БАКТЕРИЯНЫҢ КЛЕТКА ҚҰРЫЛЫСЫ. БАКТЕРИЯЛАР ( ГР. BAKTERION - « ТАЯҚША ») ТЕК МИКРОСКОПТА ҒАНА КӨРІНЕТІН АСА ҰСАҚ ЖАСУШАЛАР ЖӘНЕ ОЛАР КӨПТЕГЕН ӘР АЛУАН АУРУЛАР. - презентация

1 БАКТЕРИЯНЫҢ КЛЕТКА ҚҰРЫЛЫСЫ

2 БАКТЕРИЯЛАР ( ГР. BAKTERION - « ТАЯҚША ») ТЕК МИКРОСКОПТА ҒАНА КӨРІНЕТІН АСА ҰСАҚ ЖАСУШАЛАР ЖӘНЕ ОЛАР КӨПТЕГЕН ӘР АЛУАН АУРУЛАР ТУҒЫЗАДЫ БІРАҚ КӨБІНЕСЕ НЕЙТРАЛДЫ ҚЫЗМЕТТІ АТҚАРАДЫ.

3 БАКТЕРИЯ - БІР ЖАСУШАЛЫ ОРГАНИЗМ, КӨБІСІ ТАЯҚША ПІШІНДІ БОЛЫП КЕЛЕДІ. БАКТЕРИЯ НЕГІЗІНЕН ТҮССІЗ ТЕК КЕЙБІРЕУЛЕРІНДЕ ҒАНА АЗДАП БОЯҒЫШ ЗАТТАР КЕЗДЕСЕДІ. ФОТОСИНТЕЗ ҚҰБЫЛЫСЫ ЖҮРЕТІН КӨК - ЖАСЫЛ ҚЫЗЫЛ ТҮСТІ ӨКІЛДЕРІН ЦИАНОБАКТЕРИЯЛАР ДЕП АТАЙДЫ ; ЯДРОСЫ, МИТАХОНДРИЯСЫ, ПЛАСТИДТЕРІ ҚАЛЫПТАСПАҒАН ӨТЕ КІШКЕНТАЙ БІРЖАСУШАЛЫ ОРГАНИЗМДЕР.

4 БАКТЕРИЯЛАР – ТАБИҒАТТА ЕҢ КӨП ТАРАҒАН, НЕГІЗІНЕН БІР ЖАСУШАДАН ТҰРАТЫН, ОҚШАУЛАНҒАН ЯДРОСЫ ЖОҚ, ҚАРАПАЙЫМДЫЛАР. АЛҒАШ РЕТ БАКТЕРИЯЛАРДЫ 17 ҒАСЫРДА ГОЛЛАНД ҒАЛЫМЫ, МИКРОСКОПТЫ ЖАСАҒАН – АНТОНИ ВАН ЛЕВЕНГУК БАЙҚАҒАН. 19 ҒАСЫРДА БАКТЕРИЯЛАРДЫҢ ҚҰРЫЛЫСЫ МЕН ТАБИҒАТТАҒЫ РӨЛІН ФРАНЦУЗ ҒАЛЫМЫ ЛУИ ПАСТЕР, НЕМІС ҒАЛЫМЫ РОБЕРТ КОХ ЖӘНЕ АҒЫЛШЫН ҒАЛЫМЫ ДЖОЗЕФ ЛИСТЕР ЗЕРТТЕДІ.

5 БАКТЕРИЯ КЛЕТКАСЫ ЖАРҒАҚШАМЕН ҚОРШАЛҒАН. ОНЫҢ I Ш I НДЕ С I ЛЕМЕЙЛ I КАПСУЛАНЫ, КЛЕТКАЛЫҚ ҚАБЫҚШАНЫ, ЖӘНЕ ЦИТОПЛАЗМАЛЫҚ ЖАРҒАҚШАНЫ КЕРУГЕ БОЛАДЫ. КЛЕТКАЛЫҚ ҚАБЫҚША МУРЕИННЕН ТҰРАДЫ. КЛЕТКАЛЫҚ ҚАБЫҚШАЛАРДЫҢ БОЯҒЫШТАРМЕН БОЯУ ҚАБ I ЛЕТ I НЕ ҚАРАЙ ГРАММ – ОҢ ЖӘНЕ ГРАММ ТЕР I С ДЕП АЖЫРАТАДЫ ( БҰЛ ӘД I С ЗАТ ҒАЛЫМЫ ГРАММ ҰСЫНҒАН ).

6 ГРАММ ОҢ БАКТЕРИЯЛАРДЫҢ МУРЕИН ҚАБАҚШАСЫНА БАСҚА ЗАТТАРДЫҢ – ПОЛИСАХАРОИД ЖӘНЕ АҚУЫЗДАРДЫҢ МОЛЕКУЛАЛАРЫ ЕНД I Р I ЛГЕН, АЛ ГРАММ ТЕР I С БАКТЕРИЯЛАРДА КЛЕТКАЛАРЫНЫҢ ҚАБЫҚШАЛАРЫНА ЕРЕКШЕ ҚАСИЕТ БЕРЕТ I Н МУРЕИН ҮСТ I НДЕ ЛИПИДТЕР ҚАБАТЫ ( МАЙТӘР I ЗДЕС ЗАТТАР ) ОРНАЛАСҚАН. КЕЙБ I Р БАКТЕРИЯЛАРДЫҢ ПЛАЗМАЛЫҚ ЖАРҒАҚШАСЫ КЛЕТКАНЫҢ I Ш I НЕ МАЙЫСЫП, ФОТОСИНТЕЗБЕН ТЫНЫС АЛУДА ҚАТЫСАТЫН ФЕРМЕНТТЕРД I Ң НЕГ I ЗДЕР I Н ҚҰРАЙДЫ. БАКТЕРИЯЛАРДЫҢ ЦИТОПЛАЗМАСЫНДА КЛЕТКА ОРГАНОИДТАРЫНАН ТЕК РИБОСОМАЛАР ҒАНА БАР.

7 КЛЕТКАЛАР Б I Р I ГУ ЕРЕКШЕЛ I КТЕР I Н I Ң ТҮРЛЕР I ЖАҒЫНАН Б I РНЕШЕ ТОПҚА БӨЛ I НЕД I: ШАРТӘР I ЗДЕС – КОККТАР, ЖҰП БАЙЛАНЫСҚАН КОККТАР – ДИПЛОКОККТАР, Ж I П ТӘР I ЗДЕС СТРЕПТОКОККТАР, ЖҮЗ I М ШОҒЫ ТӘР I ЗДЕС – СТАФИЛЛОКОККТАР, Ж I П ТӘР I ЗД I – ТАЯҚШАЛАР МЕН БАЦИЛЛАЛАР, СПИРАЛЬД I И I Р I ЛГЕН – СПИРИЛЛАЛАР, ҰЗЫН, ҚАТТЫ ИРЕЛЕНГЕН - СПИРОХЕТТЕР. КЕЙБ I Р БАКТЕРИЯЛАРДА ҚОЗҒАЛЫС ОРГАНОИДТАРЫ ТАЛШЫҚТАРЫ БОЛАДЫ.

8 ҚОРЕКТЕНУ ТИП I ЖАҒЫНАН БАКТЕРИЯЛАР ЕК I ТОПҚА БӨЛ I НЕД I: АВТОТРОФТЫ ЖӘНЕ ГЕТЕРОТРОФТЫЛАР. АВТОТРОФТЫ БАКТЕРИЯЛАР БЕИОРГАНИКАЛЫҚ ЗАТТАРДАН ОРГАНИКАЛЫҚ ЗАРТТАР ТҮЗЕД I. АВТОТРОФТАР ПАЙДАЛАНАТЫН ҚУАТ КӨЗ I НЕ ҚАРАЙ ФОТОТРОФТЫ ( ЖАСЫЛ ЖӘНЕ ҚЫЗҒЫЛТ ) ЖӘНЕ ХЕМОСИНТЕЗДЕУШ I ( НИТРИФИКСАЦИЯЛАЙТЫН, ТЕМ I РБАКТЕРИЯЛАР, КҮК I РТБАКТЕРИЯЛАР ) БОЛЫП БӨЛ I НЕД I. ГЕТЕРОТРОФТЫ БАКТЕРИЯЛАР ДАЙЫН ОРГАНИКАЛЫҚ ЗАТТАРМЕН ҚОРЕКТЕНЕД I: САПРОТРОФТАР ӨС I МД I КТЕР МЕН ЖАНУАРЛАРДЫҢ ӨЛ I К ҚАЛДЫҚТАРЫМЕН, ПАРАЗИТТЕР МЕН СИМБИОНТТАР – Т I Р I ОРГАНИЗМДЕР.