Х ә с ә н Сарьян (Сарьян Салих җ ан улы Х ә с ә нов) 1930 елны ң 24 мартында Башкортстанны ң Илеш районы Иске Аю авылында туа. Башлангыч белемне ү з авылларындагы м ә кт ә пт ә алып, җ иде классны к ү рше авыл м ә кт ә бенд ә т ә мамлый. Аннан со ң колхоз эшенд ә һә м клуб м ө дире хезм ә тенд ә була елларда Х.Сарьян - Б ө ре татар педагогия училищесы студенты. Училищедан со ң ул Уфа педагогия институтына укырга кер ә һә м, аны т ә мамлап, «Кызыл та ң », «Совет Башкортстаны» газеталары, «С ә н ә к» журналы редакциял ә ренд ә ә д ә би хезм ә тк ә р булып эшли.
елларда Башкорт д әү л ә т университетында татар теле тарихы һә м х ә зерге татар теле курсыннан лекциял ә р укый елда Х.Сарьян Казанга к ү чеп кил ә, башта «Азат хатын» журналы редакциясенд ә җ аваплы секретарь, со ң ыннан СССР ә д ә би фондыны ң Татарстан б ү леге директоры һә м «Идел» альманахыны ң редакторы булып эшли.
Х.Сарьян ә д ә би и җ ат юлын хик ә ял ә р язудан башлый. Аны ң беренче хик ә ял ә р җ ыентыгы 1962 елда Казанда басылып чыга һә м укучылар тарафыннан җ ылы каршы алына. Аннан со ң авторны ң хик ә ял ә ре тупланган тагын ике җ ыентыгы д ө нья к ү р ә. Беренче хик ә ял ә ре бел ә н ү к Х.Сарьян ү зенч ә лекле язучы, тел остасы булып таныла.
« Ә тк ә м һө н ә ре», «Бер ананы ң биш улы» повестьлары авторга аеруча зур у ң ыш китер ә. Бу ә с ә рл ә ре бел ә н Х.Сарьян нче еллар татар прозасыны ң к ү ренекле в ә килл ә ре сафына баса.
1970- нче еллар татар прозасыны ң к ү ренекле в ә килл ә ре сафына баса. Х.Сарьян - тел белеме, ә д ә би т ә нкыйть һә м т ә р җ ем ә ө лк ә л ә ренд ә д ә актив эшли. Ул татар телене ң а ң латмалы с ү злеген т ө з ү эшенд ә катнаша, озак еллар буе радиодан тел м ә сь ә л ә л ә рен ә багышланган әң г ә м ә л ә р алып бара, ә д ә би осталык турында к ү п санлы м ә кал ә л ә р бастыра. Ә дипне ң аерым ә с ә рл ә ре рус һә м башка халыклар телл ә рен ә т ә р җ ем ә ител ә. Ул ү зе д ә татарчага проза ә с ә рл ә ре т ә р җ ем ә ит ә. Алар арасында Ч.Айтматовны ң «Г ү з ә лем Ә с ә л» повестены ң кыргызчадан т ә р җ ем ә се аеруча зур осталык бел ә н эшл ә нг ә н.
Х ә с ә н Сарьян 1978 елны ң 21 сентябренд ә кин ә тт ә н вафат була