GENEL İLK YARDIM BİLGİLERİ

İLK YARDIM NEDİR? İlk Yardım kelimesi İngilizce First Aid kelimesinin türkçeye çevrilmesi ile ile elde edilen bir kavramdır. Ancak bizler Basic Life Support kavramının karşılığı olan Temel Yaşam Desteği nin daha uygun olacağını düşünüyoruz.

İlk yardım ya da Temel Yaşam Desteği; Olay yerinde, Olay yerinde bulunan kişilerce, Olay yerindeki imkanlarla, Hiç bir tıbbi alet kullanılmadan yapılan hayat kurtarıcı işlemlerdir.

ACİL TEDAVİ NEDİR? Eğitimli tıbbi personel tarafından yapılan, her türlü tıbbi malzeme ve bilginin kullanıldığı hayat kurtarıcı işlemlerdir. (Acil Tıbbi Müdahale (Emergency Care))

İLK YARDIMCI KİMDİR? İlk yardıma muhtaç hale gelen hasta ya da yaralının yanında olan ve ilk yardım eğitimi almış kişidir.

İLK YARDIM VE ACİL TEDAVİ ARASINDAKİ FARK NEDİR? Hasta ya da yaralıyı hayatta tutmak, daha fazla hastalanmasına ya da yaralanmasına engel olmaktır. İlk yardımda hedef

Acil tıbbi müdahalede ise hedef İlk yardım hedeflerine ek olarak hasta ya da yaralının tedavisine yönelik müdahale ve girişimleri yapmaktır.

İLK YARDIMIN ÖNCELİKLİ AMAÇLARI NELERDİR? İlk yardımın öncelikli amaçları: 6 T Kuralı altında toplanabilir.

T 1 : Tedbir Yaralanma ya da hastalanma olmadan yapılacak olan işlemlerdir. Alınacak tedbirlerdir. Burada toplumun tüm kesimlerine görev düşmektedir. Tedbir 4 aşamada gerçekleştirilir. – Eğitim: Toplumun her kesiminin hem hasta ya da yaralı olmaması hem de ilk yardım konusunda eğitilmesini içerir. – Yasal düzenlemeler: Gerekli yasal düzenlemelerin yapılmasının yanında bu yasalara uyma refleksini artırma, gerekli denetim mekanizmalarının çalıştırılması ile olur. – Mühendislik: Gerekli ve uygun mühendislikle yapılan binalar, araç muayenelerinin zamanında ve gerekli şekilde yapılması insan hayatına ve sağlığa yönelik planlama ve yapılanma ile hastalanma ve yaralanma oranı azaltılabilir. – İlk yardım ve Acil tıbbi müdahale: Gerekli sağlık örgütlenmesinin yapılması, makine ve teçhizat alımı, bunların kullanımının öğretilmesini kapsar.

T 2 : Telekomünikasyon Ülkemizde Sağlık Bakanlığı bünyesinde 112 acil çağrı sistemi kurulmuştur. Ücretsiz olarak hizmet veren bu hat her türlü telefondan aranabilir. En yakın merkezden yönlendirilen ambulans hasta ya da yaralıya ulaşır. Ambulanslarda doktor, teknisyen ve hemşireler çalışır.

Hasta Ayırma anlamına gelir. İlk kullanım yeri ikinci dünya savaşı sırasında savaş alanında yaralılara müdahale ederken tedavi önceliklerini belirlemek amacı ile kullanılmıştır. Daha sonra toplu kazalarda, felaketlerde, birden fazla hasta ya da yaralının olduğu her durumda kullanılmaya başlamıştır. T 3 : Triaj

Triaj Özellikle birden çok hasta ya da yaralının olduğu durumlarda tedavi önceliğini belirlemektir. Zor bir işlemdir. İdeali triajın kıdemli bir doktor tarafından yapılmasıdır. Çoğu kez olay yerinde erken dönemde bir doktor olmayabilir. Bu durumda en kıdemli sağlık personeli ya da ilk yardım eğitimi almış kurtarıcı triajı yapmalıdır.

T 4 : Tanı Hastanın transfer edilmeden önce hastalanmasını ya da yaralanmasının nedenini belirleme, muhtemel etkenleri ortadan kaldırma, hastanın yaşamını tehdit eden sebeplerin tanınmasını içerir.

T 5 : Tedavi T 4 de bahsi geçen etkenlerin tespit edilip tedavisine başlamasıdır. Kanayan bir damarın üzerine basılması, ağız içinde boğulmaya neden olan bir etkenin çıkarılması ya da nefes almayan bir hastaya ağızdan ağza ya da ağızdan burna suni solunum yaptırmak da bir tedavidir.

T 6 : Transport Hasta ya da yaralının tedavi olabileceği en yakın merkeze uygun koşullarda nakledilmesidir. Ülkemizde bu işi 112 merkezlere bağlı çalışan ambulanslar yapar. Ancak her zaman ambulans ile transfer mümkün olamayabilir. Bu durumda hasta uygun transfer şartları altında nakledilmelidir.

İLK YARDIMIN TEMEL UYGULAMALARI NELERDİR? İlk yardımda hedef – Hastanın kalbinin ve akciğerinin çalışır vaziyette tutulması, – Beyin, kalp kası gibi hayati organlara oksijenlenmiş kan akımının ulaştırılmasıdır. – Ayrıca hasta ya da yaralıya müdahale ederken yapılacak yanlış hareketlerle zarar görmesine engel olmaktır.

İLK YARDIMCININ MÜDAHALE İLE İLGİLİ YAPMASI GEREKENLER NELERDİR? İlk yardımcının müdahale ile ilgili yapması gerekenler: İlk yardımcı müdahale yaparken yaşam zincirine uymalıdır.

Yaşam Zinciri Erken Telefon 112 Erken ilk yardım Erken Defibrilasyon Erken İleri Yaşam Desteği

İlk yapacağı iş 112ye telefon açarak acil müdahale sistemini harekete geçirmesidir. Ardından olay yerinin güvenliğini sağlamalıdır. Hasta ya da yaralıya ya da kendisine zarar verebilecek etmenleri bertaraf etmelidir. Olay yeri güvenli değilse hasta ya da yaralıyı güvenli bir yere almalıdır. Ardından hastanın solunum ve dolaşım sistemini değerlendirmeli, uygun ilk yardım işlemlerine başlamalı, bu işlemlere 112 ekibi gelene kadar devam etmelidir.

İLK YARDIMCININ ABCSİ NEDİR? ABC alfabenin ilk 3 harfidir. Dolayısıyla ilk yapılması gerekenleri ifade eder. Ayrıca ingilizcede Airway, Breathing, Circulation kelimelerinin de ilk harfleridir. Bunların türkçesi Havayolu, Solunum, Dolaşım dir.

İlk yardımcının ABCsi Hastanın havayolunun açılması, Solunumunun sağlanması ve Dolaşımının temin edilmesidir. Burada önemli olan nokta ilk önce hava yolu, sonra solunum en sona dolaşım yani kalp atımlarının kontrolü ve sağlanması olmasıdır. Çoğu kez ilk önce hasta ya da yaralının kalbinin atıp atmadığı kontrol edilir. Ancak ilk kontrol solunum olmalı sonra kalp atımları kontrol edilmelidir.

Erken dönemde acil müdahale sisteminin harekete geçirilmesi yani 112 merkezin aranması unutulmamalıdır.

Eğer erken dönemde hastanın boyun bölgesi sabitlenmezse omurilik hasarı ile hastada kalıcı felçlikler olabilir. Erken dönemde bunu kesin olarak anlamak mümkün değildir. Ayrıca ilk yardıma muhtaç hale gelen bir insanda muhtemel boyun yaralanmaları olabilir.

Bu durumda ilk yardıma muhtaç her hasta ya da yaralı omurga ve omurilik hasarı var olarak kabul edilmeli ve erken dönemde boyun hareketsiz hale getirilmelidir.

KANAMALARDA İLKYARDIM

Kanama nedir? Damar bütünlüğünün bozulması ile kanın damar dışına (vücudun içine veya dışına doğru) boşalmasıdır. Kanamanın ciddiyeti şu durumlara bağlıdır:

Kanamanın hızına Vücutta kanın aktığı bölgeye Kanama miktarına Kişinin fiziksel durumu ve yaşına

Kaç çeşit kanama vardır? Vücutta kanın aktığı bölgeye göre 3 çeşit kanama vardır: Dış kanamalar: Kan yaradan vücut dışına doğru akar. İç kanamalar: Vücut içine kanama olduğu için gözle görülemez. Diğer kanamalar: Kulak, burun, ağız, vb organlarından olan kanamalardır.

Kanama arter, ven yada kılcal damar kanaması olabilir. Arter kanamaları kalp atımları ile uyumlu olarak kesik kesik akar ve açık renklidir. Ven kanamaları ise koyu renkli ve sızıntı şeklindedir. Kılcal damar kanaması küçük kabarcıklar şeklindedir. Kanamanın değerlendirilmesinde, şok belirtilerinin izlenmesi çok önemlidir.

Kanamalarda ilkyardım uygulamaları nelerdir? Dış kanamalarda ilkyardım Hasta / yaralının durumu değerlendirin (ABC), Yardım çağırın (112), Yara / kanama değerlendirin, Kanayan yer üzerine temiz bir bezle bastırın,

Kanama durmazsa ikinci bir bez konarak basınç arttırın, Gerekirse bandaj ile sararak basınç uygulayın, Kanayan yere en yakın basınç noktasına baskı uygulayın,

Kanayan bölge yukarı kaldırın, Çok sayıda yaralının bulunduğu bir ortamda tek ilkyardımcı varsa, yaralı güç koşullarda bir yere taşınacaksa, uzuv kopması varsa ve baskı noktalarına baskı uygulamak yeterli olmuyorsa turnike uygulayın,

Şok pozisyonu verin, Sık aralıklarla yaşam bulguları değerlendirin (2-3dk), Kanayan bölge dışarıda kalacak şekilde üstünü örtün, Yapılan uygulamalar varsa turnike ile ilgili bilgileri yazın, Hızla sevk edilmesini sağlayın.

Hangi durumlarda turnike uygulanmalıdır? Çok sayıda yaralının bulunduğu bir ortamda tek ilkyardımcı varsa (Kanamayı durdurmak ve daha sonra da diğer yaralılarla ilgilenebilmek için), Yaralı güç koşullarda bir yere taşınacaksa, Uzuv kopması varsa,

Baskı noktalarına baskı uygulamak yeterli olmuyorsa, Turnike uygulaması kanamanın durdurulamadığı durumlarda başvurulacak en son uygulamadır, eskisi kadar sık uygulanmamaktadır. Çünkü, uzun süreli turnike uygulanması sonucu doku harabiyeti meydana gelebilir yada uzvun tamamen kaybına neden olabilir.

Turnike uygulamasında dikkat edilecek hususlar neler olmalıdır? Turnike uygulamasında kullanılacak malzemelerin genişliği en az 8-10 cm olmalıdır. Turnike uygulamasında ip, tel gibi kesici malzemeler kullanılmamalıdır. Turnikeyi sıkmak için tahta parçası, kalem gibi malzemeler kullanılabilir

Turnike kanama duruncaya kadar sıkılır, kanama durduktan sonra daha fazla sıkılmaz. Turnike uygulanan bölgenin üzerine hiçbir şey örtülmez. Turnike uygulamasının yapıldığı saat bir kağıda yazılmalı ve yaralının üzerine asılmalıdır.

Uzun süreli kanamalardaki turnike uygulamalarında, kanayan bölgeye göre dakikada bir turnike gevşetilmelidir. Turnike, kol ve uyluk gibi tek kemikli bölgelere uygulanır, ancak önkol ve bacağa el ve ayağın beslenmesini bozabileceği için uygulanmaz. Uzuv kopması durumlarında, önkol ve bacağa da turnike uygulanabilir

El ve ayak kopmalarında turnike nasıl uygulanır? Uzuv kopmaları, kaza ve yaralanmalarda atardamar yaralanmalarına neden olarak ölüme yol açmaktadır. Kopmuş olan uzvun kanama kontrolü yapılır, tampon yapılır ve kapatılır.

Turnike uzvun koptuğu bölgeye en yakın olan ve deri bütünlüğünün bozulmamış olduğu bölgeye uygulanır. Turnike uygulandıktan sonra sıkılaştırılarak uzuvdaki kanama kontrol edilir.

Kopmuş uzuv parçası, su geçirmeyen bir plastik torbaya konur. Daha sonra kopmuş uzuv parçasının konduğu plastik torba ağzı kapatıldıktan sonra, içerisinde 1 ölçek suya 2 ölçek buz konulmuş ikinci bir torbaya yada kovaya konulur. Bu şekilde, kopmuş uzuv parçasının buz ile direkt teması önlenmiş ve soğuk bir ortamda taşınması sağlanmış olur. Torbanın üzerine kopan uzuv parçasının sahibine ait kimlik bilgileri kaydedilir ve yaralı ile aynı araca konarak en çok 6 saat içerisinde sağlık kuruşuna sevki sağlanır.

İç kanamalarda ilkyardım İç kanamalar, şiddetli travma, darbe, kırık, silahla yaralanma nedeniyle oluşabilir. Hasta / yaralıda şok belirtileri vardır. İç kanama şüphesi olanlarda aşağıdaki uygulamalar yapılmalıdır. Hasta / yaralının bilinci ve ABC si değerlendirin, Sağlık kuruluşuna sevkini sağlayın.

Üzerini örterek ayakları 30 cm yukarı kaldırın, Asla yiyecek ve içecek vermeyin, Hareket ettirmeyin (özellikle kırık varsa) Yaşamsal bulgulan inceleyin, Tıbbi yardım isteyin (112),

Doğal deliklerden çıkan kanamalarda ilkyardım Burun kanaması Hasta / yaralı sakinleştirin, endişeleri giderin, Oturtun, Başı hafifçe öne eğin, Burun kanatlarını 5 dakika süre ile sıkın, Doktora gitmesini sağlayın.

Kulak kanaması Hafifse kulak temiz bir bezle temizleyin, Kanama ciddi ise kulağı tıkamadan temiz bezlerle kapayın, Bilinci yerinde ise hareket ettirmeden sırt üstü yatırın, Bilinçsiz ise kanayan kulak üzerine yan yatırın, Kan Kusma, anüs, üreme organlarından gelen kanamalarda hasta/yaralılarda kanama örnekleri ile birlikte doktora sevk edilir.

Şok nedir? Şok nedir? Kalp-damar sisteminin yaşamsal organlara uygun oranda kanlanma yapamaması nedeniyle ortaya çıkan ve tansiyon düşüklüğü ile seyreden bir akut dolaşım yetmezliğidir.

Kaç çeşit şok vardır? Nedenlerine göre 4 çeşit şok vardır: Kardiyojenik şok Hipovolemik şok Toksik şok Anaflaktik şok

Şok belirtileri nelerdir? Endişe, huzursuzluk, Hızlı ve zayıf nabız, Ciltte solukluk, soğukluk ve nemlilik, Bilinç seviyesinde azalma, Hızlı ve yüzeyel solunum, Dudaklar veya mukozada solukluk, yada morarma, Susuzluk hissi, Kan basıncında düşme.

Şokta ilkyardım uygulamaları nelerdir? Çevre ve kendi güvenliğini sağlayın, Hava yolunun açıklığı sağlayın, Hasta/ yaralının mümkün olduğunca temiz hava solumasını sağlayın, Varsa kanamayı hemen durdurun.

Şok pozisyonu verin, Hasta / yaralıyı sıcak tutun, Hasta / yaralının hareket etmemesini sağlayın Hızlı bir şekilde tıbbi yardım isteyin (112) ve sağlık kuruluşuna sevkini sağlayın, Hasta / yaralının endişe ve korkularını giderin, psikolojik destek olun.

Şok pozisyonu nasıl verilir? Hasta / yaralı düz olarak sırt üstü yatırılır, Bacaklarını 30 cm kadar yukarı altına destek konur (Çarşaf, battaniye yastık, kıvrılmış giysi vb.), Üzeri örtülerek ısıtılır, Yardım gelinceye kadar hasta / yaralının yanında kalınmalıdır, Belli aralıklarla (2-3 dk) bir yaşam bulguları değerlendirilmelidir

HASTA /YARALI TAŞIMA TEKNİKLERİ

Hasta/ yaralı taşınmasında genel kurallar nelerdir? Hasta / yaralı taşınmasında ilkyardımcı kendi sağlığını riske sokmamalıdır. Gereksiz zorlama ve yaralanmalara engel olmak için aşağıdaki kurallara uygun davranmalıdır. Hasta / yaralıya yakın mesafede çalışılmalıdır. Daha uzun ve kuvvetli kas grupları kullanılmalıdır. Sırtın gerginliğini korumak için dizler ve kalçalar bükülmelidir (Omurilik yaralanmaları riskini azaltır)

Yerden destek alacak şekilde her iki ayağı da kullanarak biri diğerinden biraz öne yerleştirilmelidir. Kalkarken, ağırlığı kalça kaslarına vererek dizler en uygun biçimde doğrultulmalıdır. Baş her zaman düz tutulmalı homojen ve düzgün bir şekilde hareket ettirilmelidir. Yavaş ve düzgün adımlarla yürümek gerekir. Adımlar omuzdan daha geniş olmamalıdır. Ağırlık kaldırırken karın muntazam tutulup kalçayı kasmak gerekir.

Omuzlar, leğen kemiği ve omurilik hizasında tutulmalıdır. Yön değiştirirken ani dönme ve bükülmelerden kaçınılmalıdır. Hasta / yaralı mümkün olduğunca az hareket ettirilmelidir. Hasta / yaralılar Baş-boyun-gövde ekseni esas alınarak en az altı destek noktasından kavranmalıdır. Hasta yaralı taşımak mükemmel bir ekip çalışması gerektirir. Tüm hareketleri yönlendirecek sorumlu bir kişi olmalı ve hareketler için komut vermelidir (Dikkat, kaldırıyoruz vb.).

ACİL TAŞIMA TEKNİKLERİ NELERDİR? Genel bir kural olarak, hasta/yaralının yeri değiştirilmemeli ve dokunulmamalıdır. Olağanüstü bir tehlike söz konusuysa, taşıdığı her türlü riske rağmen acil taşıma zorunludur. En kısa sürede yaralılar güvenli bir yere taşınmalıdır.

Hasta / yaralının sürüklenmesi Oldukça faydalı bir yöntemdir. Özellikle, iri yarı kişilerin taşınması gerektiğinde veya dar, basık ve geçiş güçlüğü olan bir yerden çıkarmalarda herhangi bir yaralanmaya neden olmamak için seçilebilecek bir yöntemdir. İlkyardımcının fiziksel kapasitesi göz önünde bulundurulmalıdır. Mümkünse battaniye kullanılmalıdır.

Sürükleme yöntemleri nelerdir? Ayak bileklerinden sürükleme, Koltuk altından tutarak sürükleme,

Araç içindeki yaralıyı taşıma (RENTEK manevrası) Kaza geçirmiş yaralı bir kişiyi eğer bir tehlike söz konusu ise omuriliğine zarar vermeden çıkarmada kullanılır. Bu uygulama solunum durması; yangın tehlikesi gibi olağanüstü durumlarda uygulanacaktır. Öncelikle hasta/yaralının ayaklarının pedalların arasına sıkışmamış olduğundan emin olunmalıdır ve varsa emniyet kemeri çıkartılmalıdır.

İlkyardımcı ; Yaralıya yan taraftan yanaşır. Bir eliyle yaralının kolunu, diğer eliyle de çenesini kavrayarak boyun tespiti yapar. Yaralının baş-boyun-gövde eksenini mümkün olduğunca hareket ettirmeden bütün halinde araçtan dışarı çeker. Yaralı dışarı alındıktan sonra yavaşça yere veya sedyeye konur.

KISA MESAFEDE SÜRATLİ TAŞIMA TEKNİKLERİ NELERDİR? Kucakta taşıma : Bilinci açık olan çocuklar ve hafif yetişkinler için kullanışlı bir yöntemdir. Bir ilkyardımcı tarafından uygulanır. Bir elle yaralı dizlerinin altından tutularak destek alınır. Diğer elle gövdenin ağırlığı yüklenerek sırtından kavranır. Yaralıya kollarını ilkyardımcının boynuna dolaması söylenebilir. Bu yaralının kendini güvende hissetmesini sağlar. Ağırlık dizlere verilerek kalkılır.

İlkyardımcının omzundan destek alma : Hafif yaralı ve yürüyebilecek durumdaki hasta/yaralıların taşınmasında kullanılır. Bir ilkyardımcı tarafından uygulanır. Bu yöntem iki kişi ile de uygulanabilir. Yaralının bir kolu ilkyardımcının boynuna dolanarak destek verilir. İlkyardımcı boşta kalan kolu ile hasta /yaralının belini tutarak yardım eder.

Sırtta taşıma: Bilinçli hastaları taşımada kullanılır. Bir ilkyardımcı tarafından uygulanır. İlkyardımcı hasta / yaralıya sırtı dönük olarak çömelir ve bacaklarını kavrar. Hasta / yaralının kolları ilkyardımcının göğsünde birleştirilir. Ağırlık dizlere verilerek hasta / yaralı kaldırılır.

Omuzda taşıma ( İtfaiyeci yöntemi) : Yürüyemeyen yada bilinci kapalı olan kişiler için kullanılır. Bir ilkyardımcı tarafından uygulanır. İlkyardımcının bir kolu boşta olacağından merdiven yada bir yerden rahatlıkla destek alınabilir.

İlkyardımcı sol kolu ile omuzundan tutarak hasta / yaralıyı oturur duruma getirir. Çömelerek sağ kolunu hasta / yaralının bacaklarının arasından geçirir. Hasta/ yaralının vücudunu sağ omzuna alır. Sol el ile hasta / yaralının sağ elini tutar, ağırlığı dizlerine vererek kalkar. Hasta / yaralının önde boşta kalan bileği kavranarak hızla olay yerinden uzaklaştırılır.

İki ilkyardımcı ile ellerin üzerinde taşıma: (Altın Beşik Yöntemi) Hasta/ yaralının ciddi bir yaralanması yoksa ve yardım edebiliyorsa iki, üç, dört elle altın beşik yapılarak taşınır. İki elle: İki ilkyardımcının birer eli boşta kalır, bu elleri birbirlerinin omuzuna koyarlar, diğer elleri ile bileklerinden kavrayarak yaralıyı oturturlar. Dört elle: İlkyardımcılar bir elleri ile diğer el bileklerini, öbür elleri ile de birbirlerinin bileklerini kavrarlar.

Kollar ve bacaklardan tutarak taşıma: Hasta/Yaralı bir yerden kaldırılarak hemen başka bir yere aktarılacaksa kullanılır. İki ilkyardımcı tarafından uygulanır. İlkyardımcılardan biri sırtı hasta / yaralıya dönük olacak şekilde bacakları arasına çömelir ve elleri ile hasta / yaralının dizleri altından kavrar. İkinci ilkyardımcı hasta / yaralının baş tarafına geçerek kolları ile koltuk altlarından kavrar. Bu şekilde kaldırarak taşırlar.

Sandalye ile taşıma: Hasta / yaralının bilinçli olması gereklidir. Özellikle merdiven inip çıkarken çok kullanışlı bir yöntemdir. İki ilkyardımcı tarafından uygulanır. Bir ilkyardımcı sandalyeyi arka taraftan, oturulacak kısma yakın bir yerden, diğer ilkyardımcı sandalyenin ön bacaklarını aşağı kısmından kavrayarak taşırlar.

SEDYE ÜZERİNE YERLEŞTİRME TEKNİKLERİ NELERDİR? Kaşık tekniği: Bu teknik hasta / yaralıya sadece bir taraftan ulaşılması durumunda üç ilkyardımcı tarafından uygulanır. İlkyardımcılar hasta/yaralının tek bir yanında bir dizleri yerde olacak şekilde diz çökerler. Hasta / yaralının elleri göğsünde birleştirilir. Birinci ilkyardımcı baş ve omzundan, ikinci ilkyardımcı sırtının alt kısmı ve uyluğundan, üçüncü ilkyardımcı dizlerinin altından ve bileklerinden kavrar. Daha sonra kendi ellerini hasta/yaralının vücudun altından geçirerek kavrarlar.

Başını ve omzunu tutan birinci ilkyardımcının komutu ile tüm ilkyardımcılar aynı anda hasta/yaralıyı kaldırarak dizlerinin üzerine koyarlar. Sonra uyumlu bir şekilde ayağa kalkarlar. Aynı anda tek bir hareketle hasta / yaralıyı aynı anda düzgün bir şekilde sedyeye koyarlar.

Köprü tekniği: Hasta / yaralıya iki taraftan ulaşılması durumunda dört ilkyardımcı tarafından yapılır. İlkyardımcılar bacaklarını açıp, hasta / yaralının üzerine hafifçe çömelerek yerleşirler. Birinci ilkyardımcı başı koruyacak şekilde omuz ve ensesinden, ikinci ilkyardımcı kalçalarından, üçüncü ilkyardımcı da dizlerinin altından tutar. Birinci ilkyardımcının komutu ile her üç ilkyardımcı hastayı kaldırırlar. Dördüncü ilkyardımcı sedyeyi arkadaşlarının bacakları arasına iterek yerleştirir ve hasta / yaralı sedyenin üzerine konulur.

Karşılıklı durarak kaldırma: Omurilik yaralanmalarında ve şüphesinde kullanılır. Üç ilkyardımcı tarafından uygulanır. İki ilkyardımcı hasta / yaralının göğüs hizasında karşılıklı diz çökerler. Üçüncü ilkyardımcı hasta/yaralının dizleri hizasında diz çöker. Hasta/yaralının kolları göğsünün üzerinde birleştirerek, düz yatması sağlanır.

Baş kısımdaki ilkyardımcılar kollarını baş-boyun eksenini koruyacak şekilde hasta/yaralının sırtına yerleştirirler. Hasta/yaralının dizleri hizasındaki üçüncü ilkyardımcı kollarını açarak hasta/yaralının bacaklarını düz olacak şekilde kavrar. Verilen komutla, tüm ilkyardımcılar hasta / yaralıyı düz olarak kaldırarak sedyeye yerleştirirler.

SEDYE İLE TAŞIMA TEKNİKLERİ NELERDİR? Sedye ile taşımada genel kurallar şunlardır: Hasta yaralı battaniye, çarşaf vb. ile sarılmalıdır. Düşmesini önlemek için sedyeye bağlanmalıdır. Başı gidiş yönünde olmalıdır. Sedye daima yatay konumda olmalıdır.

Öndeki ilkyardımcı sağ, arkadaki ilkyardımcı sol ayağı ile yürümeye başlamalıdır (Sürekli değiştirilen adımlar sedyeye sağlam taşıma sağlar). Daima sedye hareketlerini yönlendiren bir sorumlu olmalı ve komut vermelidir. Güçlü olan ilkyardımcı hasta /yaralının baş kısmında olmalıdır.

Sedyenin iki kişi tarafından taşınması: Her iki ilkyardımcı çömelirler, sırtları düz, bacakları kıvrık olacak şekilde sedyenin iki ucundaki iç kısımlarda dururlar. Komutla birlikte sedyeyi kaldırırlar ve yine komutla dönüşümlü adımla yürümeye başlarlar. Önde yürüyen yoldaki olası engelleri haber vermekle sorumludur.

Sedyenin dört kişi tarafından taşınması Yaralının durumu ağır ise yada yol uzun, zor ve engelli ise sedye 4 kişi ile taşınmalıdır. İlkyardımcıların ikisi hasta/yaralının baş, diğer ikisi ayak kısmında sırtları dik, bacakları bükülü olarak sedyenin yan kısımlarında çömelirler. Sedyenin sapından tutarlar ve yukarı komutu ile sedyeyi kaldırırlar. Sedyenin sol tarafından tutan ilkyardımcılar sol, sağ tarafındakiler sağ adımlarıyla yürümeye başlarlar.

Dar bölgeden yürürken ilkyardımcılar sırtlarını sedyenin iç kısmına vererek yerleşirler. Merdiven, yokuş inip çıkarken sedye mümkün olabilecek en yatay pozisyonda tutulmalıdır. Bunun için ayak tarafındakiler sedyeyi uyluk hizasında, baş tarafındakiler omuz hizasında tutmalıdır.

Bir battaniye ile geçici sedye oluşturma Tek bir battaniye ile sedye oluşturmada ise battaniye yere serilir kenarları rulo yapılır, Yaralı üzerine yatırılarak kısa mesafede güvenle taşınabilir.

Bir battaniye ve iki kirişle geçici sedye oluşturma: Yeterli uzunlukta iki kiriş ile sedye oluşturmak mümkündür. Bir battaniye yere serilir. Battaniyenin 1/3'üne birinci kiriş yerleştirilir ve battaniye bu kirişin üzerine katlanır. Katlanan kısmın bittiği yere yakın bir noktaya ikinci kiriş yerleştirilir. Battaniyede kalan kısım bu kirişin üzerini kaplayacak şekilde kirişin üzerine doğru getirilir. Hasta/yaralı, bu iki kirişin arasında oluşturulan bölgeye yatırılır.