CHƯƠNG 1 GiI THIU CHUNG

THÔNG TIN CHUNG V MÔN HC -Tên môn hc: Kinh t quc t -S tín ch: 2 -Hc k: 3 -Môn hc: bt buc -Môn hc tiên quyt: Kinh t vi mô I, Kinh t vĩ mô I -Các môn hc k tip: Tài chính quc t, Kinh doanh quc t, Thương mi quc t, Đu tư quc t

THÔNG TIN GING VIÊN 1.ThS. Nguyn Th Vũ Hà – Đthoi di đng: ThS. Trn Th Lân - Đthoi di đng: ThS. Nguyn Vit Khôi – Đthoi di đng:

THÔNG TIN CHUNG V MÔN HC -Các yêu cu đi vi môn hc: -Nm vng các nguyên lý cơ bn, -Có kh năng vn dng vào thc t, -Tham gia tích cc các hot đng trên lp (nghe ging, tho lun) và hoàn thành đy đ các bài tp v nhà; -Có kh năng tìm kim, tra cu tài liu qua internet và có th đc đưc tài liu ting Anh

THÔNG TIN CHUNG V MÔN HC -Gi tín ch đi vi các hot đng (tng cng 30 gi tín ch, trong đó 60% gi tín ch lý thuyt): -Nghe ging lý thuyt: 18 -Làm bài tp trên lp: 5 -Tho lun: 5 -T hoc: 2 -Đa ch b môn ph trách môn hc: Khoa Kinh t quc t, P.3.1, nhà E4, 144 đưng Xuân Thy, Cu Giy, Hà Ni

KIM TRA – ĐÁNH GIÁ -Đi hc đy đ: 5% -Toàn b bài tp cá nhân/tun: 10% -Bài tp ln gia k: 10% -Kim tra – đánh giá gia k: 15% -Bài thi kt thúc môn: 60%

MC TIÊU CHUNG CA MÔN HC Trang b nhng kin thc cơ bn v KTQT Giúp ngưi hc hình thành cơ s phương pháp lun trong vic đánh giá nhng vn đ liên quan đn các lĩnh vc ch yu ca KTQT To dng năng lc ca sinh viên trong gii quyt các vn đ thc tin có Vit Nam

MC TIÊU C TH - KiN THC Hiu mt s lý thuyt TMQT cơ bn, c đin và hin đi, cách tip cn ca mi lý thuyt khi phân tích cơ s, mô thc và li ích ca TMQT Hiu đưc bn cht, các công c ca chính sách TMQT và tác đng ca chính sách TMQT đn s phát trin Hiu đưc nguyên nhân, bn cht ca quá trình di chuyn quc t các ngun lc. Vn dng đưc các mô hình lý thuyt cơ bn trong vic gii thích xu th vn đng ca các ngun lc và tác đng ca chúng Hiu đưc bn cht, các nhân t tác đng và cách xác đnh TGHĐ Hiu rõ nhng khái nim cơ bn, cơ cu và ý nghĩa ca các tài khon trong cán cân thanh toán, mi quan h gia cán cân thanh toán quc t vi các ch s kinh t vĩ mô khác Hiu đưc s vn đng ca các h thng tin t quc t qua các giai đon lch s và tác dng ca cơ ch hot đng ca h thng tin t quc t

MC TIÊU C TH V k năng: Vn dng các kin thc ca KTQT và s dng phương pháp ca KTQT đánh giá và đưa ra d báo v nhng vn đ KTQT hin đi và kinh t đi ngoi ca Vit Nam Xây dng k năng làm vic theo nhóm, k năng vit, trình bày mt bài lun hoc mt vn đ khoa hc V thái đ, chuyên cn Nâng cao ý thc trách nhim cá nhân trưc tp th Nghiêm túc trong công vic Hình thành ý tưng đam mê trong khám khá các vn đ ca KTQT

NI DUNG MÔN HC Chương 1: Gii thiu chung Chương 2: Các lý thuyt TMQT Chương 3: Chính sách TMQT Chương 4: Di chuyn ngun lc quc t Chương 5: Th trưng ngoi hi và TGHĐ Chương 6: Cán cân thanh toán quc t Chương 7: H thng tin t quc t

HC LIU BT BUC Giáo trình Kinh t quc t ca Khoa Kinh t quc t, trưng ĐH Kinh t, ĐHQGHN P.Krugman và M. Obstfeld, Kinh t hc quc t - Lý thuyt và chính sách, NXB CTQG HN 1996 D. Salvatore, International Economics, Macmillan Publishing Company, New York 2004

LI M ĐU Nhng vn đ KTQT ni bt Ch nghĩa bo h mu dch th gii b chia ct bi nhiu khi mu dch (EU, NAFTA, AFTA…) Quá trình TCH th trưng vn bt n v tài chính + s thay đi tht thưng ca TGHĐ kh năng kim soát ca CP đi vi tin t QG gim Các cuc KH tài chính tin t (Châu Á, Braxin, Argentina, Mexico…) đe da s n đnh ca toàn b h thng tin t quc t EU m rng thành 27 nưc thành viên Hp chng quc Châu Âu + Hình thành đng EURO Mi liên h cht ch v tài chính và TM gia các nưc CN và các nưc ĐPT tăng nhiu vn đ cn tranh lun

LI M ĐU Khơi dy mi quan tâm ca mi ngưi v KTQT Đòi hi phi phát trin thêm nhng mô hình phân tích mi trong các lĩnh vc TM, ĐT cũng như t/chính quc t Vit Nam: vic nm đưc các kin thc cơ bn v KTQT có tm quan trng rt ln, đc bit trong điu kin hin Vit Nam đang hi nhp ngày càng sâu rng vào nn kinh t khu vc và th gii Cn nghiên cu v KTQT

CHƯƠNG 1: GiI THIU CHUNG 1.1. TM QUAN TRNG CA KINH T QUC T 1.2. ĐI TƯNG CA KINH T HC QUC T 1.3. NHNG VN Đ KINH T QUC T HIN NAY

1.1. TM QUAN TRNG CA KTQT S ph thuc ln nhau gia các nn KT QG ngày càng Quá trình TCH, đc bit là trong lĩnh vc KT T trng % ca kim ngch XNK H và dv tính theo GDP (ví d)ví d đánh giá mc đ m ca ca nn KTQG Thương mi H và dv Di chuyn vn và SLĐ Tài chính

T trng kim ngch XK và NK/GDP ca mt s nưc Nưc/ Ch s Xut khâu hàng hóa và dch v (% GDP) Nhp khu hàng hóa và dch v (% GDP) GDP (t USD) Đc , , , Nht , , , Hà Lan Thái Lan M , , , Vit Nam Source: World Development Indicators database

Tc đ tăng trưng ca SL và TM ca toàn TG năm 2005 (% thay đi) Ngun: IMF

ĐI TƯNG CA KINH T HC QUC T Nghiên cu s ph thuc ln nhau v KT gia các QG Nghiên cu s vn đng ca các lung H, dch v và thanh toán gia mt nưc vi các nưc khác trên TG Nghiên cu nhng CS nhm điu tit các lung vn đng này và tác đng ca các chính sách đó lên phúc li ca QG S ph thuc ln nhau v KT gia các QG đng thi va có nh hưng li va chu nh hưng bi các mi qh chính tr, XH, văn hóa và quân s gia các nưc

ĐI TƯNG CA KINH T HC QUC T Thương mi QTDi chuyn NLQTTài chính QT Lý thuytChính sáchVnLao đngFX & ERBoPH thng TTQT Phân tích cơ s và li ích t TM Lý gii các ngnhân và t/đ ca các hn ch TM và n/c v ch nghĩa bo h mi Đo lưng tng khon thu và tng khon chi ca 1 nưc vi phn còn li ca TG S c/đi đng tin ca nưc này sang đng tin ca các nưc khác N/c cơ ch đ/chnh s mt cân bng trong BoP và t/đ ca s ph thuc ln nhau v KTVM gia các QG trong các HTTTQT khác nhau và t/đ ca chúng đn phúc li ca QG N/c s vn đng ca các YTSX trên TG

ĐI TƯNG CA KINH T HC QUC T Thương mi QTDi chuyn NLQTTài chính QT Lý thuytChính sáchVnLao đngFX & ERBoPH thng TTQT Mt vi mô ca KTQT Mt vĩ mô ca KTQT Hn ch qua biên gii QG nhưng ko hn ch trên TT ni đa Các gi đnh: 2 x 2 x 2, mu dch t do, không chi phí vn chuyn…

NHNG VN Đ KTQT HIN NAY Cách mng khoa hc – công ngh Toàn cu hóa Liên kt kinh t khu vc S gia tăng vai trò ca các TNCs Ch nghĩa bo h mu dch các nưc công nghip Gia tăng s bin đng ca TGHĐ Gánh nng n nưc ngoài ca các nưc ĐPT Nn đói nghèo các nưc đang phát trin Ci cách kinh t và ci t cơ cu các nn kinh t chuyn đi

Cách mng KH- CN – 4 tr ct chính Th nht, công ngh sinh hc (Công ngh gen, công ngh t bào, công ngh vi sinh) công ngh quan trng nht đi vi s sng và s phát trin. Th hai, công ngh vt liu mi. Vt liu to ra theo công ngh nanô (nano- technology) kích thưc nh, tiêu tn ít năng lưng, đ bn cao, th hin trình đ cao ca k thut sn xut. Th ba, công ngh v phát trin năng lưng nguyên t an toàn và sch, công ngh v năng lưng mt tri và pin, ác quy chy bng hyđro… không tn hi đn đi sng và môi trưng sinh thái. Th tư, công ngh thông tin gi vai trò tng hp trong s tác đng ca con ngưi đi vi quá trình sn xut và các hot đng khác, nó phc v tt cho công tác qun lý, điu khin và quyt đnh. Vi s tr giúp ca Internet, cuc cách mng thông tin đang lan rng và tăng tc, nó đưc s dng mi lĩnh vc, đn tng gia đình và tng con ngưi, gây ra nhng thay đi v phong cách hot đng ca mi đi tưng, tng khi liên minh và tng quc gia.

Toàn cu hóa và iPod (451 linh kin) B phn Giá tr ($) Công ty sn xut Nơi sn xut Giá tr gia tăng ($) Chi phí ($) cng73Toshiba - NhtPhilippine và TQ1954 Màn hình20 Con chíp video8MĐài Loan Con chíp điu khin5MĐài Loan Lp ráp4 Chi phí khác26 Giá bán l iPod299 Trong đó $163 thuc v các công ty và ngưi lao đng M, đưc phân chia như sau: - Chi phí phân phi và bán l: $75 - Li nhun tăng thêm cho Apple: $80 -Các nhà ch to các b phn ni đa: $8

Liên kt kinh t khu vc

Gia tăng vai trò ca các TNCs TNCs có ngun gc phát trin t Châu Âu, sau đó phát trin mnh m Bc M và Châu Á. Ngày nay trên th gii có khong trên TNCs ln vi gn chi nhánh, trong đó tp trung ch yu M, Châu Âu và Nht Bn

Các vn đ ca TNCs hin nay Tái cơ cu t chc hot đng ca TNCs, Các công ty m rt khó kim soát đưc các công ty con hot đng nưc ngoài, Làn sóng phá sn ca nhiu TNCs ln, Tình trng khó khăn trong chia tách hoc mua li và sáp nhp các TNCs Nhng lo ngi ca chính ph đi vi TNCs v tình trng ô nhim môi trưng, gii quyt tht nghip nưc đu tư, các vn đ xã hi và an ninh quc gia ca nưc ch nhà.

Ch nghĩa bo h mu dch các nưc công nghip Sau khi ra đi và k tha GATT t đn nay, nhng kt qu v t do hóa thương mi mà WTO thc hin t Vòng đàm phán Uruguay (1995) và Hi ngh Seattle (30-11 đn ) chưa đem li công bng cho các nưc thành viên WTO. Trong giai đon , tc đ tăng trưng xut khu bình quân ca th gii ch đt 10% so vi 21% ca giai đon Theo đánh giá ca Oxfam v thương mi công bng, hơn 40% dân s th gii sng các nưc có thu nhp thp ch chim 3% thương mi th gii. C 100 USD to ra trong xut khu ca th gii thì 97 USD chy v các nưc có thu nhp cao, ch có ba USD đn đưc tay các nưc có thu nhp thp làm cho các nưc nghèo thit hi khong 100 t USD/năm. Ch cn châu Phi, Đông Á, Nam Á và M la-tinh tăng đưc 1% trong t phn xut khu ca thương mi th gii thì s có 128 triu ngui thoát khi cnh nghèo đói.

Ch nghĩa bo h mu dch các nưc công nghip S không công bng trong vic thc hin các cam kt thương mi ti Seattle đưc th hin nhng đim chính sau đây: Th nht, theo quy đnh, các nưc buc phi ct gim thu quan, nhưng trên thc t các nưc giàu vn duy trì thu sut rt cao đi vi hàng nhp khu. Đi vi hàng dt-may, mt hàng mang tính cht chin lưc ca các nưc đang phát trin, theo cam kt các nưc phát trin phi gim mc thu sut bình quân là 17%, nhưng trên thc t EU ch gim 3,6%, M gim 1,3%. Ti th trưng các nưc phát trin, thu sut đánh vào hàng nông sn nhp khu t các nưc đang phát trin cao gp bn ln thu sut đánh vào hàng nhp khu t các nưc phát trin. Tr cp cho nông nghip ca các nưc phát trin OECD lên ti hơn mt t USD/ngày, khin giá c trên th trưng th gii b kéo xung, gây nh hưng thu nhp xut khu nông sn ca các nưc đang phát trin.

Ch nghĩa bo h mu dch các nưc công nghip Th hai, nhng quy tc, lut l ca WTO v s hu trí tu, đu tư, dch v... đu nhm bo đm quyn li ca các nưc giàu, trong khi các nưc đang phát trin phi gánh chu nhiu tn tht. Hip đnh v các bin pháp đu tư liên quan thương mi đã đt ra nhng yêu cu v t l ni đa hóa, gây khó khăn cho các nưc đang phát trin trong vic s dng tài nguyên trong nưc đ tit kim ngoi t nhp khu, to thêm vic làm. Hip đnh đa phương v đu tư (MAI) buc các nưc phi to ra s đi x bình đng gia các công ty nưc ngoài và công ty trong nưc, khin các nưc đang phát trin lo ngi phi chu s cnh tranh chi phi ca các công ty nưc ngoài trên th trưng ni đa.

Ch nghĩa bo h mu dch các nưc công nghip Hip đnh v thương mi dch v (GATs) buc các nưc đang phát trin phi m ca và t do hóa th trưng dch v, to ra mi lo v s chim lĩnh ca các công ty xuyên quc gia trong ngành dch v ca các nưc đang phát trin. Hip đnh v thương mi liên quan quyn s hu trí tu (TRIPs) áp đt nhng hn ch ngt nghèo đi vi quyn ca các nưc đang phát trin trong vic áp dng, chuyn giao công ngh đ phát trin kinh t... Th ba, các nưc đang phát trin phi đi mt rt nhiu khó khăn trong vic khiu kin ti WTO v bán phá giá, v bo v môi trưng và v gii quyt tranh chp, gây nhiu tn kém cho các nưc đang phát trin do nhng bin pháp mang tính cht trng pht và phân bit đi x ca các nưc phát trin.

Gia tăng s bin đng ca TGHĐ Hình 1.1. S thay đi ca đô la M và đng EURO (tháng 1/2001 là 100) Hình 1.2. S thay đi ca đô la M và các đng tin châu Á (tháng 1/2001 là 100)

Gia tăng gánh nng n nưc ngoài ca các nưc ĐPT

Tng n dài hn ca các nưc ĐPT theo khu vc Countries East Asia & Pacific Europe & Central Asia Latin America & Caribbean Middle East & North Africa South Asia Sub-Saharan Africa Source: World Development Indicators database

Nn đói nghèo các nưc ĐPT GNI bình quân đu ngưi (USD) Nưc Campuchia Trung Quc Indonesia Nht Bn Hàn Quc Lào Malaysia Philippines Singapore Thái Lan Vit Nam Source: World Development Indicators database

Nn đói nghèo các nưc ĐPT

Ci cách kinh t và ci t cơ cu các nn kinh t chuyn đi Tc đ tăng trưng GDP (%) Đông Á mi ni Các nưc Đông Á đang phát trin Đông Nam Á Inđônêxia Malaixia Philippin Thái lan Các nn kinh t chuyn đi Trung Quc Vit Nam Các nn kinh t nh hơn Các nn kinh t mi Công nghip hóa Hàn Quc nn kinh t mi công nghip hóa khác Nht Bn Ngân hàng Th gii, Khu vc Đông Á, tháng 3/2007. D đoán cho các nn kinh t mi công nghip hóa