мавзу. Сув ресурсларидан фондаланганлик учун солиқ РЕЖА: 1. Сув ресурсларидан фондаланганлик учун солиқ ва унинг ўзига хос хусусиятлари. 2. Сув ресурсларидан фондаланганлик учун солиқнинг объектива уни аниқлаш тартиби. 3. Сув ресурсларидан фондаланганлик учун солиқнинг ставка лари. 4. Сув ресурсларидан фондаланганлик учун солиқ бўйича имтиёзлар таркиби. 5. Сув ресурсларидан фондаланганлик учун солиқни ҳисоблаш тартиби ва бюджетга тўлаш муддатлари.

Истиқбол кўрсаткичларни ва иқтисодиётни ривожлантиришнинг асосий устувор йўналишларини белгилашда, беринчи навбатдаги хал қилувчи асосий вазифа – бу иқтисодиётнинг барқарор ва мутаносиб суръатларда ўсиши ҳамда таркибий ўзгаришлар ва модернизациялашни таъминлаш, унинг инг муҳим тармоқларини техник ва технологии жиҳатдан янгилаш, солиқ сиёсатини янада эркинлаштиришдан иборат. Олиб борилаётган солиқ сиёсатининг асосий йўналишларидан бери, бу – ресурс ва мол- мулклардан замарали фондаланиш мақсадида уларни давлат бюджети даромадларидаги салмоғини оширишдан иборатдир. Бунинг асосий собаки мамлакатимизда мавжуд бўлган табиий ресурслардан уларнинг қайта тикланмаслигини ҳисобга логан ҳолда ва тўпланган мол-мулкдан ўз ўрнида фондаланишни кўзда тутади.

Маълумки юртбошимиз томонидан белгилаб берилган устувор йўналишлардан бери – бу мамлакатимиз ҳудудида мавжуд бўлган ресурсларидан мақсадли ва замарали фондаланишдир йилда белгиланган бюджет-солиқ сиёсатининг муҳим жиҳатларидан бери – ер ва сов ресурсларидан тежамли ва замарали фондаланишни янада рағбатлантиришга қаратилганлигидир. Шу мақсадда, 2010 йилда ер ва сов ресурсларидан фондаланганлик учун солиқ ставка лари 15 фоизга индексацияланди.

Сув ресурсларидан фондаланганлик учун солиқ республикада жорий қилинган солиқ тизимининг инг озон, ва нисбатан такомиллашган шок лидер. Бу солиқ тури республикамизда "Сув ва совдан фондаланиш тўғрисида"ги Қонунга (1993 йил 6 майдаги 837-XII-сон) сосан 1993 йилда сов тўлови сифатида жорий этилган эдди йилдан бошлаб иса, Солиқ кодексе жорий қилингандан кейин, сов ресурсларидан фондаланганлик учун солиқ деб юритила бошланди.

Кўрсаткичлар 2008 йил 2009 йил 2010 йил - лойиҳа Сумма УлушиСумма УлушиСумма Улуши Даромадлар, мақсадли жамғармаларсиз - жима % % % ЯИМга нисбатан, %23,2% 22,5% 21,8% Бевосита солиқлар ,4% ,2% ,1% Юридик шахслардан олинадиган фонда солиғи 4334,9%5455,0%6454,9% Ягона солиқ тулово 4004,6%5354,9%6434,9% Жисмоний шахслардан олинадиган даромад солиғи ,7% ,1% ,7% Қатъий белгиланган солиқ тушами 871,0%1121,0%1391,1% Ободон. ва ижт. инфратузилмани ривожлантириш солиғи 2873,3%3373,1%4583,5% Билвосита солиқлар ,1% ,1% ,2% Қўшилган қиймат солиғи ,6% ,5% ,4% Акциз солиғи ,8% ,5% ,7% Божхона боже 3183,6%3343,1%4793,7% Бензин солиғи 1521,7%2031,9%3152,4% Ресурс тўловлари ва мол-мулк солиғи ,1% ,3% ,1% Мол-мулк солиғи 2242,6%3192,9%3542,7% Ер солиғи 1862,1%2322,1%3042,3% Ер қаъридан фондаланганлик учун солиқ88110,1% ,8%1 2659,6% Сув ресурсларидан фондаланганлик учун солиқ350,4%430,4%510,4% Давлат бюджети даромадлари, млрд. сўм

Сув ресурсларидан фондаланганлик учун солиқ тўловчилар Ўзбекистон Республикаси ҳудудида совдан фондаланишни ёки сов истеъмолини амалга оширувчи қуйидаги шахслардир: Тадбиркорлик фаолияти учун совдан фондаланувчи яка тартибдаги тадбиркорлар; Фаолиятини доимий муассаса орқали амалга ошираётган Ўзбекистон Республикаси норезидент лари; Юридик шахслар - Ўзбекистон Республикаси резидент лари; Юридик шахс ташкил этган ва ташкил этмаган ҳолда тузилган деҳқон хўжаликлари

Қуйидагилар сов ресурсларидан фондаланганлик учун солиқ тўловчилар бўлмайди: нотижорат ташкилотлар. Нотижорат ташкилотлар тадбиркорлик фаолиятини амалга оширган тақдирда, белгиланган тартибда тадбиркорлик фаолиятида фондаланиладиган сов ҳажмлари бўйича сов ресурсларидан фондаланганлик учун солиқни тўловчи бўлади; нотижорат ташкилотлар. Нотижорат ташкилотлар тадбиркорлик фаолиятини амалга оширган тақдирда, белгиланган тартибда тадбиркорлик фаолиятида фондаланиладиган сов ҳажмлари бўйича сов ресурсларидан фондаланганлик учун солиқни тўловчи бўлади; Солиқ кодексенинг ХХ бўлимида бошқача қоида назарда тутилган бўлмаса, Солиқ кодексега мувофиқ солиқ солишнинг соддалаштирилган тартиби назарда тутилган юридик шахслар. Солиқ кодексенинг ХХ бўлимида бошқача қоида назарда тутилган бўлмаса, Солиқ кодексега мувофиқ солиқ солишнинг соддалаштирилган тартиби назарда тутилган юридик шахслар.

СУВ РЕСУРСЛАРИДАН ФОЙДАЛАНГАНЛИК УЧУН СОЛИҚНИ СОЛИҚ СОЛИШ ОБЪЕКТИ Ер ости манбаларидан олби фондаланиладиган сов ресурслари. Сув ресурсларининг ер ости манбаларига қуйидагилар кради: дарёлар, кўллар, сов омборлари, турки хил канал ларва ҳовузлар, ер остидаги бошқа сов ҳавзалари ҳамда сов манбалари. Ер ости манбаларидан олби фондаланиладиган сов ресурслари.Сув ресурсларининг ер ости манбаларига артезиан қудуқлари ва скважиналар, вертикал ва горизонтальь дренаж тармоқлари ҳамда бошқа иншоотлар ёрдамида чиқазиб олинадиган совлар кради. Ер ости манбаларидан олби фондаланиладиган сов ресурслари. Сув ресурсларининг ер ости манбаларига артезиан қудуқлари ва скважиналар, вертикал ва горизонтальь дренаж тармоқлари ҳамда бошқа иншоотлар ёрдамида чиқазиб олинадиган совлар кради.

СУВ РЕСУРСЛАРИДАН ФОЙДАЛАНГАНЛИК УЧУН СОЛИҚНИ СОЛИҚ СОЛИНАДИГАН БАЗАСИ Фойдаланилган совнинг ҳажми солиқ солинадиган база дир.

Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2009 йил 22 декабрдаги Ўзбекистон Республикасининг 2010 йилги асосий макроиқтисодий кўрсаткичлари прогнозы ва Давлат бюджети параметр лари тўғрисидаги ПҚ-1245 сон қарорига мувофиқ 2010 йилда сов ресурсларидан фондаланганлик учун солиқ ставка лари қуйидаги жадвалдаги миқдорларда белгиланган: Тўловчилар 1 куб метр учун ставка (сўм) Ер ости сов ресурслари манбалари Ер ости сов ресурслари манбалари 1.Иқтисодиётнинг барча тармоқларидаги корхоналар (2-4-бандларда кўрсатилганларидан ташқари) 24,824,831,6 2. Электростанциялар 7,27,210,7 3. Коммунал хизмат кўрсатиш корхоналари 13,713,717,717,7 4. Ягона ер солиғини тўлашга ўтмаган қишлоқ хўжалиги корхоналари, деҳқон хўжаликлари (юридик ва жисмоний шахслар) ҳамда тадбиркорлик фаолиятини амалга ошириш жараёнида совдан фондаланадиган жисмоний шахслар 1,31,5

1-масала. Тошкент шаҳар «Сувоқава» трестининг берген маълумотига кўра шаҳар водопровод тармоғига сов 72% ер остидаги ва 28% ер ости манбаларидан келиб тушади. Фараз қилайлик, корхона бир ой давомида 10 минг куб.м. сов логан. Корхона давлат бюджетига сов ресурсларидан фондаланганлиги учун ўтказиши лазим бўлган солиқни ҳисобланг? 10000*72%=7200 куб.м сов ер ости манбасидан келиб тушкан *28%=2800 куб.м сов ер ости манбасидан келиб тушкан куб.м* 24,80 сум= сум куб.м* 31,60 сум=88480 сум 4. Жами сум сов ресурсларидан фондаланганлиги учун столик суммами

Солиқ солинадиган казани белгилаш тартиби Сув ресурсларининг ер ости ва ер ости манбаларидан олинган сов ҳажми совдан фондаланишнинг бухгалтерия (бирламчи) ҳисобга олиш ҳужжатларида акс эттирилган сов ўлчагич асбобларининг кўрсаткичлари асосида аниқланади. Сувдан ўлчагич асбобларсиз фондаланилган тақдирда, унинг ҳажми сов объектларидан сов олиш лимитларидан, сов истеъмолининг технологии ва санитария нормаларидан, экинлар ҳамда дов- дарахтларни суғориш нормаларидан ёки маълумотларнинг тўғрилигини таъминловчи бошқа усуллардан келиб чиққан ҳолда аниқланади.

Солиқ тўловчилар ер ости ва ер ости манбаларидан олби фондаланилган сов ресурслари ҳажмларининг алоҳида- алоҳида ҳисобини юритадилар. Сув ресурсларининг ер ости ва ер ости манбаларидан сов келадиган водопровод тармоқларидаги совдан фондаланилган тақдирда, солиқ солинадиган база манбанинг ҳар бир тури бўйича алоҳида- алоҳида аниқланади. Сув етказиб берувчи юридик шахслар водопровод тармоғига сов ресурсларининг ер ости ва ер ости манбаларидан келадиган сов ҳажмларининг нисбати тўғрисидаги маълумотларни давлат солиқ хизмати органларига ҳисобот йилининг 1 февралига қадар тақдим этишлари керак. Давлат солиқ хизмати органлари бу маълумотларни солиқ тўловчилар эътиборига етказиши лазим. Солиқ тўловчи иссиқ сов ҳамда буғ ҳосил қилиниши бўйича солиқ солинадиган казани ишлаб чиқариш ва техник эҳтиёжлар учун ўзи фондаланган сов ресурслари ҳажмидан келиб чиққан ҳолда аниқлайди.

Сув ресурсларидан фондаланганлик учун солиқдан бўйича Имтиёзлар Сув ресурсларидан фондаланганлик учун солиқдан қуйидагилар озод қилинади: 1) ногиронларнинг жамоат бирлашмалари, "Нуроний" жамғармаси ва "Ўзбекистон чернобилчилари" ассоциациями мулкида бўлган, ишловчилари мумий сонининг камила 50 фоизини ногиронлар, йиллардаги уруш ва меҳнат фронте фахрийлари ташкил этган корхоналар, бандан савдо, воситачилик, таъминот-сотиш ва тайёрлов фаолияти билан шуғулланувчи юридик шахслар мустасно. Мазкур имтиёзни олиш ҳуқуқи белгиланаётганда ходимларнинг мумий соника штатда бўлган ходимлар киритилади; 2) сов учун бюджетга солиқ ўтказган юридик шахслардан сов логан истеъмолчилар; 3) бирламчи фондаланилган сов учун тўлов амалга оширилган совдан иккиламчи фондаланувчи сов истеъмолчилари; 4) ихтиёрий тугатилаётган юридик шахслар - тадбиркорлик субъект лари - юридик шахсларни давлат рўйхатидан ўтказувчи орган ихтиёрий тугатиш тўғрисида қабул қилинган қарор ҳақида хабардор қилинган кундан эътиборан. Ихтиёрий равишда тугатиш қонун ҳужжатларида белгиланган муддатларда тугалланмаган ёки тугатиш тартиб-таомили тўхтатилган ва фаолият қайтадан бошланган тақдирда, ушбу имтиёз қўлланилмайди ҳамда солиқ суммами имтиёз қўлланилган бутан давр учун тўлиқ миқдорда ундирилади.

Сув ресурсларидан фондаланганлик учун солиқдан бўйича Имтиёзлар Сув ресурсларидан фондаланганлик учун солиқни ҳисоблаб чиқаришда солиқ солинадиган база қуйидаги ҳажмларга камайтирилади: 1) соғлиқни сақлаш муассасаларида даволаш мақсадида фондаланиладиган ер ости минерал совлари ҳажмига, бандан савдо тармоғида реализация қилиш учун фондаланилган сов ҳажми мустасно; 2) тори воситаларини тайёрлаш учун фондаланиладиган сов ҳажмига; 3) атроф муҳитга зарарли таъсир кўрсатишининг олдини олиш мақсадида чиқазиб олинадиган ер ости совлари ҳажмига, ишлаб чиқариш ва техник эҳтиёжлар учун фондаланилган сов ҳажми бандан мустасно; 4) шахтадан совларни қочириш учун, фондали қазилмаларни қазиб олиш вақтида чиқазиб олинган ва қатламдаги босимни сақлаб туриш учун ер қаърига қайтариб қуйиладиган ер ости совлари ҳажмига, бандан ишлаб чиқариш ва техник эҳтиёжлар учун фондаланилган сов ҳажми мустасно; 5) гидроэлектр станциялари гидравлик турбиналарининг ҳаракати учун фондаланиладиган сов ҳажмига; 6) қишлоқ хўжалигига мўлжалланган шўрланган ерларни ювиш учун фондаланиладиган сов ҳажмига.

Ҳисобот даври қуйидагилардир: 1. сов ресурсларидан фондаланганлик учун тўланадиган солиғининг мумий суммами йилнинг бир чорагида инг кам иш ҳақининг эллик бараваридан кўпни ташкил этадиган юридик шахслар (микрофирмалар ва кичик корхоналардан ташқари) учун - бир ой; 2. сов ресурсларидан фондаланганлик учун тўланадиган солиғининг мумий суммами йилнинг бир чорагида инг кам иш ҳақининг эллик бараваридан камни ташкил этадиган юридик шахслар, шунингдек микрофирмалар ва кичик корхоналар ҳамда яка тартибдаги тадбиркорлар учун - йил чораги; 3.қишлоқ хўжалиги корхоналари ва юридик шахс ташкил этган ва ташкил этмаган ҳолда тузилган деҳқон хўжаликлари учун - календарь йил.

Сув ресурсларидан фондаланганлик учун солиқнинг ҳисоб- китоби совдан фондаланиш ёки сов истеъмоли жойидаги давлат солиқ хизмати органларига ортиб борувчи якун билан қуйидаги муддатларда тақдим этилади: 1) сов ресурсларидан фондаланганлик учун тўланадиган солиқнинг мумий суммами йилнинг бир чорагида инг кам иш ҳақининг эллик бараваридан кўпни ташкил этадиган юридик шахслар томонидан (қишлоқ хўжалиги корхоналари, микрофирмалар ва кичик корхоналар бандан мустасно) - ҳар ойда, ҳисобот ойидан кейинги ойнинг 25-кунидан кечиктирмай, йил якунлари бўйича иса йиллик молиявий ҳисобот тақдим этиладиган муддатда; 2) сов ресурсларидан фондаланганлик учун тўланадиган солиқнинг мумий суммами йилнинг бир чорагида инг кам иш ҳақининг эллик бараваридан камни ташкил этадиган юридик шахслар, шунингдек микрофирмалар ва кичик корхоналар томонидан - йилнинг ҳар чорагида, йилнинг ҳисобот чорагидан кейинги ойнинг 25-кунидан кечиктирмай, йил якунлари бўйича иса йиллик молиявий ҳисобот тақдим этиладиган муддатда; Солиқни ҳисоблаб чиқариш тартиби

3) ягона ер солиғини тўлашга ўтмаган қишлоқ хўжалиги корхоналари томонидан - йилда бир марта ҳисобот даврининг 15 декабригача; 4) яка тартибдаги тадбиркорлар томонидан - йилнинг ҳар чорагида йилнинг ҳисобот чорагидан кейинги ойнинг 25-кунидан кечиктирмай. Сув ресурсларидан фондаланганлик учун солиқ тўлаш тўғрисидаги тўлов хабарномаси юридик шахс ташкил этган ва ташкил этмаган ҳолда тузилган деҳқон хўжаликларига давлат солиқ хизмати органлари томонидан ҳисобот давридан кейинги йилнинг 1 февралидан кечиктирмай топширилади.

Сув ресурсларидан фондаланганлик учун солиқ тўлашни тўловчилар томонидан совдан фондаланиш ёки сов истеъмоли жойида ҳисоб-китоб тақдим этиладиган муддатдан кечиктирмай амалга оширилади, юридик шахс ташкил этган ва ташкил этмаган ҳолда тузилган деҳқон хўжаликлари бандан мустасно. Юридик шахс ташкил этган ва ташкил этмаган ҳолда тузилган деҳқон хўжаликлари томонидан сов ресурсларидан фондаланганлик учун солиқ тўлаш йилига бир марта, солиқ давридан кейинги йилнинг 1 майигача амалга оширилади. Юридик шахслар жорий йилнинг 15 январигача совдан фондаланиш ёки сов истеъмоли жойидаги давлат солиқ хизмати органларига сов ресурсларидан фондаланганлик учун солиқ тўлаш тўғрисидаги ёзма билдиришни белгиланган лимитдан келиб чиққан ҳолда ёки сов етказиб бериш шартномасига мувофиқ ҳар ойда ёки йилнинг ҳар чорагида эркин шаклда тақдим этадилар, қишлоқ хўжалиги корхоналари бандан мустасно. Солиқ тўлаш тартиби