Каучук. Чирмешән утра мәктәбенең химия укытучысы Ахмадуллина Т.Г.

Борын борын замена Телдән төшми 7 могҗиза Беренчесе – Мисир пирамидасы Икечесе – Семирамиданның асылмалы бакчасы, Өченчесе – Артемид храмы, Завестка һәйкәл – дүртенчесе. Галикарнастагы мавзолей – могҗизанның бишенчесе. Алтынчысы – Родосс көпчәге, Александр маягы – могҗизанның җиденчесе. Менә гәҗәп – табигать сере Каучук - тагын бер могҗиза.

Каучукның алычу тарихы Европалылар каучук белән маннан 500 ел элек танюша. Колумб һәм анның иптәшләре Гаити утрауына килгәч шунтагы халыкның зур гына туп белән уйнаганнын күреп алалар. Бу материал аларны гаҗәпкә калдарган. Туп биг яхшы сикергәң һәм этелгән. Утрау халкы анны агачтан алган кар һәм чау дип ятаган, тәрҗемәсе агач яше дигәнне аңлата. Табигый каучук күп кенә агачларда очный. Алар тропик урманнар үсә. Хәзерге вакытта 20 якын каучук бирүче агач биогель. Иң яхшы каучук бирүче дип бразилия гевеясе канала. Бу агачның биеклеге 45 метрга, ә киңлеге 2,5 - 2,8 м җитә. Евеянең туган ягы – Амазонка бассейны. Менә шуннан инде европага беренче каучук кертелә..

Алканны ЦиклоалканныАлкены Диены СnH2n+2СnH2n СnH2n–2 –C–C–C– С - С \ / С С=С -С = С – С = С – С - CH4, C3H8C3H6, C6H12C2H4, C4H8C4H6, C5H8 -ан Цикло…….ан -ен -диен-!,2…. sp3, 109°28', 0,154 нм Цикл, насыщенные связиsp2, 120°, 0,134 нмCопряженные, кумулированные и изолированные двойные связи Алмашу реакция сеалмашу, кушылу раекцияләре Кушылу реакция се Ике стадиядә кушылу раекцияләре Виды изомерии Углерод скелеты Углерод скелеты, класс ара Углерод скелеты, класс ара, ммикеле бәйләнешнең урны, пространства төзелеше

Каучук Каучук – угары молекуляр төзелешле кушылма полимер. Каучук ике төрле бала : табигый һәм синтетик. Табигый каучукның мономеры: СН 2 ССНСН 2 СН 3 Бу мономерның исемен әйтегез.мономерның исемен әйтегез.

Табигый каучук табу реакция се (үсемлектә бара торган реакция – бразилия гевеясендә): n СН 2 ССНСН 2 + СН 2 ССНСН 2 СН 3 СН 3 [ СН 2 ССНСН 2СН 2 ССНСН 2 ] n СН 3 СН 3

Камбоджа –Малайзиядәге ил, ул бразилия гевеясе согыннан табигый каучук җитештерүче иң алдынгы биш ил составные керә

Гевея җылы, дымлы климатны һәм уңдырышлы туфракны арата. Камбоджанның кызгылт туфрагы аңа биг үк туры килеп бетти. Гевея экватор тирәсендә, каучук поясендә (полосанның киңлеге 2600 км) яхшы үсә. Рәсемдә 7 мең. гектар териториягә гевея агачы утыртылган, якынча 400 агач, урман күрсәтелгән. Һәр агачтан елка утрача 6 тонна сөтсыман сок алалар. Аны тагын латекс дип тә атыйлар.

Аннан соң үткен лезвия белән буразналарны яңарталар. Сок шунта ук улак буенча кәсәләргә ага башлый. Кәсәләрне кокос кабыгыннан ясыйлар Бу процесс безнең урманнарда сумела өчен канифоль җыюга ошаган. Гевея агачын җиде яшьтән «сава» башлыйлар, ә 25 яшькә җиткәч төплиләр, анның урнына яңасын утырталар.Башта агачтагы улакларны кичәге җыюдан калган, куперган латекстан чистарталар. Аннан соң үткен лезвия белән буразналарны яңарталар. Сок шунта ук улак буенча кәсәләргә ага башлый. Кәсәләрне кокос кабыгыннан ясыйлар Бу процесс безнең урманнарда сумела өчен канифоль җыюга ошаган. Каучук согы купе, ак төстәге свеклы, тәме буенча сөтне хәтерләтә. Сөт кебек үк татлы. Сокта каучук - 33 %, су- 66% һәм аксым, сумела, минераль матдәләр – 1%. Агачтан сок берничә сәгать, ул акта латекс куперганчы ага.

Табигый каучук табу реакция се (үсемлектә бара торган реакция – бразилия гевеясендә): n СН 2 ССНСН 2 + СН 2 ССНСН 2 СН 3 СН 3 [ СН 2 ССНСН 2СН 2 ССНСН 2 ] n СН 3 СН 3

аммиак өстиләр. Сыеклык вакытыннан элек купермасын өчен, аңа аммиак өстиләр. Чиләктәге сокны цистерна ларга тутырып заводка озатакар. Анда инде латекстан каучукны аерып алалар. Цистернага фильтр куялар, панда чүп-чар – яфраклар, ботаклар җыелып кала чиләк соктан шактый гына латекс җыела.

Менә завод. Сокны цистерна дан махсус бассейнга агызалар. Латекс органик һәм минераль матдәләрнең катлаулы катнашмасы. Каучукны аерып алу өчен латексный кырмыска кислотасы белән катнаштыралар.

Бассейннардан свеклыны биг зур, сайт, юлларга бүленгән резервуарга агызалар. Кислота тәэсирендә латекс сөт кебек ойый. Бу процесс 12 сәгать дәвам итә һәм коагуляция дип атака. Нәтиҗәдә эремчеккә яки кака ошаган масса барлыкка килә. Махсус агрегат ярдәмендә каучук пластинанны бассейна тарталар һәм суллы алдан транспортерга бирәләр. Каучук транспортер дан ваклаткычка эләгә. Монда пластина баклана һәм труба буенча махсус контейнерга килә. Эшчеләр каучук валчыкларын формата сала һәм кибәргә җибәрә для просушки.

Карап торышка бу каучук биг тәмле йомшак пирог кебек, ләкин тәмсез если резина һәм сөт исе килә. Формага салынган массанны махсус мичләрдә киптерәләр. Ачык һавада каучук 8 ай кибәр иде. Мичтә каучук 15 минут тора. Шуннан соң караңгы-янтарь төсендәге брикетларны формадан алалар һәм транспортерга куялар. Эшчеләр брикетларны тикшерәләр һәм кырыйдагы механик кыйпылчыклардан арындыралар. Экспортка чемал массы 33.3 кг булган стпандарт брикет фолрмасында озатыла.

Әзер брикетлар суынган арада завод лабораториясендә продукциянең сыйфатын тикшерәләр. Моның өчен 10 г. каучук алина. Аны 300 мл керосинда эретәләр. Барлыкка килгән эремәне фильтр аркылы үткәрәләр. Башта фильтрның үзен, соңыннан фильтрны катнашмалары белән үлчиләр. Шулай итеп һәр партиядә чит катнашманның % табалар. Чит катнашмалар күберәк булган саен каучукның сыйфаты түбәнрәк һәм ул арзанрак. Әгәр дә 100 г каучукта чит катнашмалар 50 г артмаса ул угары сыйфатлы дип билгеләнә. Брикетларны полиэтилен пакет ларга тыгып ящик ларга урнаштыралар һәм кулланучылырга озатакар.

Каучук биг эластик Җылыткпанда каучук йомшара, деформацияләшә клейсыманга әйләнә. ул эреткечләрдән -бензина, майлардан курка Аны резина өчен чемал итеп кенә кулланалар. вулканлаштыру Каучук биг эластик.Әгәр дә анны сузып тиз генә суытсак, ул форма сын саклый, эреткәндә баштагы форма сына кайта. Җылыткпанда каучук йомшара, деформацияләшә, клейсыманга әйләнә. Температурадан башка ул эреткечләрдән - бензина, майлардан курка. Шуңа күрә табигый каучук тан бер әйбердә ясамыйлар материал бер дә ышаннычлы түгел. Аны резина өчен чемал итеп кенә кулланалар. Югары босым һәм угары температура да каучук күкерт белән бәйләнә һәм резина барлыкка килә. Бу процесс - вулканлаштыру дип атака. Барлык типтагы резиналар өчен дә угары сыйфатлы каучук кирәкми. Түбән сыйфатлы каучук Түбән сыйфатлы каучук кара төстә, бу төсне аңа чит катнашмалар бирә.Бу каучук тан автомобиль шин нары, камералар, покрышкалар ясыйлар.

Каучукны вулканлаштыру – ул җылыткпанда күкерт атомнары каучук молекулаларының ммикеле бәйләнеш урнында химик реакциягә креп, молекулаларны бер-берсенә тегеп куйгпандай итә. … … СН 2 ССНСН 2СН 2 ССНСН 2 СН 2 ССНСН 2 … СН 3 СН 3 СН 3 + n S … СН 2 ССНСН 2 СН 2 ССНСН 2 СН 2 ССНСН 2 … СН 3 СН 3 СН 3

S S S S S S …СН 2 ССНСН 2 СН 2 ССНСН 2 СН 2 ССНСН 2 … СН 3 СН 3 СН 3 S S S S S S … … СН 2 СНССН 2 СН 2 СНССН 2 СН 2 СНССН 2 … S S S S СН 3 S СН 3 S СН 3 Резина Резина ! ! Күкертне кирәгеннән артык салсаң каты, эластик булмаган материал - ЭБОНИТ барлыкка килә

Үз белемеңне тикшерү өчен сораулар Гевея согының составы нинди? 2. Табигый каучук табыла торган свеклыың и семени чек? 3. Табигый каучукның физик һәм химик үзлекләре? 4. Каучуктан нәрсә ясыйлар? 5. Каучук резина дан нәрсә белән аерыла? 6. Резина эбониттан нәрсә белән аерыла?

Синтетик каучук.

Синтетик каучук табигый каучук тан аермалы баларак регуляр булмаган төзелешле: Табигый Синтетик каучук каучук СН 2 СН 2 СН 2 Н СС СС СН 3 Н n СН 3 CН 2 n Цис-форма Транс-форма Регуляр төзелешле Регуляр булмаган Каучуклар арасындагы аерманны табыгыз.

СН 2 СН 2 СН 2 Н СС СС Cl Н n С 6 Н 5 CН 2 n (1) (2) (1) (2) Бирем. Түбәндәге формулаларның кассы Бирем. Түбәндәге формулаларның кассы регуляр һәм регуляр булмаган төзелешле, ни өчен?

Бирем Бирем 1. Бирелгән физик үзлекләргә ия булган каучук табу реакция се тигезләмәләрен язарга. Салкынга чыдам каучук: СН 2 =СН-СН=СН 2 + СН=СН 2 С 6 Н 5 Бутадиенстирол каучук 2. Бирелгән физик үзлекләргә ия булган каучук табу реакция се тигезләмәләрен язарга. Майларга һәм бензинга чыдам каучук: Бутадиен 1,3 һәм 2-хлорбутадиен 1,3 Р 3. Бирелгән физик үзлекләргә ия булган каучук табу реакция се тигезләмәләрен язарга. Регуляр һәм регуляр булмаган төзелешле формулалар язарга. Эластик һәм ышкылуга чыдам каучук: 2-метилбутадиен 1,3 һәм 2-метилбутадиен 1,3.