С Ө Ж ТА Қ ЫРЫБ: ФОЛЛИКУЛЯРЛЫ Ж Ә НЕ РАДИКУЛЯРЛЫ КИСТАЛАРЫ ОРЫНДАГАН: ТЛЕУОВА Э ФАКУЛЬТЕТ: СТОМАТОЛОГИЯ 2015ЖЫЛ ҚР ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ МИНИСТРЛІГІ С.Д.АСФЕНДИЯРОВ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ МИНИСТЕРСТВО ЗДРАВООХРАНЕНИЯ РК КАЗАХСКИЙ НАЦИОНАЛЬНЫЙ МЕДИЦИНСКИЙ УНИВЕРСИТЕТ ИМЕНИ С.Д.АСФЕНДИЯРОВА

КІРІСПЕ ЖІКТЕЛУІ ЭТИОЛОГИЯСЫ КЛИНИКАЛЫ Қ К Ө РІНІСІ ПАТОМОРФОЛОГИЯЛЫ Қ К Ө РІНІСІ САЛЫСТЫРМАЛЫ ДИОГНОСТИКАСЫ ЕМДЕУ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ ПАЙДАЛЫНЫО Ғ АН Ә ДЕБИЕТТЕР

Киста – С Ү ЙЕКТЕ НЕМЕСЕ Ж Ұ МСА Қ ТІНДЕРДЕ ОРНАЛАСАТЫН, С Ұ ЙЫ Қ НЕМЕСЕ ЖАРТЫЛАЙ С Ұ ЙЫ Қ ҚҰ РАМДЫ, Қ АБЫР Ғ АЛАРЫ ЭПИТЕЛИЙМЕН ЖАБЫЛ Ғ АН Қ АТЕРСІЗ ІСІККЕ Т Ә Н МІНЕЗДІ, Қ УЫСТЫ Т Ү ЗІЛІС.

I. ОДОНТОГЕНДІ Кисталар: a. РАДИКУЛЯРЛЫ b. ФОЛЛИКУЛЯРЛЫ c. ПАРАДЕНТАЛЬДЫ d. ЭПИДЕРМОИДТЫ Іі. ОДОНТОГЕНДІ ЕМЕС кисталар a. М Ұ РЫН-ТА Ң ДАЙЛЫ Қ (К Ү РЕК ТІСТІК ТЕСІК) b. ГЛОБУЛОМАКСИЛЯРЛЫ (ШАРА Т Ә РІЗДІ-ЖО Ғ АРЫ ЖА Қ ТЫ Қ ) c. М Ұ РЫН-АЛЬВЕОЛЯРЛЫ (М Ұ РЫН-ЕРІНДІК)

себептері ә рт ү рлі: б ұ л травма болуфы м ү мкін немсе Д ұ рысьь емделмеген тіс, Д ұ рысьь пломб алан ғ ан тіс т ү бірі, немсе нау қ астарты ң ұ ра ауруфына бейім болуфы.

Радикулярлы Киста на қ ззззззайма ғ ттттында жиі кездеседі ж ә не тіс т ү бір ұ шины ң қ рабыньу пройесстеріні ң созылмалы кезе ң інен кейін жиі демиты. ша ғ мы болмайты, симптомсиз ө теді, тек оны – тісті емдеу барысььттттында рентгенологичлы қ сурет наса ғ ан кезде бай қ аусиздан анны қ таматы. Бас қ а на ғ дайларда на қ ты ң деформация сына ж ә не альвеолярлы ө сіндіде жиланк ө здерді ң ппппанда болуфына ша ғ ымданаты.

Киста ірі ң деп кететін бокса налпы на ғ даты нашарлап, интоксикация симптомы бай қ аллоты, ж ә не де та ғ ы бас қ а қ рабыньу ғ а с ә йкес келетін процессетр ж ү реді. Вансан симптомы бай қ аллоты (т ө менгі ерінні ң парестезясы). Жа қ ұ расы жиі бетті ң деформациялайты. Ол кистанны ң орналасуфына байланнысты. Егер т ө менгі немсе же ғ ар ғ ы на қ ты ң фронтальты б ө лігінде орналасса ххонда бетті ң асимметрия цы бай қ аллоты. Кистанны ң же ғ ар ғ ы на қ ты ң орта ңғ ы к ү рек тісінен м ұ р-н қ уфысына ө сіп китсе, риноскопия кезінде Гербер валиктар-н анны қ таймыр.

Ауфиз қ уфысын қ ара ғ ан кезде на қ ты ң аллоты ңғ ы қ абыр ғ асттттында ө тпелі қ атапорты ң до ң гелек пішінді ісінуін бай қ аймиз, пальпация да ауфырсынусиз, ісіну шекарасы ай қ ын. Егер ұ ра Тіс т ү бірі та ң дай на ққ а матыс қ ан тістер де (б ү йір к ү рек тіс, екінші премоляр, бірінші моляр) ұ ра орналасса сол ззззззайма қ ж ұқ араты ж ә не кейде же ғ ар ғ ы на қ ты ң та ң дай пластинка с сорылаты. Та ң да-да пальпацияла ғ пппанда нарты шар т ә різді шектеглен ісік бай қ аллоты. Егер ұ ра т ө менгі на қ ты ң екінші ж ә не ү шінші молярлорты ң т ү бірінен ши қ са ххонда ол тіл на ққ а қ рай ы ғ саты. С ү век қ рабынь пальпацияла ғ пппанда майсаты ж ә не нары қ торты бас қ пппанда «пергаменты сы қ ыр» (дюпюитрен симптомы) бай қ аллоты. Б ұ л симптом бас қ а қ атерсіз ісіктер де: остеобластома, амелобластома дубай қ аллоты.

Кистанны ң қ абы ғ ы айналасттттында ғ ы с ү век ті ң д ә некер тіннен т ұ орты, ал ішінен эпителий ден. Киста цилиндр т ә різді куб т ә різді ж ә не мерцательты эпителий мен қ ккаптал ғ ан болаты. Радикулярлы кистан ң микроскопиялы қ зерттеуінде қ рабыньу процестерін бай қ аймиз. Қ рабыньу к ө рінісі эпителийді ң эрозия сына ә кап со ғ аты.

С ү век тініні ң гемогенді ззззззайма ғ ттттында думала қ пішінді ай қ ын шекаралы ободок т ә різді тітіркену бай қ аллоты. Рентгенологиялы қ к ө рінісі ө те ай қ ын к ө рінеді. Киста қ уфысттттында себепші тісті ң т ү бірі орналас қ ан, киста на ғ ынан периодонтальты шелі бай қ алмайты. Тіс т ү бірі киста ү шінде сорылмайты. К ө рші нат қ ан тістерді ң т ү бірлері дибергация ғ а ұ ширайты (ажыраллоты).

1- кистанның қуфысы 2- жеғарғы нақ қуфысы 3- сыртқы мұр-н 4- ауфиз қуфысы

1- жеғарғы нақ 2- сол нақтық жеғарғы нақ қойнауфы 3- оң нақтық жеғарғы нақ қойнауфы 4- түбір маңы ұранның қуцысы 5- сыртқы мұр-н

Б ұ л ұ ралорты ң ппппанда болуфы тіс ұ ры ғ сссыны ң дамусссыны ң б ұ зылуфынан болаты. Ә сіресе эмбриогенезде т ү зілетін тінді т ү зілісті ң б ұ зилысы. тіс ұ ры ғ ы мыналардан т ұ раты: - Эмальты орган - Тіс емізікшесі - Тіс қ апши ғ ы Фоллукулярлы киста тіс ұ ры ғ сссыны ң қ апши ғ ы болып табылатын тіс қ апши ғ ынан ппппанда болаты. Б ұ л тіс қ апши ғ ынан периодонт ж ә не цемент т ү зіледі. Фоллукулфрлы ұ ра ұ ры қ ты ң кез кеглен сатысттттында ппппанда болаты.

Киста нарып ши қ па ғ ан тісті ң саутттттында ппппанда болаты. Балаларда к ө бінесе т ө менгі на қ ты ң ү клен азу тістерінде немсе же ғ ар ғ а на қ ты ң с ү йір тістерінде кездеседі. Е.Ю. Симановский (1964 ж) фолликулярный ұ ранны ң дамуфы ө те ұ за қ деп санайты, клиникалы қ а ғ мы ботынша б ұ л патологияны 2 кезе ң ге б ө глен: 1) Фолликулярлы ұ ранны ң насыр-н кезе ң і, ешь қ пппандрей симптомсиз ө теді. Қ арап тексерген кезде уа қ ытша тіс ж ұ ылн ғ ан немсе т ұ ра қ ты тісті ң нарып ши ғ уфы кешьігуде. 2) алвеолярлы ө сіндіде немсе на қ ты ң денесінде ты ғ из ауфырсынусиз т ү зілісті ң ә серінен деформацияны ң ппппанда болуфы. Қ абыр ғ алар-ны ң ж ұқ аруфынан пергаменты хруст ж ә не флюктуация ппппанда болаты. Бірнешье айдан бірнешье жил ғ а созылаты. Осы аралы қ та инфицирленген ұ ранны бай қ ау ғ а болаты.

Макроскопиялы қ т ү р де киста бір камералы қ уфыс, құ рамттттында т ү ссіз сары т ү сті холестерин кристалимен с ұ ты қ ты қ болаты. Қ уфыс қ а нарып ша қ па ғ ан тісті ң сауфыты орналас қ ан. Кистанны ң қ абы қ часы қ ата ң т ү р де себепші тісті ң мойнына набысып т ұ раты. Микроскопиялы қ т ү р де радикулярлы кистанны ң кабы қ часы сия қ ты. Сырты д ә некер тінмен қ ккаптал ғ ан, ал іші к ө птеген эпителий мен. Эпителийді ң М ү йізгектену к ө п бай қ аллоты.

С ү век тініні ң гемогенді ззззззайма ғ ттттында думала қ пішінді ай қ ын шекаралы ободок т ә різді тітіркену бай қ аллоты. Рентгенологиялы қ к ө рінісі ө те ай қ ын к ө рінеді. Киста қ уфысттттында себепші тісті ң сайты орналас қ ан.

Радикулярлы ж ә не фолликулярный кисталорты ө зара салыстыру, олорты ң орналасуфы ботынша. Фоллукулярлы киста негізінен альвеолярлы ө сіндіде орналасаты. Фолликулярлы кистанны ң дамуфы гангренозты тіске байланнысты болмайты, я ғ ни гранулематозты периодонтит стадиясы ж ү рмейді. Одонтомамен салыстырамиз. Б ұ л кезде бір немсе бірнешье тіс ұ ры қ тар-ны ң за қ ымдалуфы ж ү реді. Тіс тіндеріні ң ұ расы. Киста уа қ ыт ө те ү лкеймейді,

Екі негізгі хирургиялы қ емі бар: Цистэктомия ж ә не цистотомия. Цистэктомия – тігіс салу ар қ илы ұ ранны ң ширышты қ абатын толы қ алып тастау. К ө рсеткіштері: Одонтогенді эпителий ден дамусссыны ң а қ ауфынан дамитын киста 1-2 интакты тістерді ң ма ң ттттында орналас қ ан, к ө лемі кіші киста бокса. Т ө менгі на қ ты ң ке ң кистасы, бира қ сол ззззззайма қ ты ң қ алы ң ты ғ ы (1 см ге дейін) болуфы керек на қ ты ң патологиялы қ сынуфын болтырмау ү шін ж ә не тістреі болмау керек. же ғ ар ғ ы на қ та Ү клен емс к ө лемді киста, бира қ сол ззззззайма қ та тістері болмау керек, м ұ р-н т ү біні ң с ү век тініні ң б ұ зылуфынсиз орналас қ ан бокса Б ұ л кезде тек ұ ранны алып тастамау емс сонимен қ оса тісті сау алып қ алу,

Цистотомия – кистанны ң тек аллоты ңғ ы б ө лігін алып тастау, операция киста ішіндегі қ ысымты алумен ж ү ргізіледі. Осы ә діс ар қ илы кистанны ң пішіні кішірейеде, кейде м ү лдем же ғ алып кетеді. Операциясы о ң айлау, бира қ операция дан кейін қ ал ғ ан а қ ау ғ а ерекше к ү тім қ ажет етеді. К ө рсеткіштері: киста 3 немсе одан к ө п тістерді ң ма ң айттттында орналас қ ан бокса; Жо ғ ар ғ ы на қ ты ң м ұ р-н т ү бі мен та ң дай пластинкаларттттында орналас қ ан ү клен пішінді кисталар орналасса; Т ө менгі на қ ты ң негізіні ң 1-0,5 см ден т ө мен ж ұқ аруфы кезінде қ олданнылаты, сонимен қ оса ұ ранны ң бір на ғ сссыны ң қ абы қ часын қ аллотыру, патологиялы қ ссссыны қ ты ң профилактикасы болып табылаты.

А) ширышты-с ү векасты лоскут ажыратыл ғ ан ж ә не же ғ ар ғ ы ерінге жіп- ұ ста ғ ышпенен торты л ғ ан Б) фиссурлы бармен аллоты ңғ ы с ү век қ абыр ғ асын трепанациялау В) киста қ уфысы толы ғ имен алып тастау, Г) ширышты-с ү векасты лоскуты орнына саламиз, т ү йінді тігіс салинаты. Ұ яши ққ қ ан ұ тынтысын толтырамиз, тіс ж ұ лин ғ аннан кейін сия қ ты.

Хирургиялық ем. Цистотомия

А) ширышты-с ү векасты лоскут ажыратыл ғ ан ж ә не же ғ ар ғ ы ерінге жіп- ұ ста ғ ышпенен торты л ғ ан Б) фиссурлы бармен аллоты ңғ ы с ү век қ абыр ғ асын трепанациялау В) қ айшимен ұ ра қ абы қ шассссыны ң аолты ңғ ы б ө лігі қ иылаты. Г) тіс ж ұ лин ғ ан, ширышты-с ү векасты лоскут ұ ра қ уфысына кіргізіледі, сосны йодоформты марлімен набылаты. Сипаттамасы

Базикян Э.А. Пропедевтическая стоматология: учебник. – М., – 768 с. Супиев Т.К., Зыкеева С.К. Лекции по стоматологии детского возраста (учебное пособие).- Алматы, с. Персин Л.С. и др. Стоматология детского возраста. - М.: Медицина, – 640 с. Уразалин Ж.Б. и др. Лечебная физкультура в стоматологии (учебное пособие). – Алматы, – 88 с. Супиев Т.К. Гнойно-воспалительные заболевания челюстно-лицевой области. – М.: Медпрес, – 160 с. Особенности обезболивания при лечении стоматологических заболеваний у детей/ Под рук. С.А. Рабиновича.-М.: МЕДпресс-информ с.