЕКТІ НӘТИЖЕ АЛУДЫ ЖҮЗЕГЕ АСЫРАТЫН МАШИНА, ҚҰРЫЛҒЫ НЕМЕСЕ АДАМ БОЛА АЛАДЫ.

44 3 1. ЕСЕП ШЫҒАРУ ЖОЛЫ АЛГОРИТМ ТҮРІНДЕ ӨРНЕКТЕЛУІ ҚАЖЕТ; 2. АЛГОРИТМ ПРОГРАММА ТҮРІНДЕ ЖАЗЫЛУЫ ТИІС; 3. ПРОГРАММА КОМПЬЮТЕР ЖАДЫНА ЕНГІЗІЛІП, РЕТІМЕН ОРЫНДАЛУЫ КЕРЕК.

45 4 Сабаққа даярлану алгоритмі 1. Күнделікті қолға алу. 2. Тиісті бетін ашу. 3. Пәнді, тақырыпты, берілген тапсырманы анқытау. 4. Үйге берілген тапсырманы орындау.

46 5 Алға қойған мақсатқа жету немесе берілген есепті шешу бағытында атқарушиға қандай әрекаттер жасау қажеттігін әрі түсінікті, әрі дәл етіп көрсететін нұсқаулар ретін алгоритм деп атайды.

47 1 1) АЛГОРИТМ АНЫҚ ӘРІ ДӘЛ ӨРНЕКТЕЛУІ ҚАСИЕТІ; 2) ОНЫҢ МОДУЛЬДІК (БӨЛІККЕ БӨЛІНУ) ҚАСИЕТІ, ЯҒНИ АЛГОРИТМДІ КІШКЕНЕ БӨЛІКТЕРГЕ БӨЛУ МҮМКІНДІГІ БОЛУЫ КАЖЕТ(ҮЗІКТІЛІК ҚАСИЕТІ); 3) АЛГОРИТМ ШЕКТЕУЛІ УАҚЫТТА НӘТИЖЕ БЕРУІ ТИІС, ЯҒНИ АЛГОРИТМ ҚАДАМДАРЫНЫҢ САНЫ ШЕКСІЗ БОЛМАУЫ КЕРЕК (НӘТИЖЕЛІК ҚАСИЕТІ); 4) БІР ТЕКТЕС ЕСЕПТЕРГЕ ЖАЛПЫ БІР ҒАНА АЛГОРИТМ ҚОЛДАНЫЛУЫ ТИІС (ОРТАҚТЫҚ ҚАСИЕТІ).

48 2 Белгілі бір командалар негізінде, алгоритмнің тізбекті қадамдарға бөлініп атқарылуын оның үзіктілік қасиеті деп атайды.

49 3 Алгоритм құ р ғ анда белгілі бір жека проблема ғ а ғ ана (есепка) арналмай, осы т ә різдес м ә селелер шешуін толы қ қ амту ғ а м ү мкіндік беретіндей етіп құ рылуы қ ажет. Б ұ л қ асиетті алгоритмні ң жалпылы қ немесе жалпы ғ а бірдейлік қ асиеті дейді.

50 4 формалды орындалуы Орындауши өзі атқарып отырған әрекаттерді мағынасын түсінбесе де, алгоритм командаларын орындай отырып, белгілі бір нәтиже аллоды, яғни орындауши формалды әрекат етеді. Алгоритмнің бұл маңызды ерекшелігін оның формалды орындалуы деп те айтады.

51 5 Алгоритмнің айқын, дәл өрнектелу қасиеті. Алгоритмде калтірілген барлық іс-әрекаттердің мағынасы айқын, нақты анықталған болу карек.

52 Блок-схема құрудың төмендегідей ережесі бар: 1) блок-схеманың басын және соңын міндетті түрде көрсетіп тұратын блок болуы карек; 2) блок-схемада бірімен-бірі қосылмай қалған блокатор болмауы карек; 3) блок-схемада блокатор орындалу реті бойынша тізбектеле орналасуы қажет; 4) арифметикалық амалдарды орындайтын блокатордың бір ғана ену, бір ғана шиғу сызығы, ал шарттың орындалуын тексеретін ромб түріндегі логикалық блоктың бір ену, екі шиғу сызығы болуы қажет.

53 МАТЕМАТИКАЛЫҚ ӨРНЕКТЕРДІ ЕСЕПТЕУ ҚЫЗМЕТІН АТҚАРАДЫ.

54 ҚОСАЛҚЫ ПРОГРАММАҒА КІРУ ЖӘНЕ ШЫҒУ ҚЫЗМЕТІН АТҚАРАДЫ

55 БАСЫ a, b y:=a+b y соңы АЛГОРИТМДЕРДІ БАСТАУ БЛОГЫ; a мен b мәндерін енгізу; y = a+b ӨРНЕГІН ЕСЕПТЕУ; y МӘНІН БАСУҒА ШЫҒАРУ; АЛГОРИТМДІ АЯҚТАУ.

56 1 Жалпы жағдайда, алгоритм жазудың калесі түрлері қабылданған: 1) табиғи тілдегі жазылуы; 2) белгілі бір түйінді сөздер терминдер (псевдокодтар жалған кодтар) арқылы қысқаша тізбекті түрде жазу, мұны қарапайым алгоритмдік тіл деп те айтады; З) графиктік жолмен (блок-схема арқылы) жазу; 4) программалау тілдеріндегі жазылуы.

57 2 ТАБИ Ғ И ТІЛДЕ ЖАЗЫЛ Ғ АН АЛГОРИТМ КОМПЬЮТЕРДЕ ОРЫНДАЛМАЙДЫ, Ө ЙТКЕНІ Б Ұ Л ЖА Ғ ДАЙДА Д Ә ЛДІК, НА Қ ТЫЛЫ Қ СА Қ ТАЛМАЙДЫ.

58 3 ТЕРМИНДЕР (псевдокодтар – жалған кодтар) арқылы қысқаша тізбекті түрде жазу, мұны қарапайым алгоритмдік тіл деп те атайды.

59 4 Алгоритмнің графиктік түрде каскінделуі – каң таралған әдіс. Бұл – жазудың түсінікті, анық, көрнекі түрі болып табылады.

60 Алгоритмдік тіл деп орындалатын әрекаттерді, амалдарды бірыңғай және дәл жазуға арналған,өз тіліміздің кайбір сөздерін пайдаланатын белгілер және ережелер жүйесі.

61 программалау тілдері Алгоритмдерді және алгоритмдік тілде құрылған амалдар тізбегін компьютерге түсінікті командалар мәтіні түрінде жазуға арналған жасанды тілдерді программалау тілдері деп атайды.

62 Белгілі бір машинада (компьютерде) орындау үшін сол программалау тілін машина тіліне автоматты түрде аударатын түрлендіргіш (аудармаши) программалар болуы карек, оларды трансляторлар деп атайды.

63 Компилятор – бірден барлық программа мәтінін толық аударып машина тіліндегі бір модуль түріне калтіреді де, сонан соң сол модульді компьютер жадына қайта жазып алып, оны кайін тек біздің қалауымыз бойынша орындайды.

64 Ассемблер тек автокод түрінде, яғни ассемблер тілінде жазылған программаларды ғана машина тіліне аударады.

65 Құрама командалар сызықтық, тармақталу және циклдік құрылымдардан тұрады.

66 1.Әрекаттердің тізбектей орындалуын сипаттайтын алгоритм сызықтық алгоритм деп аталлоды.

67

68 АЛГОРИТМДЕРДІҢ ЕСЕПТЕГІ БЕЛГІЛІ БІР ШАРТҚА ТӘУЕЛДІ ТАРМАҚТАЛЫП БІРНЕШЕ ЖОЛДАРҒА БӨЛІНУ ТОБЫН ТАРМАҚТАЛУ АЛГОРИТМДЕРІ ДЕП АТАЙДЫ.

69 1.Арифметикалық цикл. 2.Итерациялық цикл. Қайталану саны алдын ала белгілі цикл арифметикалық цикл деп, ал орындалу саны белгісіз цикл қадамдық (итерациялық) цикл деп аталлоды.

70 Алгоритмнің бірінен кайін бірі орындалатын, белгілі бір нәтиже беретін бірнеше командасының тізбегін серия деп атайды.

71 Алгоритмнің атқарылуы барысында өрнек мәнін есептеп, оны басқа бір айнымалыға теңестіруді мәннің меншіктелуі деп атайды.

72 Алгоритм тақырыбынан кайінгі бөлігі алгоритм тұлғасы деп аталлоды, ол басы және соңы түйінді сөздерімен шектеліп тұрады.

73 3 АЛГОРИТМ 3. АЛГОРИТМ ДЕГЕНІМІЗ – АЛҒА ҚОЙҒАН МАҚСАТҚА ЖЕТУ НЕМЕСЕ БЕРІЛГЕН ЕСЕПТІ ШЕШУ БАҒЫТЫНДА АТҚАРУШЫҒА ҚАНДАЙ ӘРЕКЕТТЕР ЖАСАУ ҚАЖЕТТІГІН ӘРІ ТҮСІНІКТІ, ӘЛІ ДӘЛ ЕТІП КӨРСЕТЕТІН НҰСҚАУЛАР РЕТІН АЙТАМЫЗ. 2 Бұлақ көзі – іздеу басы (1 қадам – 1 м). 2. Бұлақ көзі – іздеу басы (1 қадам – 1 м). 1.Оңтүстікка екі қадам жүру. 2.Шығысқа 5 қадам жүру. 3.Солтүстікка 8 қадам жүру. 4.Тоқтаған жерді қазу БАСЫ a,х,b y:=aх 2 +b y СОҢЫ

74 3 3. АЛГОРИТМДІК ТІЛ ДЕП – ОРЫНДАЛАТЫН ӘРЕКЕТТЕРДІ, АМАЛДАРДЫ БІРЫҢҒАЙ ЖӘНЕ ДӘЛ ЖАЗУҒА АРНАЛҒАН, ӨЗ ТІЛІМІЗДІҢ КЕЙБІР СӨЗДЕРІН ПАЙДАЛАНАТЫН БЕЛГІЛЕР МЕН ЕРЕЖЕЛЕР ЖҮЙЕСІН АЙТАДЫ Телефон трубкасын көтеру. 2.8 цифрын теру. 3.Үздіксіз дыбыс естілгенше күту. 4.Керекті қаланың телефон кодын теру. 5.Абоненттің телефон нөмірін теру. 6.Абоненттің жауабын күту. 7.Сөйлесу тетігін басу. 8.Сөйлесу БАСЫ с,х,d y=cx 3 -d y СОҢЫ

75 3 АЛГОРИТМДІК ТІЛДІ МАШИНА ТІЛІНЕ АВТОМАТТЫ ТҮРДЕ АУДАРАТЫН АУДАРМАШЫ ПРОГРАММА ТРАНСЛЯТОР ДЕП АТАЛАДЫ. 3. АЛГОРИТМДІК ТІЛДІ МАШИНА ТІЛІНЕ АВТОМАТТЫ ТҮРДЕ АУДАРАТЫН АУДАРМАШЫ ПРОГРАММА ТРАНСЛЯТОР ДЕП АТАЛАДЫ Компьютерді тоқ көзіне қосу. 2. Процессорды іска қосу. 3. Менің компьютерім белгішесін ашу. 4. Д дискісінен ойындар папкасын ашу. 5. Керекті ойынды таңдау. БАСЫ а,х,b y:=a*а+b*b*х y СОҢЫ

76 3. СЫЗЫҚТЫҚ АЛГОРИТМ 3. ӘРЕКЕТТЕРДІҢ ТІЗБЕКТЕЙ ОРЫНДАЛУЫН СИПАТТАЙТЫН АЛГОРИТМ – СЫЗЫҚТЫҚ АЛГОРИТМ ДЕП АТАЛАДЫ. 1.Күнделікті қолға алу. 2.Тиісті бетін ашу. 3.Пәнді, тақырыпты, берілген тапсырманы анықтау. 4.Үйге берілген тапсырманы орындау БАСЫ t y=t*t+2 y СОҢЫ

77 3. Алгоритм орындаушисы денегіміз - құрастырылған алгоритм мен басқарылуға тиісті объект немесе субъект сыныпты бітіру. 2. ҰБТ тапсыру. 3. Өтетін бал жинау. 4. Конкурсқа қатысу. 5. Конкурстан өту. 6. Құжаттар тапсыру. БАСЫ t y=t*t*t-3 y СОҢЫ

78 Л Г О АН К ПРО ЦИК ТР РАММА МПИЛЯТОР СЛЯТОР Р И Т МАССЕ ФОР ИНТЕ БЛЕР РАН ПРЕТАТО ТЕРАИЦ Р Я