Қ.А.Ясауи атындағы Халықаралық қазақ-түрік университеті СӨЖ Тексерген:Тасқынова Г. Орындаған: Шаймерден Ж. - презентация

1 Қ.А.Ясауи атындағы Халықаралық қазақ-түрік университеті СӨЖ Тексерген:Тасқынова Г. Орындаған: Шаймерден Ж.

2 Жоспар Кіріспе Негізгі бөлім Дәнекер тін аурулары Дәнекер тіннің диффузный аурулары Ревматоидты артрит Жүйелік қызыл жегі Жүйелік склеродермия Түйінді периартериит Қорытынды

3 Кіріспе б ө лімі Дәнекер тін – ағзадағы негізгі тіректік және қорғаныштық тін, барлық тінді біріктіріп тұрады. Оған сүйек, шеміршек, сіңір, қан, лимфа, стромаларда, май және тін сұйықтығы жатады. Тығыз талшықты, шеміршекті, сүйекті, борпылдақ талшықты, т.б. болып бөлінеді, тінге мықтылық қасиет береді, сіңір мен терінің ішкі қабатын түзуге қатысып, тіректік, қоректік және тасымалдау қызметтерін атқарады. Дәнекер тіні адамның жалпы салмағының 50 пайызға жуығын аллоды. Дәнекер тіндерінің жасушалары - фибробласт, остеобласт, хондробласт, кератобластар

4 Дәнекер тін аурулары (коллагеноз дар) Коллагеноздар – дәнекер тінінің (ұлпасының) морфологиялық өзгеруіне байланысты пайда болатын аурулар чтобы. Коллаген талшықтарының ісіну процесін Коллагендік аурулар деп актау жөнінде американ ғалымы П.Клемперер 1942 жилы ұсыныс жасаған. Коллагендік ауруларға ревматизм, қызыл жегі, склеродермия, дерматомиозит, түйінді периартериит аурулары жатады. Бұл аурулардың басталуы, қозуы, кейбір белгілері, кейін байқалатын зардаптары бір- біріне ұқсас. Науқас адамның денесі қызып, ауру өршіп, организмнің басқа органдарына, буынға, терінің сірі қабатына, өкпеге, жүрекке, бүйрекке және жүйке жүйесіне әсер етеді. Терінің сыртында, көбінесе, бетти, алақанда, та банда көлемі әр түрлі қызамықтар шығады. Тізе букины ісіп, қатты аурыады. Жалпы иммунолдық ауытқулардың ішінде мукопротеидтер мен қан сарысуындағы гамма глобулиннің, кейбір амин қышқылдарының көбірек болатыны, сүйек майында, лимфа түйіндерінде плазмоциттер мен ритикулярлы клеткалардың саны өсетіні, ревматизм тудыратын органдарға жағымсыз түрлі аутоантиденелер пайда болатыны байқалған. Антиденелер тромбоцитке, лейкоциты, эритроциттерге, т.б. қарсы да түзіледі.Көбіне Коллагендік ауруларды туғызатын жұқпалы және аллергиялық аурулар. Кейбір ғалымдар антибиотик термин сульфамидты, т.б. дәрілерді көп ішуден де коллагендік аурулар пайда болады деп есептейді. Эндокриндік бездер қызметінің бұзылуынан да пайда болуы мүмкін. Негізгі б ө лім

5 Дәнекер тіннің диффузный аурулары Этиологиясы:ауру себебі инфекция әсерінен болуы мүмкін, әсіресе стрептококк ты инфекция, шамадан тыс тұздалу, дәріні көтере алмау және сонымен қатар ауру тұқымқуалауы да мүмкін. Патогенезы:Диффузды аурулар аутоиммунды ауруларға жатады.Бұған дәлел қанда антиденелердің болуы, зақымдалған тінде лимфоцит термин плазмоциттердің жиналуы, зақымдалу ошағында антиген-антидене комплексының болуы.

6 Эрозивты-диструктивты полиартрит типі бойынша ұсақ буындар зақымдалуымен жүретін, этиологиясы белгісіз, патогенезі күрделі аутоиммунды болып калетін дәнекер тіннің жүйелік ауруы. Зертеушілердің айтуынша ауру тұқымқуалайтын адамарда иммунды жүйенің зақымдалуына әкалетін инфекция нәтижесінде дамуы мүмкін.Бұл кезде тіндерде жиналып, оларды зақымдайтын иммунды комплекстер түзіледі. Ревматоидты артрит

7 Басқа да аутоиммунды ауруларда сияқты бұл жердь де 3 негізгі факторды көрсетуге болады: Аутоиммунды реакцияларға тұқымқуалаушылық бейімделушілік; Инфекционды фактор: Парамикровирустар – корь, паротит вирустары, респираторлы-синцитиальды инфекциялар; Гепатовирустар – В гепатиті вирусы; Герпесвирустар ретровирустар - Т-лимфотропный вирустар; Бастаушы фактор – гиперинсоляция, интоксикация, мутагенды медикаменттер, эндокринопатия, стресс, т.б.

8 Ревматоидты артрит 3 стадия жүреді: Бірінші стадиясында синовиальды қапшықтардың ісінуі – қатты аурысыну, буын айналасының ісінуі, қызуы. Екінші стадиясында жасушалардың тез қарқынмен бөлінуі нәтижесінде синовиальды қабаттың тығыздалуы Үшінші стадиясында қабынған жасушалар сүйек пен шеміршекті зақымдайтын ферментті босатып шығарады, нәтижесінде буын деформацияға ұшырауы мүмкін және аурудың одна сайын күшеюіне, қозғалыс функцияларының жоғалуына әкелуі мүмкін.

9 Ревматоидты артриттың калесі негізгі клиникалық ағымдарын көрсетеді: Классикалық вариант (ұсақ буындармен қатар үлкен буындардың зақымдалуы, дай жүретін ағым) Моно- немсе олигоартрит(ірі буындардың зақымдалуы, әсіресе тізе буындары) Псевдосептидтік синдромы бар ревматоидный артрит(лихорадка, гипергидроз, салмақтың жойылуы, амиотрофия дамуы, анемия,висцерит, васкулит термин қатар жүреді) Фелти синдромы (спленомегалия мен полиартриттың қатар жүруі, спленомегалия болмаса лейкоцитопения, нейтропения,висцеритпен қатар жүруі) Стилл синдромы Ювенильды ревматоидный артрит: -аллергосептикалық синдром -буынды-висцеральды форма Буынды-висцеральды форма: -ревматоидный васкулит -жүрек, өкпе, бүйрек, ас қорыту мүшелерінің зақымдалуы -жүйке жүйесінің зақымдалуы

10 А.Білектік-фалангтық буында сүйектік эрозиялардың түзілуі; В. Білектік-фалангтық буындардың эрозиясы, буын қуыстарының тарылуы, саусақтардың ульнарлық девиациясы. Ревматоидты артрит

11 Жүйелік қызыл жегі Дәнекер тіннің диффузный ауруларының ішіндегі ең қиыны. Ауру ағымдары: Жедел; Жеделден алдынғы; Созылмалы. 1. Бетке көбелек типті себілулер шығып кетеді, бұл фотосенсибилизация кезіндегі тері реакциясы және науқастың жүйелік аурумен аурыатынының көрінісі. 2. Бұл себілулер фотосенсибилизация нәтижесі.

12 Жүйелі қызыл жегі Зақымдалулар: А. Беттегі себілулер В. Жеделден алдыңғы терілік форматы С. Дискоидты ошақтар

13 Қызыл жегінің клиникалық көрінісі Алғашқыда қызғылт, қызыл түсті дақтар пайда болады да, бірте- бірте қосылып, мүйізді қабыршақтанған инфильтраты эритематозды табақшалар демиды. Қабыршақты сыдырып алғанда өсінділер және фолликула сағасы көрінеді (фолликулярный гиперкератоз). Қызыл жегі түскен жердің ортасы тыртықтанып, оның айналасы шамадан тыс қабыршақтанып (гиперкератоз), шеті қызарып тұрады. Қызыл жегімен жас аралығындағы әйелдер жиі аурыады. Алғашқыда дене қызуы көтеріліп, буын сырқырайды. Қышу және ашу сезімі байқаллоды. Науқас адама әлсіздік, ұйқысыздық, тершеңдік байқаллоды, жүрегі айниды. Ауру асқынғанда жүрек-қантамыр, тыныс алу жүйелері мен бүйрек жұмысы бұзылып, адамның өліп кетуі де мүмкін. Емді тек дерматолог белгілейді. Ауру диспансерлік бақылауға алынады.

14 Жүйелік қызыл жегі Деформация пальцев по типу "лебединой шеи" при СКВ.

15 Жүйелік склеродермия Дәнекер тіннің диффузный ауруы. Бұл кезде теріде тыртықты тіндер жиналлоды. Ал ауру тез таралып, асқынып китсе тыртықты тіндер тек теріде емс сонымен қатар өкпеде, ас қорыту жүйесінде, бүйрек, жүректе де жиналлоды. Бұл кезде ауруды жүйелік склеродермия немсе жедел дамып кале жатқан жүйелік склероз деп атайды.

16 Алып калетін себебі: ЖС этиологиясы толық зерттелмеген аурудың бірі болып табылады, бірақ әртүрлі генезді факторлардың себебінен дамуы тіркелген. Оларға сыртқы және ішкі жағымсыз әсерлер, соның ішінде: инфекциялық агент тер (вирустар), химиялық токсикалық затрат зияндылығы (органикалық затрат, винилхлорид, тағамдық қосындылар) және эндокринді бұзылыстар жатады. Соңғы жылдарда кейбір дәрілік затратдан, пестицидтерден дамитын ЖС кездесуі байқалуда. Ауру көрінісі: ЖС клиникасы әртүрлі болып каледі, сол себептен науқастарға бастапқыда басқа диагноз дар қойылып жатады. Аурудың алғашқы белгілері жиі Рейно синдромы мен, терінің және ас қорыту жүйесінің зақымдануымен көрініс береді. Кейіннен бірнеше ай немсе жылдар өткенде ішкі ағзалар жағынан да өзгерістер қосылады. Тері зақымдалуы: Ең алғашқы диагностикалық белгінің бірі. Теріде бастапқыда ісіну пайда болады, кейіннен оның тығыздалып жылтырауы орын аллоды. Көп жағдайда бұл процесстер бет және куеде терісінде өтеді. Нәтижесінде әжімдердің жазылуынан науқастың бет терісі «маска» тәрізденеді. Сонымен қоса зақымдалу терідегі гиперпигментация мен депигментация ошақтарының дамуымен көрінеді.

17 Рейно синдромы: аурудың жиі кездесетін белгісі. Бұл дегеніміз қолдың I және IV саусақтарының аймағында темекі тартқанда, суыққа шыққанда, қолын суық суға малығанда ауру, ұю, қыздыру сезімдерінің пайда болуымен және саусақтардың қызарып ісінуімен көрініс беретін синдром. Кейде бұл қол емс аяқ саусақтарында, бетти, ерінде де болуы мүмкін. Ас-қорыту жүйесі: 50-80%-ке дейін өңеш пен ішектер зақымдаллоды [2]. Өңештегі өзгерістер дисфагия, гастроэзофагиальды рефлюкс, оның бұлшықетінің атрофиясымен сипатталлоды, оны - склеродермиялық эзофагит деп атайды. Гастроэзофагиальды рефлюкс нәтижесінде - эрозиялар, жаралар, соңында тіпті Баррет өңеші демиды. Асқазандағы өзгерістер оның гипотониясы мен кеңеюі, ал ішектерде сіңірілу бұзылысы синдромы және диарея мен өтеді.

18 Тыныс алу және жүрек-қантамыр жүйесі: Тыныс алу жүйесіндегі бұзылыстар науқастардың 70%-тен астамында кездеседі. Олардың зақымдалуы фиброздаушы альвеолит, диффузный пневмосклероз, өкпе гипертензиясы түрінде жүреді. Осы өзгерістер тыныс жетіспеушілігіне алып калетін өлім себебі болып табылады. ЖС-да жүрек –қантамыр жүйесінің қосылуы перикардит (жиі жасырын түрде өтеді, тек Эхо Кг да анықталлоды), жүрек өткізгіштігі бұзылысы және клапан дар зақымдалып, жүрек ақауларының дамуымен көрініс береді. Осының барлығы үдемелеп, жүрек шамасыздығына соқтырады. Тірек –қимыл жүйесі зақымдалуы: Алғашқы және жиірек кездесетін белгісіне полиартралгиялар (бірнеше буындардағы ауру сезімі), сирек полиартрите жатады. Сүйектердің дистальды фалангтарының остеолизі есебінен, саусақтардың қысқаруы, деформациясы болады. Сонымен бірге қаңқа бұлшықеттерінің миалгиясы мен атрофиясы демиды. Басқа ағзалар ішінен сирек жағдайда зәр-шығару, нерв және эндокриндік жүйе жағынан өзгерістер кездеседі. Жалпы белгілер: Ауру өршуі және жүйелі зақымдану дамып жатқан кездерде науқастың дене салмағын жоғалту, дене қызуының субфебрильді деңгейге көтерілу белгілері болады.

19 Жүйелік склеродермия Жүйелік склеродермия мен аурыатын әйелдің терісінің тартылуы. Ауыз айналасында тері тартылуы(симптом кисета)

20 Жүйелік склеродермия Жүйелік склеродермия мен аурыатын адама жуан ішектің барий ментол уфы. Диверкулит байқаллоды. Жүйелік склеродермия мен аурыатын науқастың өкпесінің идаерстициальды зақымдалуы.

21 Дерматомиозит Дерматополимиозит (ДМ) немсе полимиозит бұлшықеттер мен терінің ауры түрдегі жүйелі қабынулық - дегенеративтік дерті, сонымен қатар, ол нерв жүйесімен висцералдық ағзалардың да бұзылыстарымен қосыла журеді. Дертті терілік синдром болмай, тек бұлшықеттер синдромы болса, оған полимиозит диагнозы қойылады. ДМ – тің екі түрін ажыратады: біріншілік - идиопатиялық және екіншілік ісіктік (қатерлі); соңғысы балаларда өте сирек.

22

23 Этиологиясы. Осы кезге дейін аныкталмаған. Латенттік вирустық инфекция (олардың ішінде Коксаки БТ, А2, А9) рөлі талқылануда, шамасы, осы инфекция нәресте бойына иммундық комплементарлық жүйе әлі жетілмей тұрғанда плацента арқылы эмбрионалдық кезеңде өтіп кететін болса керек. Аурудың шығуына отбасылык – тұкым қуалау бейімділігі оған дәлел. Патогенезі. Кесел дамуында организм реактивтілігінің өзгерісі, иммундық және аутоиммундық реакциялардың мәні бар. Бұған наукастардың сәби кезеңіндегі эксудатты диатездің жиілігі, сырткы және ішкі орта факторларының әсерлеріне аллергиялық реакциялардың ( күн сәулесіне, суықка, вакциналық егулерге, гамма- глобулинге, дәрі - дәрмектерге т.б.) болғаны дәлел.

24 Түйінді периартерит. (Куссмауль – Майер ауруы ) Түйiндi периартериит (ТП) - ceгмeнттi түрде ұсақ және орта калибрлi артерияларды басым зақымдайтын некроздаушы васкулит. Түйiндi периартериит панартериит болып табылады, өйткенi тамыр қабырғасының барлық қабықтары тұтас зақымданады. Басым зақымданатыны - бұлшықет типтi ұсақ және орташа калибрлi артериялар. Түйiндi периартериттiң тағы бiр ерекшелiгi - тамырдың тармақталған сегменттерінің басым зақымдануы.

25

26 Этuологuясы. Түйiндi периартерииттi дамуытатын себептер нақты анықталмаған. Науқастардың 30% - да НВS – антиген биiк титрде. Түйiндi периартериттiң дамуына өзге вирустар да қатысуы мүмкін, мәселен герпес вирустары, цитомегаловирустар т.б. Патогенезі. Түйiндi периартерииттiң дамуында негiзгi роль атқаратын – иммундық патология. Ген кемістігінен болған иммундық жүйенiң жасырын бұзылысы бар адамарда сыртқы факторлардың әcepiнeн шексiз мөлшерде антиденелер түзiледi.

27 Қорыта кале адам ағзасы үшін дәнекер тін аурулары, зақымдалуы өте зиян. Дәнекер тінінің организмде көптеген қызмет атқарады. Дәнерек тінінің ауруларын әртүрлі ықпалдар тудырады. Сондықтан да осы ықпалдарды болдырмай, өзімізді сақтап жүруіміз қажет. Қ орытынды б ө лім

28 Интернет: HANKA.html# A Пайдаланыл ғ ан ә дебиеттер