Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь Беларускі дзяржаўны універсітэт гістарычны факультэт Іаган Крыштаф Глаўбіц і яго творчая спадчына Спецыяльнасць: Музеязнаўства, кансервацыя і рэстаўрацыя гісторыка- культурных абектаў Кафедра этналогіі, музеялогіі і гісторыі мастацтваў Дысертацыя на атрыманне ступені магістра гістарычных навук Навуковы кіраўнік: кандыдат мастацтвазнаўства, дацэнт Трыфанава Н. Я. Варабей Таццяна Пятроўна

Змест Актуальнасць, Актуальнасць Мэта Задачы Абект і прадмет даследавання Гістарыяграфія Навуковая гіпотэза Асноўныя вынікі Навізна і значэнне атрыманых вынікаў Дзякуй за ўвагу!

Актуальнасць неабходнасць удакладнення аўтарства і датавання спрэчных помнікаў, вырашэння праблем станаўлення і пашырэння стылістыкі віленскага барока ў архітэктуры ВКЛ.

Мэта: выяўленне стылістычнай адметнасці творчай спадчыны І.К. Глаўбіца і яе значэння для развіцця архітэктуры Вялікага княства Літоўскага ў 2-й трэці XVIII ст.

Задачы : абазначыць асноўныя тэндэнцыі ў развіцці архітэктуры Вялікага княства Літоўскага ў 2-й трэці XVIII ст.; супаставіць асноўныя версіі наконт паходжання і пачатковага перыяду творчай дзейнасці І.К. Глаўбіца; акрэсліць кола будынкаў, якія былі ўзведзены паводле праектаў І. К. Глаўбіца ў Вільні і іншых населеных пунктах ВКЛ; на аснове стылістычнага аналізу дадзеных пабудоў вызначыць найбольш істотныя асаблівасці творчай манеры архітэктара; прасачыць уздзеянне, якое аказала творчая спадчына І. К. Глаўбіца на станаўленне і пашырэнне віленскага барока як самабытнага кірунку ў архітэктуры ВКЛ 2-й трэці XVIII ст.

Абект і прадмет даследавання Абект даследавання: пабудовы, якія былі ўзведзены ці перабудаваны па праектах І.К. Глаўбіца. Прадмет даследавання: стылістычныя, архітэктанічна-дэкаратыўныя асаблівасці дадзеных пабудоў, якія дазваляюць казаць аб адметнай творчай манеры І.К. Глаўбіца як аднаго з вядучых архітэктараў віленскага барока.

Гістарыяграфія Даследаванні Станіслава Лёранца і Владаса Дрэмы : o Lorentz, S. Jan Krzysztof Glaubitz, architekt wileński XVIII w. Materiały do biografii i twórszości. – Warszawa, 1937.; o Vladas Drėma / Stanisław Lorentz. Laiškai = Listy / Redaktorė Jolita Grašienė. – Vilniaus Dailės Akademijos Leidykla. – Vilnius, 1998; o Lorentz, S. Materiały do historii wileńskiej architektury barokowej i rokokowej. – Warzawa, ; o Drėma, V. Vilniaus Šv. Jono Bažnyčia. – Vilnius, 1997; Публікацыі В. Баберскага, А. Александравічутэ, Е. Кавальчыка, Я.Врабца, К. Каліноўскага, Ю. Лепярчыка, К. Пызеля, П. Ямскага, М. Каламайскай-Саеед і інш.; Wileńska architektura sakralna do by baroku: dewastacja i restauracja: [katalog wystawy…]. – Marburg – Warszawa, 2005;

Навуковая гіпотэза Іаган Крыштаф Глаўбіц (1700 – 1767) – адна з ключавых постацяў у архітэктуры Вялікага княства Літоўскага. Маштабы дзейнасці архітэктара і высокі эстэтычны ўзровень помнікаў вызначылі тое, што яны сталі своеасаблівымі ўзорамі для сучаснікаў і паслядоўнікаў, адыгралі выключную ролю ў афармленні і пашырэнні ў Вялікім княстве Літоўскім самабытнага кірунку познебарочнай архітэктуры, які замацаваўся ў мастацтвазнаўчай літаратуры пад назвай віленскае барока.

Асноўныя вынікі: Немец-лютэранін І.К. Глаўбіц – свецкі архітэктар, па праектах якога ўзводзіліся і перабудоўваліся храмы для розных канфесій. Паводле праектаў І.К. Глаўбіца надбудоўваліся вежы, павышаліся і набывалі хвалісты рытм фасады, узводзіліся фігурныя атыкавыя франтоны над фасадамі, прэзбітэрыямі і трансептамі, надаваліся маляўнічыя формы і дэкарыроўка купалам і крухтам. Інтэрер храма: стукавыя алтарныя ансамблі, дынамічная форма хораў і г.д.

Асноўныя вынікі (працяг): Віленскае барока – самабытны кірунак познебарочнай архітэктуры, які зарадзіўся ў Вільні і надалей пашыраўся на тэрыторыі ВКЛ. Фарміраванне і найвышэйшы росквіт дадзенай стылістыкі прыпадае на 2-ю трэць XVІІІ ст. і цесна звязаны з творчасцю І.К. Глаўбіца. К х – 1790-я гг. – канечная, правінцыйная фаза віленскага барока: моцны ўплыў класіцыстычных тэндэнцый. І.К. Глаўбіц: афармленне і дасканалая распрацоўка фундаментальных рысаў віленскага барока, высокі мастацкі ўзровень помнікаў, шырокія маштабы дзейнасці.

Навізна і значэнне атрыманых вынікаў Навізна: спроба манаграфічнага вывучэння творчай спадчыны архітэктара І.К. Глаўбіца з выкарыстаннем вопыту апошніх даследаванняў. Значэнне атрыманых вынікаў: магчымасць прыцягнуць увагу грамадскасці да помнікаў, палепшыць умовы іх захавання і выкарыстання ў навуковых, адукацыйных і рэкрэацыйных мэтах.

Дзякуй за ўвагу!