Сабақтың тақырыбы: Дыбыстардың үндесуі Үндестік заңы Қазақ тілі пәні мұғалімі: Айтқали Зульфия Атырау аграрлы-техникалық колледжі

Эпиграф: Басқа халықтардан кем болмас үшін, біз білімді, бай һәм күшті болуымыз керек. Білімді болуға оқу керек, бай болуға кәсіп керек, күшті болуға бірлік керек. Ахмет Байтұрсынов

Фонетика – тіл дыбыстарын зерттейтін сала.

Мына мысалға назар аударайық: бақ (сад) – бағы дақ (пятно) – дағы сабақ (урок) – сабағы мамандық (профессия) – мамандығы топ (группа) – чтобы кітап (книга) – кітабы Не байқадың?

Түбір мен қосымшаның жігіндегі және сөз аралығындағы көрші дыбыстардың бір-біріне ықпал етіп, ыңғайласып үйлесіп қолданылуын дыбыстардың үндестік заңы дейміз.

Үндестік заңы Буын үндестігіДыбыс үндестігі Сөздің соңғы буынының жуан, не жіңішке болуына қарай, қосымшалардың да бірыңғай жуан, не жіңішке түрде жазылуын буын үндестігі дейміз. Мысалы: маман-дық-тар қазақстан-дық-тар-дың студент-тер-дің бейбіт-ші-лік кәсіп-кер-лік

Түбір мен қосымшаның жігіндегі сөз бен сөздің арасындағы дауысты және дауыссыз дыбыстардың көршілес дауыссыз дыбыстарға ілгерінді – кейінді ықпал етіп өзгертуін дыбыс үндестігі дейміз. Дыбыс үндестігі Ілгерінді ықпал Кейінді ықпал айтылуы:жазылуы:айтылуы:жазылуы: ҚоныспекҚонысбек Тас пер Тас берашшыасшы Жаңағорған Жаңақорғанкүрек - күрегі доп - дабы

Мамандықтың бәрі жақсы, тек оны таңдай біл. Жаңа сөздер: мамандық – профессия, специальность маман – специалист еңбек ету – трудиться өндіріс – производство тұрмыстық қызмет – бытовое обслуживание сала – сфера, область

Аспазшы

Дәрігер

Құрылысшы

Әртіс

Тігінші

Әскери қызметкер

Жүргізуші

Өрт сөндіруші

Құтқарушы

Кітапханашы

Мұғалім

Шаштараз

Етікші

мамандық мүсінші егінші жазушы ұшқыш тігінші есепшіқұрылысшы мұғалім сәулетші дәрігер инженер тоқымашысуретші биші

Бақытты сәт ойыны шапшаңдықты тексереді. Шарты: Ойыншылар 3 топқа бөлінеді, татары қойылады: 1. Ынтымақ 2. Бірлік 3. Бейбітшілік 29- жаттығу: Мамандық атауларын сала бойынша қойып жазыңыз. а) Ой еңбегі – (сфера умственного труда) ә) Өндіріс салаты – (сфера производства) б) Ауыл шаруашылық салаты – (сфера сельского хозяйства) в) Тұрмыстық қызмет көрсету салаты – (сфера обслуживания) г) Өнер салаты – (сфера искусства)

Бой сергіту ойыны. Топ басшылары сұрақ суырады. Сұрақта мамандықтың аты жазылған. Жазылған мамандық бойынша сол мамандықтың бейнесін көрсету.

Ой сергіту. студент тер «Менің мамандығым » тақырыбында ой толғау жазады.

Бас қатырғыш ойыны. Берілген сөз тіркистерімен ауызша сөйлем құрастыру және фонетикалық талдау жасау. 1. Тәуелсіз Қазақстан - 2. Білікті маман – 3. Өнегелі ұстаз -

Ұлағат сөздерге мән бердск... Ақын атамыз Ә.Тәжібаев: Болдым, толдым деме, ізден. Ізденгендердің бәрі мұрат-мақсатқа қол жеткізген. Ана тіліңді қастерле! Пір тұт! Сонда ғана, ел қастерлейтін нағыз халықтың өнерлі азаматы бола аласың деген пекин.

Бекіту: 1. Фонетика нені зерттейді? 2. Үндестік заңы дегеніміз не? 3. Үндестік заңы нашего бөлінеді? 4. Қандай мамандықтар бар пекин? 5. Қандай және кімнің ұлағатты сөздерімен таныс болдыңыздар?

Ұжымдық оқыту технологиясы бойынша алған білімдерін кисте арқылы толтыру. Не білдім?Не үйрендім?Не білгім келеді?

Үйге тапсырма: Ереже 134-жаттығу үндестік заңының ережесін жаттап колу. Студенттерді бағалау.