CHƯƠNG 3: CHÍNH SÁCH THƯƠNG MI QUC T GII THIU CHUNG Lý thuyt TMQT Mu dch t do Chuyên môn hóa Sd hiu qu nht các ngun lc ca TG Slg chung ca TG đt mc ti. - презентация

1

2 CHƯƠNG 3: CHÍNH SÁCH THƯƠNG MI QUC T

3 GII THIU CHUNG Lý thuyt TMQT Mu dch t do Chuyên môn hóa Sd hiu qu nht các ngun lc ca TG Slg chung ca TG đt mc ti đa Ntc LTSS Phúc li toàn TG tăng, tt c QG đu có li. Tiêu dùng vưt quá kh năng sn xut Tuy nhiên…

4 GII THIU CHUNG Vi các lý do nht đnh các nưc vn s dng nhng công c khác nhau ca chính sách mu dch đ bo h th trưng ni đa TI SAO Gia tăng ngun thu ngân sách Bo h các ngành công nghip non tr Bo v mt s nhóm li ích

5 MC ĐÍCH Bit đưc chính sách TMQT là gì? Các loi chính sách TMQT đang đưc áp dng hin nay. Vn dng các kin thc đã hc trong Kinh t hc đ phân tích các tác đng ca các công c s dng trong chính sách TMQT (thu quan và các hàng rào phi thu quan)

6 NI DUNG Trình bày Khái nim, đc đim ca chính sách TMQT Phân tích nhng lý l bin h cho vic thc thi chính sách t do mu dch và chính sách bo h mu dch Phân tích các công c ch yu đưc áp dng trong chính sách thương mi ca các nưc (thu quan và các hàng rào phi thu quan)

7 CHÍNH SÁCH TMQT – Khái nim Chính sách TMQT là h thng các quan đim, nguyên tc, công c và bin pháp nhm tác đng, điu chnh, kim soát các hot đng TMQT góp phn thc hin nhng mc tiêu kinh t vĩ mô ca quc gia. Chính sách thương mi là nhng hành đng ca chính ph mà có nh hưng đn mc giá hay mc đ sn có ca hàng hóa đưc trao đi

8 CHÍNH SÁCH TMQT Đc đim mang tính lch s liên quan cht ch vi các CS khác mt b phn trong h thng CS kt QG chu s tác đng ca rt nhiu yu t nhiu công c khác nhau đ điu chnh TM cơ ch ma trn ba chiu

9 ĐC ĐIM Th nht, CSTMQT mang tính lch s rõ rt. Nó ch có tác dng trong nhng thi k nht đnh. Tùy theo hoàn cnh lch s c th, mi QG thưng có CSTM quc t đc lp, th hin ý chí, nguyên tc và mc tiêu pt ca mình. Ví d: trưc đây, Vit Nam s dng rt nhiu các công c trong chính sách ngoi thương như: Thu quan, Bng giá tính thu ti thiu, Thu tiêu th đc bit và các khon ph thu, Hn ngch và các hn ch s lưng khác, Giy phép nhp khu, Kim soát ngoi hi, Thu xut khu nhưng hin nay, các công c này đã đưc gim đi rt nhiu.

10 ĐC ĐIM Th hai, chính sách TMQT không tn ti đc lp mà luôn là mt b phn trong h thng chính sách kinh t ca quc gia. Chính sách TMQT phi phc v mc tiêu chung ca toàn b h thng kinh t. Trong trưng hp mâu thun v mc tiêu, đòi hi phi tôn trng mc tiêu chung ca h thng.

11 ĐC ĐIM Th ba, chính sách TMQT còn có mi liên quan cht ch vi các chính sách khác như chính sách đu tư, chính sách tài chính, chính sách tin t, chính sách khoa hc - công ngh và trong nhiu trưng hp có s đan xen gia các chính sách. VD: Khi mt QG quyt đnh phá giá đng tin ni t thì s khuyn khích hot đng xut khu (do giá ca H xk r hơn mt cách tương đi so vi H khác)

12 ĐC ĐIM Th tư, chính sách TMQT chu s tác đng ca rt nhiu yu t v kinh t, chính tr, xã hi trong nưc và quc t. Th năm, đ thc hin chính sách TMQT, có nhiu công c khác nhau như: thu quan, hn ngch, hàng rào k thut, tín dng, tr cp, phá giá… Các công c này có th đưc s dng riêng hoc phi hp, tùy theo mc đích điu chnh hot đng thương mi.

13 ĐC ĐIM Cui cùng, xét v cu trúc, chính sách TMQT có th đưc hình dung như mt cơ ch ma trn ba chiu: chiu th nht thưng đưc gi là cơ ch thúc đy - kìm hãm (dùng các công c khác nhau đ kìm hãm, th ni hoc thúc đy hot đng thương mi) chiu th hai thưng đưc gi chính sách mt hàng (áp dng có phân bit theo tng hàng, ngành hàng, mt hàng c th) chiu th ba là chính sách bn hàng (th hin s phân bit mc đ áp dng chính sách đi vi tng nhóm bn hàng hoc bn hàng c th đói vi c chiu xut và nhp khu).

14 CHÍNH SÁCH TMQT Chính sách TMQT phi chu hai ràng buc: Phi thng nht vi chính sách kinh t chung ca quc gia, ví d như ct gim thu quan không tách ri vi vic tr cp cho các doanh nghip gp khó khăn. Ph thuc vào chính sách thương mi đưc áp dng bi các nưc khác.

15 CHÍNH SÁCH TMQT Ý nghĩa Nhà qun lý DN Các quc gia Xd clưc pt DN và gp kd đúng pháp lut Khai thác các yu t thun li ca mt cs Thâm nhp, m rng th trưng Điu chnh sx kdoanh và hot đng TM Pt các quan h đi tác, bn hàng TM&ĐT Rút kinh nghim, đánh giá thc tin cs đ xd, t chc thc hin các cs TMQT Hưng dn, tư vn, giúp đ các DN Tham gia hoch đnh các cs kt khác

16 CHÍNH SÁCH TMQT chính sách t do trao đi chính sách bo h

17 T do hay bo h Nhà nưc ko can thip trc tip vào hot đng ngoi thương, m ca th trưng ni đa đ cho H, dch v, vn, sc LĐ đưc t do lưu thông gia trong và ngoài nưc to ĐK cho TMQT phát trin trên cơ s quy lut t do cnh tranh. m ca th trưng ni đa. Thc cht là m ca th trưng ni đa. Nhà nưc sd các bin pháp bo v th trưng ni đa trưc s cnh tranh ca H nk đng thi nhm nâng đ các nhà KD trong nưc có ĐK m rng KD ra th trưng nưc ngoài. Bo h là mc đ mà các nhà sx ni đa và sp ca h đưc bo v khi s cnh tranh ca th trưng TG, to ĐK thun li cho các nhà sx ni đa kd tt trong nưc và m rng ra tt nưc ngoài.

18 T do hay bo h NN đưa ra danh mc H t do, là danh mc các loi H có th nk mà ko phi np thu hi quan hoc nhng H không thuc đi tưng phi có giy phép nk NN m ca th trưng ni đa, dành cho các nhà kd nưc ngoài nhng ưu đãi v tip cn th trưng, đưc t do kd trên th trưng ni đa Không phân bit đi x: MFN và NT nhm to ra s cnh tranh ngang bng trên th trưng ni đa. NN đưa ra danh mc H ko cho phép nk hoc gii hn s lưng nk, quy đnh t l ni đa nhm ngăn cn s cnh tranh ca H nk trên tt ni đa. NN cho phép hoc hn ch các nhà kd nưc ngoài kd trên tt ni đa, nhà nưc thc hin các bin pháp đ các nhà kd trong nưc tránh phi đi chi vi th trưng tg. Có phân bit đi x gia các nhà kd trong nưc vi mc đích to thun li cho các nhà kd trong nưc, gây khó khăn cho các nhà kd nưc ngoài. V mt hàng V th trưng Nguyên tc điu chnh TMQT

19 T do hay bo h Nhà nưc không s dng các công c đ điu tit xut khu và nhp khu. Quá trình nhp khu và xut khu đưc tin hành mt cách t do. Quy lut t do cnh tranh điu tit s hot đng ca sn xut tài chính và thương mi trong nưc. Nhà nưc s dng nhng bin pháp thu và phi thu: thu quan, h thng thu ni đa, giy phép xut nhp khu, hn ngch, các bin pháp k thut... đ hn ch hàng hóa nhp khu. Nhà nưc nâng đ các nhà sn xut ni đa bng cách gim hoc min thu xut khu, thu doanh thu, thu li tc, giá tin t ni đa, tr cp xut khu...đ h d dàng bành trưng ra th trưng nưc ngoài.

20 T do hay bo h Mi tr ngi TMQT b loi b thúc đy s t do hóa lưu thông H gia các nưc. H phong phú hơn, ngưi tiêu dùng có điu kin tha mãn nhu cu ca mình mt cách tt nht. To môi trưng cnh tranh gay gt trên th trưng ni đa, kích thích các nhà sn xut phát trin và hoàn thin. Nu các nhà sn xut trong nưc đã đ sc mnh cnh tranh vi các nhà tư bn nưc ngoài thì chính sách mu dch t do giúp các nhà kinh doanh bành trưng ra ngoài. Gim bt sc cnh tranh ca hàng nhp khu. Bo h các nhà sn xut kinh doanh trong nưc, giúp h tăng cưng sc mnh trên th trưng ni đa. Giúp các nhà xut khu tăng sc cnh tranh đ xâm chim th trưng nưc ngoài. Giúp điu tit cán cân thanh toán ca quc gia, s dng hp lý ngun ngoi t thanh toán ca mi nưc.

21 T do hay bo h Th trưng trong nưc điu tit ch yu bi quy lut t do cnh tranh cho nên nn kinh t d rơi vào tình trng khng hong, phát trin mt n đnh. Nhng nhà kinh doanh sn xut trong nưc phát trin chưa đ mnh, thì d dàng b phá sn trưc s tn công ca hàng hóa nưc ngoài. Làm tn thương đn s phát trin thương mi quc t s dn đn s cô lp kinh t ca mt nưc đi ngưc li xu th ca thi đi ngày nay là quc t hóa đi sng kinh t toàn cu. To điu kin đ phát trin s bo th và trì tr trong các nhà kinh doanh ni đa, kt qu là mc bo h kinh t ngày càng cao, càng làm cho sc cnh tranh ca các ngành không còn linh hot, hot đng kinh doanh và đu tư không mang li hiu qu. Ngưi tiêu dùng b thit hi như hàng hóa kém đa dng, mu mã, kiu dáng, cht lưng hàng hóa kém ci tin, giá c hàng hóa đt....

22 Chính sách t do trao đi m ca th trưng ni đa ch đ t do trao đi h thng giá c đt đưc tình trng ti ưu trong sx Các ngun lc (tài sn và các YTSX) đưc s dng ti ưu Giá sp, không k chi phí vn chuyn, ngang bng vi chi phí cn biên ca nó Giá ca các YTSX (k c có hiu sut khác nhau) đm bo chúng đưc s dng mt cách ti ưu

23 Chính sách t do trao đi Cn lưu ý rng, sn xut ti ưu không có nghĩa là tình hình tt đp chung ti ưu bi vì h thng giá c hiu qu không có nghĩa là h thng giá c đúng. T do trao đi ci thin phân phi thu nhp th gii hơn là làm tình trng này ti đi. Bi t do trao đi làm tăng sn lưng vi cách thc phân phi như trưc

24 Chính sách bo h TMQT Nhng lý l ca ch nghĩa bo h: bo h ngành công nghip non tr do: Tính cng nhc ca th trưng quc t làm cho cnh tranh trên th trưng này không th là cnh tranh hoàn ho Các phn ng vi bin đng giá c có th tr nên thái quá bi hiu qu Cobweb S tn ti ca hiu qu kinh t ngoi vi

25 CÁC CÔNG C CA CHÍNH SÁCH TMQT Chính sách TMQT Thu hp TMQT M rng TMQT Hn ngch NK Hn ch XK t nguyn Tr cp NK Tr cp XK M rng NK t nguyn (VIE) GiáLưng GiáLưng Thu XK Thu NK

26 THU QUAN – Khái nim Thu quan là mt loi thu đánh vào hàng hóa khi nó đưc vn chuyn xuyên qua biên gii quc gia Lưu ý: thu ti các khu công nghip, khu ch xut

27 THU QUAN – Phân loi Thu quan Đi tưng chu thu Mc đích đánh thuPhương pháp đánh thu Thu NK Thu XK Thu bo h Thu dthu Thu s lưng Thu giá tr Thu hn hp Đưc áp dng rng rãi - Đã b loi b các nưc PT - Sd mt s nưc ĐPT vi các mt hàng xk truyn thng - Hàng NK - Hàng XK Thu quá cnh H giá tr ít, slg nhiu (Đơn v vt lý) H có giá tr cao Thu s lưng có mc đ bo h thp hơn thu giá tr khi xy ra lm phátlm phát

28 TARIFF – classification Tariff Export tariff Import tariff Protective tariff Revenue tariff Ad valorem tariff Specific tarifff Compound tariff

29 TRÍCH BIU THU XUT KHU THEO DANH MC NHÓM HÀNG CHU THU VÀ KHUNG THU SUT ĐI VI TNG NHÓM HÀNG (Kèm theo Ngh quyt s 977 /2005/NQ-UBTVQH11 ngày 13 /12/2005 ca U ban Thưng v Quc hi) TTNhóm hàngMã s Khung thu sut % 1 Cà phê rang hoc chưa rang đã kh cht cafein, các cht thay th cà phê có cha cà phê theo t l nào đó. Trong đó: - Các loi cà phê chưa rang - Các loi khác St và thép. Trong đó: - Ph liu, ph thi st, thép - Bán thành phm st, thép - Các loi khác Thuc các nhóm 7206 và Đng và các loi sn phm t đng. Trong đó: - Đng ph liu và mãnh vn - Bán thành phm đng - Các loi khác Thuc các nhóm t 7404 đn Ngun: website B Tài chính

30 Mã s CHƯƠNG 6 CÂY SNG VÀ CÁC LOI CÂY TRNG KHÁC; C, R VÀ CÁC LOI TƯƠNG T; CÀNH HOA RI VÀ CÁC LOI CÀNH LÁ TRANG TRÍ Khung thu sut (%) 0601C, thân c, r c, thân ng và thân r, dng ng, dng sinh trưng hoc dng hoa; cây và r rau dip xoăn, tr các loi r thuc nhóm Cây sng khác (k c r), cành giâm và cành ghép; h si nm Cành hoa và n hoa dùng làm hoa bó hoc đ trang trí, tươi, khô, đã nhum, ty, thm tm hoc x lý cách khác Tán lá, cành và các phn khác ca cây, không có hoa hoc n, các loi c, rêu đa y dùng làm nguyên liu đ làm hoa bó hoc trang trí, tươi, khô, đã nhum, ty, thm tm hoc x lý cách khác TRÍCH BIU THU NHP KHU ƯU ĐÃI THEO DANH MC NHÓM HÀNG CHU THU VÀ KHUNG THU SUT ƯU ĐÃI ĐI VI TNG NHÓM HÀNG (Ban hành kèm theo Ngh quyt s 977 /2005/NQ-UBTVQH11 ngày 13/12/2005 ca U ban Thưng v Quc hi) Ngun: website B Tài chính

31 Hà Ni (TTXVN) - Ngày 3/1, Bêlarút tuyên b đã áp dng thu trung chuyn mi đi vi khí đt ca Nga vn chuyn qua lãnh th nưc này. Ngưi phát ngôn ca th tưng Bêlarút cho bit thu trung chuyn mi là 45 USD/1 nghìn mét khi và có hiu lc t ngày 1/1/2007. Mátxcơva (TTXVN) - Ngày 12/1, Th tưng Nga và Th tưng Bêlarút đã ký Hip đnh v quan h gia hai nưc trong lĩnh vc xut khu du m và sn phm du m. Hip đnh này đt đưc 2 ngày sau khi Chính ph Bêlarút hy vic áp thu trung chuyn 45 USD/tn đánh vào du m xut khu ca Nga sang các nưc thuc Liên minh châu Âu (EU). Theo tho thun, phía Nga đã gim bt mc thu đánh vào du thô xut sang Bêlarút trong năm nay, t 180 USD xung còn 53 USD/1 tn (hàng năm Nga xut sang Bêlarút khong 20 triu tn), nhưng nu Bêlarút tái xut du thô thì mc thu đó vn là 180 USD/1 tn. Ví d Thu quá cnh

32 Ví d thu quan doanh thu Ch tiêu Quyt toán 2004 % Tng thu và vin tr % GDP Ưc thc hin 2005 % Tng thu và vin tr % GDP Thu xut khu, nhp khu và TTĐB hàng nhp khu 21, , Đơn v tính: t VND Ngun: website B Tài chính

33 Ví d thu quan bo h Thu quan bo h: đc bit là đi vi hàng nông sn các nưc PT. Thu quan trung bình ca các H nông sn trên TG vn mc 40% so vi mc tương ng t 1-5% ca hàng ch tác (Viatte 1999). Nhng nông sn mà nhng nưc ĐPT có li th, như ngũ cc, đưng, sa, thưng phi chu nhng mc thu NK rt cao (nhiu khi lên ti trên 300%) các nưc PT. Hơn th, theo quy đnh "quyn t v đc bit" ca WTO, các nưc còn có quyn tăng thu vưt qua mc thu ràng buc đi vi nhng mt hàng "nhy cm". Leo thang thu quan rt ph bin ti nhiu quc gia. Ví d: M loi thép đ sx ô tô ch phi chu mc thu sut 5%, khung ô tô sx t loi thép này chu thu sut 15% và mt chic ô tô hoàn chnh b đánh thu 30%. Đk đánh thu này đã th hin mc đ bo h các ngành công nghip ch to M.

34 Quyt đnh ngày ca Th tưng Chính ph v vic ban hành mc thu tuyt đi thu nhp khu xe ô tô đã qua s dng nhp khu Mô t mt hàng Thuc nhóm mã s trong Biu thu nhp khu ưu đãi ĐVT Mc thu (USD) 1. Xe t 5 ch ngi tr xung, k c lái xe, có dung tích xi lanh đng cơ: - Dưi cc8703Chic3.000,00 - T cc đn dưi cc8703Chic7.000,00 - T cc đn cc8703Chic10.000,00 - Trên cc đn cc8703Chic15.000,00 - Trên cc đn cc8703Chic18.000,00 - Trên cc đn cc8703Chic22.000,00 - Trên cc8703Chic25.000,00 Ngun: website B Tài chính

35 8702Xe ô tô ch 10 ngưi tr lên, k c lái xe Riêng: linh kin đ lp ráp, xe hai đu Xe ô tô và các loi xe khác có đng cơ đưc thit k ch yu đ ch ngưi (tr các loi thuc nhóm 87.02), k c xe ch ngưi có khoang hành lý riêng và ô tô đua Xe có đng cơ dùng đ vn ti hàng hóa Riêng: linh kin đ lp ráp và xe vn ti chuyên dùng, xe vn ti trng ti trên 20 tn 0-50 TRÍCH BIU THU NHP KHU ƯU ĐÃI THEO DANH MC NHÓM HÀNG CHU THU VÀ KHUNG THU SUT ƯU ĐÃI ĐI VI TNG NHÓM HÀNG (Ban hành kèm theo Ngh quyt s 977 /2005/NQ-UBTVQH11 ngày 13/12/2005 ca U ban Thưng v Quc hi) Mã s Mt hàngKhung thu sut (%) Ngun: website B Tài chính

36 Ví d v mc đ bo h ca thu quan khi xy ra lm phát Giá ca 1 chic áo sơ mi nhp khu là 5$. Nu thu tính theo s lưng là 1$/áo thì mc thu này tương đương vi mc thu giá tr 20% Khi lm phát xy ra và giá nhp khu tăng lên 10$/áo, thu NK lúc này nu tính theo giá tr ch còn 10% Các nhà sx trong nưc cm thy thu s lưng ko thc hin đưc công vic bo h khi lm phát xy ra. Nu NN áp dng thu giá tr là 20% thì khi lm phát xy ra, s tin thu mà NN thu đưc s là 2$.

37 Tác đng chung ca thu quan - Gi s có 2 QG (1 & 2) cùng sx và td H X - X là ngành cnh tranh hoàn ho trên th trưng và ko có chi phí vn chuyn H X gia 2 QG - Khi không có TM, mc giá cân bng ca H X ti QG 1 ln hơn mc giá cân bng ca H X ti QG 2 H X s đưc di chuyn t QG 2 sang QG 1. - H X khi đưc XK t QG 2 sang QG 1 s khin mc giá ca nó tăng QG 2 và gim QG 1 cho đn khi s khác bit v giá gia 2 QG bin mt

38 Tác đng chung ca thu quan Đ xác đnh mc giá th gii P w và sn lưng H X đưc trao đi, chúng ta cn xây dng 2 đưng: - Đưng cu nhp khu ca QG 1 - Th hin s lưng nhp khu ti đa mà QG 1 mong mun tiêu dùng ti mi mc giá nhp khu nhu cu NK = chênh lch gia nhu cu tiêu dùng và mc sn xut ca QG 1 MD = D(P) – S(P) - Đưng cung xut khu ca QG 2 - Th hin s lưng xut khu ti đa mà QG 2 mong mun cung cp cho QG 1 ti mi mc giá nhu cu XK = chênh lch gia mc cung trong nưc và nhu cu tiêu dùng ca QG 2 XS = S*(P*) – D*(P*)

39 Tác đng chung ca thu quan Q P P Q MD D S A PAPA P2P2 P1P1 S2S2 D2D2 D 2 – S 2 2 S1S1 D1D1 D 1 – S 1 1 Đc đim: - Ct trc tung ti mc giá cân bng ca QG 1 - Có đ dc xung - Phng hơn đưng cu ni đa ca QG 1

40 Tác đng chung ca thu quan P2P2 P*AP*A D*D* S*S* P1P1 XS P P Q Q S *2 – D *2 S *2 D *2 D *1 S *1 S *1 – D *1 Đc đim: - Ct trc tung ti mc giá cân bng ca QG 2 - Có đ dc lên - Phng hơn đưng cung ni đa ca QG 2

41 Tác đng chung ca thu quan P2P2 D*D* S*S* D S P1P1 P Q P Q QG 1QG 2 XS MD 2 QTQT 1 QWQW P3P3 3 P Q Th trưng TG

42 Tác đng chung ca thu quan Cân bng trên th trưng th gii P Q XS MD PWPW QWQW 1 - Gi s QG 1 và QG 2 là 2 nưc ln - Nu QG 1 đánh thu t $ đi vi mi đơn v H X nk các nhà XK ca QG 2 s ko xk H X nu như chênh lch mc giá gia 2 QG nh hơn t$

43 Tác đng chung ca thu quan PTPT D*D* S*S* D S PWPW P Q P Q QG 1QG 2 XS MD 2 QTQT 1 QWQW P*TP*T 3 t P Q Th trưng TG - Ko có thu quan, P X cân bng c hai QG và = P w - Có thu quan, P X1 đn P T và P X2 đn P* T (= P T – t) QG1: S X và D X bi vì mc giá cao nhu cu nk QG2: SX và DX do mc giá ít hàng hóa xk hơn Q X do áp dng thu quan

44 Tác đng ca thu quan Giá H X QG 1 tăng ít hơn mc thu quan bi vì mt phn tác đng ca thu quan đã đưc phn nh trong mc giá giá xut khu QG 2. Tuy nhiên, nu QG nhp khu là nưc nh và nưc này quyt đnh áp dng thu quan đi vi H X thì sao???

45 Phân tích tác đng cân bng cc b ca thu quan Gi thit QG A là mt nưc nh Ngành công nghip sx H X là mt ngành nh Thu quan ko nh hưng ti mc giá TG Thu quan ko nh hưng ti các ngành công nghip khác ca nn kt

46 Phân tích tác đng cân bng cc b ca thu quan Khi ko có TM, QG A sx và td ti E(30X, 3$) P X > P w Khi TM t do, vi P w = 1$, QGA td AB = 70X trong đó sx AC = 10X và NK CB = 60X t = 100% P X = 2$, QGA td GH = 50X trong đó sx GJ = 20X và NK JH = 30X gim tiêu dùng ni đa (BN=20X) m rng sn xut ni đa (CM=10X) gim nhp khu (BN+CM=30X) tăng doanh thu chính ph (MJHN=30$=1$*30X) P W + t = Sx Dx G A J M H NB C X Nhp khu sau thu Nhp khu trưc thu E S F +T T Px($) SFSF P W =

47 Tác đng ca thu quan vi hình dáng D x và S x doanh thu ca chính ph càng nh D D 2 đưng cu càng co dãn và càng thoi thì tđ td càng ln đưng cung càng co dãn thì tác đng sx càng ln đưng Dx và Sx QG A mà càng co dãn tác đng TM ca thu quan càng ln (s lưng H X nk vào QG A càng gim) S P Q D P W + t PWPW S1S1 D1D1 D2D2 S2S2 S S 2

48 Tác đng ca thu quan ti thng dư ca ngưi sn xut và thng dư ca ngưi tiêu dùng P X tăng dưi tác đng ca thu quan thit hi trong thng dư ca ngưi tiêu dùng tăng lên trong thng dư ca nhà sn xut C th Khon chênh lch gia giá mà ngưi TD sn sàng tr cho mi đơn v H (đưc ch ra bi đ cao ca đưng cu ti đim TD) và giá mà thc t h phi tr cho mi đơn v H (bng vi mc giá ca đơn v H cui cùng mà h mua) Khon chênh lch gia giá mi đơn v H mà ngưi sx bán đưc (bng vi mc giá ca đơn v H cui cùng mà h bán) và giá thc t mà h sx (đưc ch ra bi đ cao ca đưng cung ti đim đó)

49 Tác đng ca thu quan ti thng dư ca ngưi TD Dx E G A H NB Q K LZ R W X Px($) Đi vi X 70, NTD sn sàng tr WB=1$ = mc giá mà h thc t phi tr thng dư ca NTD đi vi X 70 bng 0. NTD QG A sn sàng tr LE=3$ cho X 30. Nhưng vì thc t h ch tr 1$ thng dư ca NTD là KE=2$ đi vi X 30 mà h mua Tương t, đi vi X 50, NTD sn sàng tr ZH=2$. Nhưng vì h ch phi tr ZN=1$ thng dư ca NTD là NH=1$ đi vi X 50 Vi tng s 70X đưc mua vi P x =1$ trong trưng hp ko có T, tng thng dư ca NTD QG A bng ARB=122.50$. s khác bit gia s tin thc t mà NTD sn sàng tr (ORBW=192.50$) và s tin thc t mà h phi tr cho 70X (OABW=70$).

50 Dx E G A H NB Q K LZ R W X Px($) Tác đng ca thu quan ti thng dư ca ngưi TD t = 100% P X tăng t 1$ lên 2$ Slg H X đưc TD gim t 70X còn 50X NTD tr OGHZ=100$ cho 50X Thng dư ca NTD gim t ARB=122.50$ (vi mc giá P x =1$ trưc khi có t) xung GRH=62.50$ (mc giá P x = 2$ khi có t), hay chính là bng AGHN=60$.

51 Tác đng ca thu quan ti thng dư ca ngưi sx Sx G A C V U X Px($) J VCJU=15$ (phn din tích nm dưi đưng Sx ti mc slg 10X và 20X) th hin s tăng lên trong chi phí sx Ti mc giá TM t do P x =1$, nhà sx ni đa sx 10X và nhn đưc OACV=10$ doanh thu Khi có t và P x =2$, nhà sx cung cp 20X và nhn đưc OGJU=40$ Doanh thu ca nhà sx tăng lên 30$ (AGJC+VCJU) AGJC=15$ th hin s tăng lên trong thng dư ca nhà sx.

52 Chi phí và li ích ca thu quan thng dư ca NTD gim mt lưng là AGHB=60$ t = 100%P X (1$ 2$) TD (70X 50X) SX (10X 20X) NK (60X 30X) Khon thu CP 30$ thng dư ca nhà sx tăng mt lưng là AGJC=15$

53 Chi phí và li ích ca thu quan AGHB = a+b+c+d=60$ MJHN = c =30$ là dthu ca CP khi có t AGJC = a =15$ đưc phân phi li cho các nhà sx X 15$ còn li và th hin chi phí bo h hay khon mt trng ca nn kinh t CJM=b=5$ là lch lc trong sx BHN=d=10$ là lch lc trong td Thu quan làm gim phúc li XH

54 Chi phí bo h hay khon mt trng ca nn kinh t Do thu quan làm tăng giá tương đi H X so vi H Y mt cách gi to và làm bóp méo tiêu dùng QG 2. chi phí bo h hay khon mt trng ca nn kinh t lch lc trong sx lch lc trong td Do thu quan đã làm mt s ngun lc sx trong nưc chuyn t vic sx H có th xk (Y) sang sx H có th nk (X) kém hq hơn QG 2.

55 Tác đng kinh t ca thu quan nhp khu M đi vi mt s sn phm năm 1990 Sn phm Thu quan (%) Chi phí tiêu dùng (tr.$) Doanh thu thu quan (tr.$) Khon li sn xut (tr.$) Khon mt trng (tr.$) Chi phí tiêu dùng trên mi công vic (tr.$) Ngói gm Trang sc cho qun áo Nưc cam cô đc ưp lnh Hàng thy tinh Hành lý Giy cao su Giày ph n Túi xách ph n

56 Chi phí và li ích ca thu quan Thu quan đã phân phi li thu nhp t nhng ngưi tiêu dùng ni đa (nhng ngưi tr giá cao hơn cho H) sang nhng nhà sn xut H đó ni đa (nhng ngưi nhn đưc mc giá cao hơn) và t các yu t dư tha ca quc gia (sn xut hàng hóa xut khu) sang các yu t khan him ca quc gia (sn xut hàng hóa nhp khu). Điu này dn ti s không hiu qu (chi phí bo h, hay khon mt trng) ca thu quan.

57

58 Bài tp Gi s QG A là mt nưc nh có đưng cung và đưng cu v H X như sau: D X = 300 – 50P, S X = 50P. Hãy xác đnh: 1. Mc tiêu dùng, sn xut, và nhp khu ca H X khi TM t do vi mc giá P X =2$? 2. Mc tiêu dùng, sn xut và nhp khu ca H X sau khi QG A áp dng thu quan giá tr 25% đi vi H X? 3. Các tác đng tiêu dùng, sn xut, thương mi và doanh thu ca thu quan? 4. Xác đnh các giá tr bng tin ca thng dư tiêu dùng trưc và sau khi áp dng thu quan? 5. S tăng lên trong thng dư ca nhà sn xut là bao nhiêu sau khi áp dng thu quan? 6. Xác đnh giá tr bng tin ca chi phí bo h hay khon mt trng ca thu quan?

59 Dthu CP Thu quan trong mt nưc nh NK trưc thu SXSX DXDX $ PXPX QXQX Mc giá TG = $2 Mc giá sau thu = $2.50 t = $.50

60 Lý thuyt v cơ cu thu quan Thu quan danh nghĩa Hàng hóa NK cui cùng Tăng giá bán H NK Vy mc đ bo h mà các nhà sn xut ni đa nhn đưc t thu quan là ntn? t l bo h hiu qu (t l bo h thc s)

61 T l bo h hiu qu Thu quan Nguyên liu nhp khu nh hưng trc tip ti nhà sx QG thưng áp dng mc thu t do hoc mc thu thp đi vi các YTSX đu vào hơn là đi vi các H cui cùng có th đưc sx bng các YT đó khuyn khích sn xut trong nưc và tăng vic làm Ví d, cho phép NK len t do nhưng đánh thu đi vi áo len NK đ khuyn khích sx áo len trong nưc và tăng vic làm ni đa.

62 T l bo h hiu qu - Khái nim T l bo h hiu qu là t l % gia thu quan danh nghĩa (đưc tính toán da trên giá tr ca H cui cùng) và giá tr ni đa tăng thêm (bng vi mc giá ca H cui cùng tr đi chi phí ca vic NK các yu t đu vào đ sx H đó). - g: t l bo h hiu qu - T: thu quan danh nghĩa - P: giá ca hàng hóa cui cùng - C: chi phí ca vic nhp khu các YTSX

63 T l bo h hiu qu - Ví d giá tr len NK đ sx 1 cái áo là 80$ TM t do, giá ca mt cái áo là 100 $ t = 10$ giá áo đi vi NTD ni đa bây gi là 110 $ 80$ là giá tr len nhp khu 20 $ là phn giá tr ni đa tăng thêm 10$ th hin thu quan t l thu quan danh nghĩa đưc tính da trên giá ca H cui cùng là 10$/100$ =10%) t l thu quan hiu qu đưc tính da trên giá tr ni đa tăng thêm ca cái áo là 10$/20$ = 50%)

64 T l bo h hiu qu Lưu ý: bt c khi nào các yu t đu vào đưc NK t do hay chu mc thu thp hơn hàng hóa cui cùng đưc sx bng các yu t đu vào NK đó, thì t l bo h hiu qu s vưt quá t l thu quan danh nghĩa. NTD: 10$ thu quan đã làm tăng giá áo mà h mua thêm 10$ hay 10% NSX: 10$ thu quan 50% ca 20$ tăng thêm trong sx áo ni đa mc đ bo h ln hơn (gp 5 ln) so vi 10% t l thu quan danh nghĩa T l bo h hiu qu ca thu quan rt quan trng đi vi nhà sn xut vì nó ch ra mc đ bo h thc s dành cho các nhà sn xut ni đa khi nhp khu hàng hóa ch ra mc giá ca hàng hóa cui cùng s tăng lên bao nhiêu khi có thu quan > <

65 T l bo h hiu qu - Công thc tính Trong đó: g: t l bo h hiu qu đi vi nhà sx H cui cùng t: t l thu quan danh nghĩa đi vi NTD H cui cùng a i : t l gia chi phí ca các yu t đu vào NK và giá ca H cui cùng khi không có thu quan t i : t l thu quan danh nghĩa đánh vào yu t đu vào NK

66 T l bo h hiu qu Trong ví d nêu trên, t = 10% hay 0,1, a i = 0,8 và t i = 0 Nu áp dng thu nhp khu 5% đi vi các yu t đu vào (nghĩa là t i = 0.05) thì Nu t i = 10%, Vi t i = 20%,

67 Khái quát v t l bo h hiu qu 1.Nu a i = 0 g = t 2.Vi giá tr a i và t i cho trưc, g t 3. Vi giá tr t và t i cho trưc, g a i 4. Giá tr ca g vưt quá, bng, hay nh hơn t khi t i nh hơn, bng, hoc ln hơn t 5.Khi a i t i vưt quá t, g < 0

68 Khái quát v t l bo h hiu qu Lưu ý trưng hp 5: mc dù t > 0 nhưng có rt ít H đưc sx ni đa so vi khi TM t do (g < 0) thu quan đánh vào các yu t đu vào NK các nhà sx ni đa tăng CPSXgim t l bo h không khuyn khích sn xut ni đa Lưu ý

69 Khái quát v t l bo h hiu qu t ko th hin đưc t l bo h thc s cho các nhà sx ni đa khi sx H thay th NK. Các nưc công nghip đu có cơ cu thu quan leo thang vi t rt thp hay bng 0 đi vi nguyên liu thô và t l ngày càng cao trong qtr sx (xem trưng hp 3) g đi vi H cui cùng s dng các yu t đu vào nk > t. T l bo h hiu qu các nưc công nghip thưng đưc s dng nhiu nht nhng H sd nhiu lđ đơn gin như dt may - nhng ngành các nưc ĐPT có li th cnh tranh, và đóng mt vai trò quan trng đi vi s phát trin ca h.

70 Khái quát v t l bo h hiu qu Trưng hp 3. Các t l thu quan tăng dn cùng vi quá trình sn xut ni đa Trưc khi kt thúc vòng đàm phán Uruguay vào năm 1993, hu ht các nưc công nghip, thu quan nk trung bình: 2.1% đi vi nguyên liu thô 5.3% đi vi bán thành phm 9.1% đi vi thành phm

71 T l bo h hu hiu theo các khu vc chính ca Vit Nam Ngành NRPERPNRPERP Nông nghip8,127,746,287,43 Khai khoáng9,426,058,9116,39 Công nghip30,63121,4725,2895,97 Các ngành sx phc v xk33,3594,6835,53109,25 Các ngành sx phc v ni đa30,02127,4323,0093,02 (Ngun: Theo tính toán ca giáo sư Prema- chandra Athukolara, ĐH Quc gia Australian)

72 T l thu quan danh nghĩa (t) và hiu qu (g) M, Châu Âu và Nht Bn năm 1984 Mt hàng USEUNht Bn tgtgtg Nông nghip/rng/cá Nguyên liu dt Đ thêu Các sn phm da Giy dép Các sn phm g Đ g Giy và các sn phm giy In n và xut bn Ngun: Dominick Salvatore, International Economics, trang 254

73 Khái quát v t l bo h hiu qu Tuy nhiên, g vn tt hơn t l t trong vic ưc lưng mc đ bo h thc s đi vi các nhà sx ni đa khi sx sp thay th nk và đóng mt vai trò quan trng trong vòng đàm phán thương mi Urugoay bo h hiu qu gi đnh mc giá quc t ca H và các YTSX NK không b nh hưng bi thu quan các yu t đu vào này đưc s dng theo mt t l c đnh trong sx C hai gi đnh này đu không có căn c vng chc Ví d, khi giá ca các yu t đu vào NK tăng do tác đng ca thu quan, các nhà sx ni đa thưng s dng các yu t đu vào khác ni đa hoc NK các yu t đu vào khác r hơn vào sx.

74 Khái quát v t l bo h hiu qu M rng công thc (1) trong trưng hp có nhiu yu t đu vào vi nhiu mc thu quan danh nghĩa khác nhau.

75

76 Các hàng rào phi thu quan

77 Hn ngch nhp khu Hn ngch (quotas) là rào cn thương mi phi thu quan quan trng nht. Đây là bin pháp trc tip hn ch s lưng hàng hoá đưc phép nhp khu hay xut khu vào quc gia trong mt thi k nht đnh.

78 Nguyên nhân ca hn ngch 3 lí do ch yu s không chc chn s cng nhc trong cung nưc ngoài cơ hi hành chính

79 Nguyên nhân ca hn ngch Ko bit đưc hình dng ca các đưng cung và cu v H, đc bit đó li là đưng cung các sp xk ca nưc ngoài ko th thit lp đưc mt mc hn ngch dn đn cùng mt kt qu như là áp dng mt mc thu Khi hàng nk và bán vi giá thp, thì phi thu lên là bao nhiêu đ tránh cnh tranh mà nó gây ra? giá c xk các giá c trên th trưng ni đa khác nhau S không chc chn HN NGCH

80 Nguyên nhân ca hn ngch S cng nhc trong cung nưc ngoài Ví d như năm 1930 nưc Pháp đã áp dng hn ngch đi vi lúa mì nhp khu đ duy trì thu nhp ca nông dân trưc s cnh tranh ca lúa mì Australia. Ch có hn ngch mi gim đưc khi lưng hàng nhp khu đáng lo s này. thu quan KHÔNG giá hàng nk klg hàng nk ci thin t l trao đi to thu nhp cho cp HN NGCH

81 Nguyên nhân ca hn ngch Vic s dng thu quan đã đưc th ch hoá trong các hip ưc TM thông qua điu khon quc gia đưc ưu đãi nht (MFN-Most Favoured Nation) gim thu cho mt nưc thành viên s đưc áp dng mt cách t đng cho tt c các nưc còn li không th thay đi mc thu đi vi H ca mt nưc đi tác trong trưng hp sx trong nưc gp khó khăn đc bit thu quan đã đưc hp nht. Cơ hi hành chính

82 Vai trò ca hn ngch bo h th trưng ni đa các nưc công nghip PT: bo h ngành công nghip các nưc ĐPT: kk sx thay th NK và cân bng cán cân thanh toán thc hin phân bit đi x quan h buôn bán gây áp lc đi vi các đi th cnh tranh điu tit quan h cung cu nhng sp xk và nk quan trng trên nhng th trưng chin lưc

83 Hn ngch nhp khu Hn ngch bóp méo cnh tranh trong tm hoc trit tiêu vai trò điu tit ca ttrg mt tính n đnh ca môi trưng tm nguyên nhân chính ca s cnh tranh ko lành mnh trên th trưng

84 Phân tích tác đng ca hn ngch NK DxDx SxSx Px($) G A J H B C X E M N Khi ko có TM, QG A sx và td ti E(30X, 3$) P X > P w Khi TM t do, vi P w = 1$, QGA td AB = 70X trong đó sx AC = 10X và NK CB = 60X quota = JH (30X) P X = 2$, QGA td GH = 50X trong đó sx GJ = 20X và NK JH = 30X

85 Phân tích tác đng ca hn ngch nhp khu Hn ngch NK 30X gim tiêu dùng ni đa (BN=20X) m rng sn xut ni đa (CM=10X) tăng dthu CP (MJHN=30$=1$*30X) gim nhp khu (BN+CM=30X) = đúng mc thu NK 100% CP bán đu giá giy phép NK cho nhng ngưi tr giá cao nht trên th trưng cnh tranh DxDx SxSx Px($) G A J H B C X E M N a c d b

86 Phân tích tác đng ca hn ngch Thng dư sx : a+b+c+d Tương t t, hn ngch làm cho: a: đưc chuyn t NTD sang NSX b: tn tht do s lch lc trong SX d: tn tht do lch lc trong TD b+d: khon mt trng do bo h Vn đ đt ra là phn li c - tin thuê hn ngch - s thuc v ai? Tin thuê hn ngch s thuc v nhng ngưi có giy phép NK

87 Phân tích tác đng ca hn ngch nhng nhà NK ni đa do NK vi mc giá TM t do nhưng bán H vi mc giá cao hơn ni đa nhng nhà XK nưc ngoài tăng giá bán H X Chính ph nu cp t chc bán đu giá giy phép NK phn li c

88 Phân tích tác đng ca hn ngch Cho đn nay, hn ngch vn mang ting xu. Hn ngch thúc đy đc quyn và gim cnh tranh. Nó cũng th hin s tu tin v hành chính. Tuy nhiên nó cũng có nhng ưu đim: rt phù hp vi vic bo v tm thi chng li suy thoái nưc ngoài bi vì nó mang li mt hiu qu quan trng v vic làm. Trái li, trong trưng hp lm phát thì thu quan li tt hơn.

89 Đc đim ca hn ngch Hn ngch nk luôn luôn nâng giá hàng nk trên th trưng ni đa. Chính ph không có thu nhp t hn ngch. Hn ngch khng ch mc ti đa lưng hàng hóa đưc phép xk và nk; thưng b quy đnh thi gian theo năm, tháng, quý và tùy vào đc đim kinh t ca tng nưc mà quy đnh danh mc nhng hàng hóa xut khu hoc nhp khu qun lý bng hn ngch

90 S khác nhau gia thu quan và hn ngch S khác bit quan trng th hai gia thu quan và hn ngch là hn ngch có liên quan cht ch đn vic phân phi giy phép hn ngch. Điu này d làm ny sinh các tiêu cc xã hi Hn ngch nhp khu gii hn mc đ nhp khu c th trong khi các nh hưng thương mi ca thu quan có th là không chc chn Vi mt mc hn ngch ca hàng hóa X cho trưc, s tăng lên trong cu v hàng hóa X s dn ti s tăng lên trong giá ca hàng hóa X ti th trưng ni đa ln hơn so vi mc thu quan tương đương

91 S khác nhau gia thu quan và hn ngch thu quan không làm thay đi giá không làm thay đi sn xut trong nưc lưng tiêu dùng trong nưc tăng đưc đáp ng bng nhp khu hn ngch thay đi giá thay đi sn xut trong nưc tiêu dùng trong nưc tăng nhưng không làm thay đi mc nhp khu ví d s tăng lên trong nhu cu

92 S khác nhau gia thu quan và hn ngch D x DxDx P w PwPw PxPx SxSx S1S1 S2S2 QxQx D2D2 D 1 D 3 giá TG là P w TM t do t = 100% giá TG là P w hn ngch là S 2 D 2

93 S khác nhau gia thu quan và hn ngch D x D x q = S 2 D 2 P x (P w ) sx (S 3 > S 2 ) TD (D 3 > D 2 ) t = 100% P x ko đi (P w ) sx gi nguyên (S 2 ) TD (D 3 > D 2 ) Klg NK (S 2 D 3 > S 2 D 2 ) QxQx D x DxDx P w PwPw PxPx SxSx S1S1 S 2 S 3 D2D2 D 3 D 1 D 3 Klg NK ko đi

94 Phân tích tác đng ca hn ngch NK DxDx SxSx Px($) G A J H B C X E M N 2.5 DxDx G J H K D x dch chuyn D x q = 30X (JH) P x = 2.5S sx đn 25X (GJ) TD t 50X đn 55X (GH) t = 100% P x ko đi = 2$ sx gi nguyên là 20X (GJ) TD lên đn 65X (GK) Klg NK lên 45X (JK)

95 S khác nhau gia thu quan và hn ngch Vi mt mc hn ngch cho trưc, vic tăng lên trong cu s dn ti s tăng lên trong giá H trên th trưng ni đa và sx trong nưc s tăng nhiu hơn so vi mc thu quan tương đương Vi mt mc thu quan nhp khu cho trưc, vic tăng lên trong cu s dn ti giá và sn xut ni đa không thay đi nhưng làm tăng tiêu dùng và nhp khu so vi mc hn ngch tương đương

96 S khác nhau gia thu quan và hn ngch 2. Hn ngch có liên quan cht ch đn vic phân phi giy phép hn ngch d làm ny sinh các tiêu cc xã hi Vic hn ch bng hn ngch liên quan đn vn đ phân phi giy phép. Nu chính ph không bán đu giá nhng giy phép đó trên th trưng cnh tranh thì s có mt s ngưi sn sàng b tin ra đ vn đng, hi l các quan chc cp đ có đưc giy phép nk, hoc đ đưc chính ph cho phép quyn cp hn ngch.

97 S khác nhau gia thu quan và hn ngch 3. Hn ngch NK gii hn mc đ NK c th trong khi các nh hưng TM ca thu quan có th là ko chc chn. Nguyên nhân: - Do mc đ co dãn ca đưng cung và đưng cu thưng rt khó xác đnh gây khó khăn có vic d đoán mc thu quan NK đ hn ch NK vi mt s lưng nht đnh. - Các nhà XK nưc ngoài có th chp nhn tt c hoc mt phn ca thu quan bng vic tăng hiu qu hot đng hoc chp nhn mc li nhun thp hơn vic gim s lưng NK thc t có th ít hơn so vi d đoán. Lưu ý đn giá hàng hóa ca nưc ngoài.

98 S khác nhau gia thu quan và hn ngch 3. Hn ngch NK gii hn mc đ NK c th trong khi các nh hưng TM ca thu quan có th là ko chc chn (tip). Các nhà XK không th làm như vy vi hn ngch. Vì s lưng NK đưc phép vào mt QG đưc xác đnh rõ ràng bng hn ngch. đi vi thu là tác đng v giá còn hn ngch tác đng vào đnh lưng. Nhà NK thu li nhiu hơn nhưng ngưi tiêu dùng li b thit.

99 Hn ngch nhp khu Theo tha thun gia Vit Nam và EU và căn c Quyt đnh s 17/2004/QĐ-BTC ngày 12 /2/2004 ca B Tài chính v vic nk xe hai bánh gn máy nguyên chic t th trưng EU, có giy chng nhn xut x do cơ quan có thm quyn ca các nuc thành viên EU cp, đưc hưng thu sut nk là 70% Theo nguyên tc Nhp v trưc và đn làm th tc trưc, B Thương mi s cp quota cho dn đưa hàng v trong thi gian quy đnh vi đnh mc nk tn thép cp 300 xe máy xut x t các nưc EU cho đn khi cp ht xe. Ch tiêu nk xe hai bánh gn máy nguyên chic cho dn nk thép thành phm

100 Hn ngch nhp khu Bãi b ch đ hn ngch nhp khu theo lch trình 2 – 10 năm, tùy theo sn phm. Trong đó có ph tùng ôtô, qu có mùi (h chanh), tht bò, v.v… và tip tc đưc cm nhp khu thuc lá, hàng tiêu dùng, ph tùng ôtô, v.v.. đã s dng Theo Hip đnh Thương mi Vit – M

101 Hn ngch thu xut nhp khu ca Trung Quc, 2004 Mt hàng Hn ngch nhp khu (triu tn) Nhp khu thc t (triu tn) T l s dng hn ngch (%) Bông0,91,9>100 Du c2,72,488 Du nành3,12,581 Lúa m9,67,275 Đưng1,91,263 Du ht ci1,10,3532 Go2,70,830 Ngun: Thng kê ca Tng cc Hi quan Trung Quc (2004)

102 Hn ngch nhp khu

103 Hn ch xut khu t nguyn – Khái nim Hn ch xut khu t nguyn (voluntary export restraints – VERs) là trưng hp mt QG NK thuyt phc mt QG khác gim khi lưng XK mt mt hàng nào đó (khi vic nhp khu mt hàng này đe do ngành công nghip ca nưc đó) mt cách «t nguyn», bng cách đe do s tăng cưng hn ch NK tt c các mt hàng khác thc cht là phát đng mt cuc chin tranh TM, nu QG XK không chu đi đn tha thun.

104 Hn ch xut khu t nguyn – Ví d T nhng năm 1950, M, EU và mt s QG công nghip khác đã tin hành thương lưng v hn ch xk t nguyn đ bo v sx ca nưc mình trưc các mt hàng xk như dt may, thép, các sn phm đin t, ôtô, và các sp khác đn t Nht Bn, Hàn Quc, và các QG khác.

105 Hn ch xut khu t nguyn VERs, đôi khi còn đưc gi là «sp xp th trưng theo trt t » «orderly marketing arrangement), đã b M và các quc gia công nghip khác li dng đ cho có v ng h nguyên tc t do thương mi. Vòng đàm phán Uruguay buc các nưc phi ct gim toàn b VERs vào cui năm 1999 và cm đưa ra các VERs mi.

106 Hn ch xut khu t nguyn Khi VER thành công thì có tt c các hiu qu kinh t như mt hn ngch nhp khu tương đương Phân tích theo cách y ht Lưu ý: nu nưc xk có kh năng làm ch vn đ này hiu qu thu nhp hay tin thu đưc rơi vào túi nhng ngưi xut khu (xem ví d v trưng hp này qua Phn đc thêm 3.8 VER ôtô ca Nht Bn vào th trưng M).

107 VERs ôtô ca Nht Bn vào th trưng M Thc t, ngành công nghip ôtô ca M st gim 1/3 th phn nk tăng t 18% lên 29% 300,000 công nhân b mt vic làm M thương lưng vi Nht Bn: Nht s hn ch xk ôtô vào M 1981 – 1983: 1,68 triu cái/năm 1984 – 1985: tt c là 1,85 triu Nht Bn đã «đng ý» hn ch xk ôtô vào th trưng M vì s rng M s tip tc hn ch xk nghiêm ngt thêm

108 VERs ôtô ca Nht Bn vào th trưng M VERs ô tô ca Nht Bn M: các nhà sx ô tô đã đ h thp đim hoà vn xung và ci thin cht lưng ô tô (1981 – 1985) Công ty Detroit 6 t $ li nhun vào năm t $ li nhun vào năm t $ li nhun vào năm 1985 Nht Bn cũng gt hái đưc nhiu hơn t vic xut khu vi giá cao hơn và thu đưc nhiu li nhun hơn Ngưi b thit hi nhiu nht: ngưi td ca M, phi tr giá cao hơn cho c ôtô sx trong nưc ln ôtô nk

109 VERs ôtô ca Nht Bn vào th trưng M VERs ô tô ca Nht Bn U ban Thương mi Quc t ca M (USITC) tăng giá ôtô ca M sx trong nưc lên 660 đôla và tăng giá ôtô ca Nht Bn lên 1300 đôla trong năm 1984 tng chi phí mà NTD M phi tr t 1981 đn 1984 là 15,7 t $, và đã gi đưc 44,000 vic làm trong lĩnh vc sx ôtô vi chi phí là trên 100,000 $ mi vic làm

110 VERs ôtô ca Nht Bn vào th trưng M VERs này đã ht hiu lc vào năm 1992 nhưng ngay lp tc chúng đã đưc thay th bng bin pháp chng bán phá giá đ đi phó vi nhng nhà XK thép, chính vic này đã làm ny sinh ra nhng tranh chp quyt lit gia M, Nht Bn và EU và mt s QG khác. Đi vi nhng QG không làm ch đưc vn đ này, hay ko th cung cp hàng cht lưng cao vi giá cao đ bù li cho vic hn ch v s lưng, thì thit hi li rơi v phía nhng nhà XK. Đây là trưng hp vn đ ca nhng nưc đang phát trin, khi mà h còn chưa có ch đng và uy tín trên th trưng ca nưc nhp khu.

111 Hn ch xut khu t nguyn VERs kém hiu qu hơn so vi hn ngch nk các QG xk bt đc dĩ lm mi đng ý hn ch xk ca nưc mình Các nhà xk nng thưng xuyên thc hin ht hn ngch = các sp có giá tr cao và giá cao luôn áp dng đi vi các nưc xk chính b ng các nưc xk khác có đk tăng cưng xk thay phn xk ca các nưc cung cp chính các nưc cung cp chính có th thc hin chuyn khu qua mt nưc th ba

112 Các qui đnh v kĩ thut, hành chính và các qui đnh khác qui đnh v an toàn đi vi mt hàng ôtô, và thit b đin qui đnh v sc kho đi vi các sp v sinh và bao bì ca H nk các yêu cu v nhãn mác phi cung cp thông tin v xut x và ni dung H mc đích chính đáng ch là các hình thc gi danh đ hn ch nk Ví d: Pháp cm qung cáo ca Scotch hay Anh hn ch chiu phim nưc ngoài trên truyn hình ca Anh mt s nhiu

113 Các qui đnh v kĩ thut, hành chính và các qui đnh khác Mt s bin pháp hn ch khác xut phát t lut, ví d chính ph phi mua hàng ca nhng nhà cung cp trong nưc Ví d: b lut « Buy American Act » ( B lut v mua sm ca Hoa K) đưc thông qua năm 1993, các cơ quan ca chính ph Hoa K mua vi mc giá cao hơn ti 12% (ti 50% đi vi nhng hp đng mang tính cht bo v) ca nhng nhà cung cp ni đa. Mt trong nhng ni dung ca vòng đàm phán Tokyo v t do hoá TM là Hoa K và các QG khác đã tho thun đưa ra mt b lut v mua sm ca chính ph theo đó các nguyên tc điu tit vn đ này s phi đưc thông thoáng hơn và nhng nhà cung cp nưc ngoài phi có cơ hi ngang bng vi nhng nhà cung cp trong nưc.

114 Các qui đnh v kĩ thut, hành chính và các qui đnh khác Trong nhng năm gn đây, ngưi ta còn chú ý nhiu đn thu biên gii. Đây là tin gim thu gián tip ni đa giành cho nhà xk mt H nào đó nhưng đánh vào nhà nk H đó (ngưi nk phi chu c thu và s tin gim cho nhà xk). Ví d: thu bán hàng trong ni đa M và thu giá tr gia tăng (VAT) Châu Âu. Bi vì phn ln thu nhp ca cp có đưc t thu trc tip (ví d: thu thu nhp) M và các loi thu gián tip (ví d thu giá tr gia tăng) Châu Âu nhng nhà xk M ít nhn đưc các khon ct gim ln v thu như nhng nhà xk Châu Âu (hoc là không có gim thu chút nào) và do đó mà gp bt li trong cnh tranh.

115 Các qui đnh v kĩ thut, hành chính và các qui đnh khác Hip đnh v hàng hoá quc t và các loi t l trao đi cũng là nhng bin pháp hn ch thương mi.

116 Các-ten quc t Các-ten quc t là mt t chc gm các nhà cung cp H có tr s nhiu QG khác nhau (hoc là nhóm mt s chính ph) tho thun hn ch đu ra và xut khu hàng hoá nhm ti đa hoá li nhun hay tăng tng li nhun ca t chc. Quyn lc ca các-ten quc t không d gì mà cn tr đưc bi vì nó không chu điu ch bi quyn lc pháp lí ca mt quc gia duy nht nào.

117 Các-ten quc t Các-ten quc t khét ting nht là OPEC (Organization of Petroleum Exporting Countries: T chc các nưc xut khu du m) bng cách hn ch sx và xk đã làm tăng giá du thô lên bn ln t năm 1973 đn Mt ví d khác là International Air Transport Association, là mt các-ten gm nhng công ty hàng không ln nht hàng năm hp nhau li đ cùng nhau đưa ra mc cưc phí hàng không và các chính sách.

118 Các-ten quc t Mt t chc các-ten quc t d thành công hơn nu ch gm mt s ít nhng nhà cung cp quc t v mt mt hàng ch yu và không có hàng thay th. - OPEC tho mãn tt các yêu cu này trong nhng năm Nhưng sau đó, t chc này tp hp quá nhiu nhà cung cp cho nên khó t chc thành mt các-ten hiu qu. - Bên cnh đó, khi các hàng thay th sn có thì c gng hn ch đu ra và xut khu nhm tăng giá và tăng li nhun ch làm cho ngưi mua chuyn sang mua hàng thay th. Điu này gii thích ti sao s ch là tht bi khi n lc thành lp các-ten quc t v các mt hàng khoáng sn không phi là du m, thic và các sn phm nông nghip khác không phi là đưng, cà phê, cacao và cao su.

119 Các-ten quc t Quyn lc ca các-ten nm kh năng hn ch đu ra và xut khu, cho nên nhng ngưi cung cp cùng mt hàng có đng cơ không tham gia các-ten và «chơi xu» bng cách không hn ch lưng bán và bán vi mc giá thp hơn giá ca các-ten chút ít làm thit hi cho OPEC trong nhng năm 1980 khi mà giá c du m cao kích thích mnh m nhng đi tưng không phi là thành viên (như là Anh, Na-uy và Mexico) sx và xk du m.

120 Các-ten quc t Nhiu bin pháp s dng tit kim du m đưc thc hin trong khi cung v du m tăng lên đã làm cho mc tăng cu v các sn phm này chng li và gim xung, kéo theo s gim giá mnh m vào nhng năm 1980 và trong phn ln các năm 1990 so vi nhng năm ging như lí thuyt kinh t đã d báo, các-ten vn dĩ bt n và thưng sp đ hay tht bi. Tuy nhiên, nu như thành công, mt các-ten có th cư x chính xác như là mt t chc đc quyn (các-ten đưc trung tâm hoá: centralized cartel) trong vic ti đa hoá tng li nhun ca nó.

121 Bán phá giá Rào cn thương mi cũng có th xut phát t bán phá giá. Bán phá giá có nghĩa là xut khu mt mt hàng nào đó dưi mc chi phí ca nó hoc bán ra nưc ngoài vi giá thp hơn giá bán ni đa. Bán phá giá đưc phân loi: - bán phá giá dai dng - bán phá giá cưp bóc - bán phá giá không thưng xuyên.

122 Bán phá giá Bán phá giá dai dng hay là s phân bit giá quc t, là trưng hp nhà sn xut luôn luôn có xu hưng ti đa hoá tng li nhun bng cách thưng xuyên bán hàng trên th trưng nưc ngoài vi mc giá thp hơn mc giá th trưng ni đa.

123 Bán phá giá Bán phá giá cưp bóc là tm thi bán vi giá thp hơn chi phí hoc thp hơn giá nưc ngoài nhm mc đích làm cho nhng nhà sn xut nưc ngoài phi ri khi ngành, sau đó tăng giá bán lên đ tn dng li th đc quyn va mi có trên th trưng nưc ngoài.

124 Bán phá giá Bán phá giá không thưng xuyên là bán hàng theo cơ hi mc giá thp hơn chi phí hoc bán ra nưc ngoài vi giá thp hơn so vi giá trong nưc nhm mc đích gii quyt mt s hàng hoá tm thi dư tha mà không lưng trưc đưc đ không phi h giá bán trong nưc xung.

125 Bán phá giá Nhm chng tr li hành đng bán phá giá cưp bóc và cho phép bo v các ngành công nghip ni đa khi s cnh tranh không bình đng ca nưc ngoài Thc hin các hình thc đe do áp dng thu chng phá giá hoc áp dng thu chng phá giá nhm bù li mc chênh lch v giá. Tuy nhiên, thưng rt khó xác đnh kiu bán phá giá và các nhà sx trong nưc luôn luôn đòi hi đưc bo v chng li mi hình thc bán phá giá h ngăn cn nhp khu («lun đim quy nhiu»), tăng sn xut và li nhun ca chính h. Trong mt s trưng hp bán phá giá dai dng và bán phá giá cưp bóc, li ích ca ngưi tiêu dùng có đưc t mc giá thp có th ln hơn mt mát thc t có th có ca các nhà sn xut ni đa.

126 Bán phá giá - Nht Bn đã b buc ti là bán phá giá thép và vô tuyn Hoa K - các QG Châu Âu thì b buc ti bán phá giá xe hơi, thép và mt s sn phm khác. - Nhiu các quc gia công nghip, đc bit là các quc gia công nghip thành viên ca Liên minh Châu Âu có xu hưng bán phá giá liên tc các hàng hoá nông nghip sn xut theo các chương trình tr giúp nông trang.

127 Bán phá giá Khi b chng minh đưc là bán phá giá, quc gia hay hãng vi phm thưng gii quyt bng cách nâng giá lên (như trưng hp ca Volkswagen năm 1976, các nhà xut khu TV Nht Bn năm 1977) hơn là chn gii pháp tr thu chng phá giá. Năm 1980, mi ch có tám nưc có lut chng bán phá giá; cui 1998, đã có 86 nưc có lut chng bán phá giá (trong đó có nhiu nưc đang phát trin).

128 Bán phá giá Cuc chin Catfish: Cuc chin Catfish: Xut khu cá tra và cá basa ca Vit Nam sang th trưng M

129 Tr cp xut khu Tr cp xut khu là tr cp tin trc tip hoc cho áp dng mt mc thu tr giúp và cho vay vin tr cho nhng ngưi xut khu hay nhng ngưi xut khu tim năng ca mt quc gia và/hoc cho nhng ngưi nhp khu nưc ngoài vay vi lãi xut thp nhm khuyn khích xut khu ca quc gia. tr cp xut khu có th xem như là mt dng bán phá giá. Mc dù tr cp xut khu theo hip đnh quc t là phm lut, nhưng nhiu quc gia vn áp dng dưi nhng hình thc kín đáo hay không kín đáo.

130 Tr cp xut khu Ví d: Các QG công nghip ln đu cho ngưi mua nưc ngoài vay vi lãi sut thp đ thanh toán tin nhp khu thông qua các t chc như Ngân hàng xut - nhp khu ca M. Các khon tín dng lãi sut thp này chi tr khong 5% xut khu ca M nhưng phi t 30 đn 40% tng xut khu ca Nht Bn và Pháp. Thc t, đây là mt trong nhng vn đ nghiêm trng đưc M đưa ra kin các nưc công nghip khác. Tng s vin tr có th đưc đo bng s chênh lch gia mc tính theo lãi sut nh ra s phi tr cho khon vay thương mi và mc thc tr tính theo lãi sut vin tr. Năm 1996, nưc M đã cp khong 1 t cho kiu tr cp này, còn Nht Bn, Pháp, Anh, Đc và Ý khong gp hai đn ba ln s tin này.

131 Phân tích tác đng ca tr cp xut khu Tác đng ca tr cp xut khu đi vi giá c hoàn toàn ngưc li vi tác đng ca thu quan

132 Phân tích tác đng ca tr cp xut khu PXPX QXQX SXSX DXDX PSPS PwPw P D2D2 D1D1 Q S1S1 S2S2 abc d Khi ko có TM, QG A sx và td ti (30X, 3$) P X < P w Khi TM t do, QGA sx S 1 đơn v H X, nhưng do nhu cu trong nưc ch có D 1 H X QG A phi xk S 1 D 1 H X Tr cp XK QG A sx S 2 H X > so vi khi chưa có tr cp, nhu cu gim xung còn D 2 H X và QGA xut khu S 2 D 2 H X P x trên ttrg ni đa là Ps

133 Phân tích tác đng ca tr cp xut khu So vi trưc khi có tr cp xut khu: - sn xut ni đa tăng (t S 1 lên S 2 ), - tiêu dùng gim (t D 1 xung D 2 ), - xut khu tăng t S 1 D 1 lên S 2 D 2 - Tn tht ca ngưi tiêu dùng: a + b - Khon li ca nhà sn xut: a + b + c - Tr cp ca chính ph: b + c + d - Thit hi ròng ca xã hi: b + d. Đây là nhng tn tht do s lch lc trong tiêu dùng và trong sn xut khi có tr cp xk Tr cp xut khu s dn ti phí tn cao hơn li ích.

134 Tr cp xut khu Tr cp xut khu nông sn Vit Nam: – Năm 1998, tr cp xut khu cho da đóng hp xut sang M – H tr lãi sut ưu đãi (0,2%/tháng) cho các doanh nghip xut khu mt s nông sn – H tr lãi sut mua go d tr tm thi, bi thưng l xut khu go – H tr lãi sut mua cà phê d tr tm thi, bi thưng l do xut khu cà phê giai đon – H tr xut khu da, dưa chut, mn đóng hp và tht ln

135 Tr cp xut khu T năm 2003 chuyn dn theo hưng phù hp hơn vi các quy đnh ca WTO - Chưa áp dng hai loi tr cp xut khu đưc phép áp dng (h tr phí vn ti trong và ngoài nưc, và chi phí xúc tin thương mi) - Phi gim 24% v giá tr tr cp xut khu và 14% v khi lưng nông sn đưc hưng tr cp xut khu so vi thi k gc

136 Tr cp xut khu Ba nưc Ôxtraylia, Brazil và Thái Lan đã đ đơn khiu ni lên cơ quan gii quyt tranh chp thương mi ca WTO, phn đi vic các nưc EU mưn c chng phá giá đ h tr sn xut nhm điu chnh giá đưng, m rng sn xut và xut khu ra th trưng quc t. Các bin pháp áp thu cùng vi h tr xut khu đã giúp các nhà sn xut đưng EU hàng năm xut khu ti 5 triu tn đưng vi giá r vào th trưng th gii. WTO ra phán quyt chng li vic áp thu phá giá ca EU đi vi đưng nk

137 Tr cp xut khu WTO đã tin hành điu tra và kt lun EU đã không tuân th cam kt trong vòng đàm phán Uruguay. Như vy, h s ct gim nhng hình thc tr cp xut khu cho hơn 1 triu tn đưng mi năm. Theo điu tra ca T chc Oxfam, đưng đưc tr cp xut khu ca EU đã tác đng mnh đn giá th gii (ưc tính làm gim giá th gii trên 23%). WTO ra phán quyt chng li vic áp thu phá giá ca EU đi vi đưng nk

138 Tr cp xut khu Theo Trung tâm vì Tin b Nông thôn, Vit Nam ch cp khong t VND (73,5 triu USD) mi năm cho tr cp xut khu trong thi k Con s này tht không đáng k bên cnh con s 6-7 t USD mà các nưc giàu tr cp xut khu và cp tín dng xut khu ưu đãi. Gia nhp WTO, Vit Nam có quyn chính đáng tip tc tr cp xut khu nhm đt đưc các mc tiêu gim nghèo và phát trin

139 Tr cp xut khu Chương trình tr cp xut khu ca chính ph n Đ, 7 rupi cho mi kg ht tiêu xut khu, khin cho giá ht tiêu trên th trưng th gii có th tăng mnh. Hin nay, giá ht tiêu ti n Đ đã tăng lên trên rupi/100 kg; Ti Vit Nam đang đưc chào bán mc USD/tn loi III, USD/tn loi II và USD/tn loi I. Trong khi đó, ht tiêu ca Braxin đưc chào bán mc tương ng là 1.220, và USD/tn. M tr cp mi năm là 10 t USD/năm cho nông dân trng ngô, EU khong 870 triu euro cho mía đưng...

140 Tr cp xut khu Giá các sn phm sa trên th trưng th gii đã tăng trong sut c năm Giá tăng ch yu do nhu cu tăng Châu Á trong bi cnh ngun cung xut khu b hn ch và gim tr cp xut khu các nưc EU. Đi vi tng loi sn phm, giá xut khu ca các sn phm đã tăng như sau: phomát tăng 33%, bơ tăng 28%, sa bt tách bơ tăng 20% và sa bt nguyên cht tăng 17%. K t đu năm 2004, tr cp ca EU đã gim t 82 USD/tn xung còn 38 USD trong tháng 11/2004 đi vi sa bt tách bơ, t 225 USD xung còn 170 USD đi vi bơ. Nguyên vt liu chim t trng 60% – 70% giá thành sn phm nên tình hình giá nguyên vt liu tăng 20% - 30% đã nh hưng đn sn xut ca các Công ty ca Vit Nam.

141 §­êng c¸c lo¹i Xi m¨ngPh©n hãa häc vµ n«ng d­îc ¤ t«, m« t«, xe m¸y S¾t thÐp ThuÕ quanPhi thuÕ quan Rào cn thu quan và phi thu quan ca Vit Nam năm 2000 (%)

142

143