ЎЗБЕКИСТОНДА АХБОРОТ – КОММУНИКАЦИЯ ТЕХНОЛОГИЯЛАРИНИНГ РИВОЖЛАНИШ ИСТИҚБОЛЛАРИ О.Н.Джураев Тошкент ахборот технологиялари университети Тел.: - презентация

1 ЎЗБЕКИСТОНДА АХБОРОТ – КОММУНИКАЦИЯ ТЕХНОЛОГИЯЛАРИНИНГ РИВОЖЛАНИШ ИСТИҚБОЛЛАРИ О.Н.Джураев Тошкент ахборот технологиялари университеты Тел.:

2 Фуқароларнинг ахборотни излаш, олиш ва уни тарқатиш бўйича Конституциявий ҳуқуқларини таъминлаш Фуқароларнинг ахборотни излаш ва олиш бўйича конституциявий ҳуқуқларни таъминлаш демократия ва ҳуқуқий давлатни шакллантиришнинг инг муҳим шартларидан бери ҳисобланади. Ўзбекистон Республикаси Конституцияси, 29-модда. Ҳар ким фикрлаш, сўз ва эътиқод эркинлиги ҳуқуқига ига. Ҳар ким ўзи истаган ахборотни излаш, олиш ва уни тарқатиш ҳуқуқига ига… Ўзбекистон Республикаси Конституцияси, 30-модда. Ўзбекистон Республикасининг барча давлат органлари, жамоат бирлашмалари ва мансабдор шахслари фуқароларга уларнинг ҳуқуқ ва манфаатларига дахлдор бўлган ҳужжатлар, қарорлар ва бошқа материаллар билан танишиб чиқиш имкониятини яратиб бериши лазим. Ўзбекистон Республикаси Конституцияси, 35-модда. Ҳар бир шахс бевосита ўзи ва бошқалар билан биргаликда ваколатли давлат органларига, муассасаларига ёки халқ вакилларига ариза, таклиф ва шикоятлар билан мурожаат қилиш ҳуқуқига ига.

3 Ахборотлаштириш соҳасидаги асосий меъёрий-ҳуқуқий ҳужжатлар Ўзбекистон Республикасининг 10 дан ортиқ Қонуни; Ўзбекистон Республикаси Президентининг 3 та Фармони; Ўзбекистон Республикаси Президенти ва Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 40 дан ортиқ қарорлари ҳамда 1000 га яқин соҳага аид меъёрий ҳужжатлар ишлаб чиқилган.

4 Ахборотлаштириш соҳасидаги асосий қонунлар Ахборот-кутубхона фаолияти тўғрисида (2011 й.) Электрон тўловлар тўғрисида (2005 й.) Электрон тижорат тўғрисида (2004 й.) Электрон ҳужжат айланиши тўғрисида (2004 й.) Ахборотлаштириш тўғрисида (2003 й.) Электрон рақамли имзо тўғрисида (2003 й.) Ахборот эркинлиги принцип лари ва кафолатлари тўғрисида (2002 й.) Телекоммуникациялар тўғрисида (1999 й.) Электрон ҳисоблаш машиналари учун яратилган дастурлар ва маълумотлар базаларининг ҳуқуқий ҳимояси тўғрисида (1994 й.) 4

5 Президент Фармон ва Қарорлари Ахборот-коммуникация технологиялари соҳасида кадрлар тайёрлаш тизимини янада такомиллаштириш чара тадбирлари тўғрисидаги ПҚ-1942, Ўзбекистон Республикаси алоқа, ахборотлаштириш ва телекоммуникация технологиялари давлат қўмитасини ташкил этиш тўғрисида. ПФ-4475, Замонавий ахборот-коммуникация технологияларини янада жорий этиш ва ривожлантириш чара-тадбирлари тўғрисида. ПҚ-1730-сон ( й.) Алишер Навоий номидаги Ўзбекистон миллий кутубхонаси ахборот ресурс маркиза фаолиятини ташкил этиш чара-тадбирлари тўғрисида ( й.) Ўзбекистон Республикасида ахборотни криптография муҳофаза қилишни ташкил этиш чара-тадбирлари тўғрисида (2007 й.) Республика аҳолисини ахборот-кутубхона билан таъминлашни ташкил этиш тўғрисида (2006 й.) Ўзбекистон Республикасининг жамоат таълим ахборот тармоғини ташкил этиш тўғрисида (2005 й.) Ахборот-коммуникация технологияларини янада ривожлантиришга аид қўшимча чара-тадбирлар тўғрисида (2005 й.) Ахборот технологиялари соҳасида кадрлар тайёрлаш тизимини такомиллаштириш тўғрисида (2005 й.) Компьютерлаштиришни янада ривожлантириш ва ахборот-коммуникация технологияларини жорий этиш тўғрисида (2002 й.) 5

6 Вазирлар Маҳкамаси Қарорлари Жойларда компьютерлаштириш ва ахборот-коммуникация технологияларини янада ривожлантириш учун шарт-шароитлар яратиш чара-тадбирлари тўғрисида (2012 й.) Давлат ва хўжалик бошқаруви, маҳаллий давлат ҳокимияти органлари ходимларининг малакаси ва кўникмаларини оширишга дояр қўшимча чара- тадбирлар ҳамда уларни ишда компьютер техниками ва ахборот-коммуникация технологияларидан фойдаланиш юзасидан аттестациядан ўтказиш тартиби тўғрисида (2011 й.) Интернет тармоғида Ўзбекистон Республикасининг ҳукумат порта лига ахборотларни тақдим этиш ва жойлаштириш тартиби тўғрисида (2009 й.) Давлат ва хўжалик бошқаруви, маҳаллий давлат ҳокимияти органларининг ахборот-коммуникация технологияларидан фойдаланган ҳолда юридик ва жисмоний шахслар билан ўзаро ҳамкорлигини янада такомиллаштириш чара- тадбирлари тўғрисида (2007 й.) «ZiyoNet» ахборот тармоғини янада ривожлантириш тўғрисида (2005 й.) Компьютерлаштиришни янада ривожлантириш ва ахборот-коммуникация технологияларини жорий этиш чара-тадбирлари тўғрисида (2002 й.) Тошкент ахборот технологиялари университеты фаолиятини ташкил этиш тўғрисида (2002 й.) 6

7 Ахборотлаштириш тўғрисидаги Қонун Ушбу қонуннинг мақсади ахборотлаштириш, ахборот ресурслари ва ахборот тизимларидан фойдаланиш соҳасидаги муносабатларни тартибга солишдан иборат. ахборотлаштириш - юридик ва жисмоний шахсларнинг ахборотга бўлган эҳтиёжларини қондириш учун ахборот ресурслари, ахборот технологиялари ҳамда ахборот тизимларидан фойдаланган ҳолда шароит яратишнинг ташкилий ижтимоий- иқтисодий ва илмий-техникавий жараёни; ахборот ресурсы - ахборот тизими таркибидаги электрон шаклдаги ахборот, маълумотлар банки, маълумотлар базами; ахборот ресурсларининг ёки ахборот тизимларининг мулкдори - ахборот ресурсларига ёки ахборот тизимларига игалик қилувчи, улардан фойдаланувчи ва уларни тасарруф этувчи юридик ёки жисмоний шахс; ахборот ресурсларининг ёки ахборот тизимларининг игаси - қонун билан ёки ахборот ресурсларининг, ахборот тизимларининг мулкдори томонидан белгиланган ҳуқуқлар доярасида ахборот ресурсларига ёҳуд ахборот тизимларига игалик қилувчи, улардан фойдаланувчи ва уларни тасарруф этувчи юридик ёки жисмоний шахс; ахборот технологияси - ахборотни тўплаш, сақлаш, излаш, юнга ишлов бериш ва уни тарқатиш учун фойдаланиладиган жима услублар, қурилмалар, усуллар ва жараёнлар; ахборот тизими - ахборотни тўплаш, сақлаш, излаш, юнга ишлов бериш ҳамда ундан фойдаланиш имконини берадиган, ташкилий жиҳатдан тартибга солинган жима ахборот ресурслари, ахборот технологиялари ва алоқа воситалари.

8 Ахборот-кутубхона фаолияти тўғрисидаги Қонун ахборот-кутубхона ресурсы модий объектда матн, овозли ёзув ёки тасвир тарзида қайд этилган ҳамда идентификациялаш, сақлаш ва фойдаланишни таъминлаш учун реквизит ларга ига бўлган ахборот; ахборот-кутубхона фаолияти ахборот-кутубхона муассасаларининг ахборот-коммуникация технологиялари асосида ахборот-кутубхона фондларини шакллантириш ва ахборот-кутубхона хизмати кўрсатишни ташкил этиш бўйича фаолияти; ахборот-кутубхона фонды тизимлаштирилган ахборот-кутубхона ресурсларининг мажмуи; ахборот-кутубхона хизмати кўрсатиш фойдаланувчиларнинг ахборот- кутубхона ресурсларидан фойдаланишини таъминлаш; йиғма электрон каталог ахборот-кутубхона муассасаларининг электрон каталоглари мажмуи; фойдаланувчи ахборот-кутубхона хизмати кўрсатилиши учун ахборот- кутубхона муассасасида рўйхатга олинган шахс; электрон каталог тизимлаштирилган ахборот-кутубхона ресурслари рўйхатининг электрон шекли; электрон кутубхона ахборот-кутубхона фондынинг электрон шекли.

9 Ахборот эркинлиги принцип лари ва кафолатлари тўғрисида Қонун Ушбу қонуннинг асосий вазифаси ахборот эркинлиги принцип лари ва кафолатларига риоя этилишини, ҳар кимнинг ахборотни эркин излаш, олиш, текшириш, тарқатиш, фойдаланиш ва сақлаш ҳуқуқлари рўёбга чиқарилишини, шунингдек ахборотнинг муҳофаза қилинишини таъминлашдан иборат. ахборот - манбалари ва тақдим этилиш шеклидан қатъи назар шахслар, предметлар, фактлар, воқеалар, ҳодисалар ва жараёнлар тўғрисидаги маълумотлар; ахборот мулкдори - ўз маблағига ёки бошқа қонуний йўл билан олинган ахборотга игалик қилувчи, ундан фойдаланувчи ва уни тасарруф этувчи юридик ёки жисмоний шахс; ахборот ресурслари – алоҳида ҳужжатлар, ҳужжатларнинг алоҳида тўпламлари, ахборот тизимларидаги ҳужжатларнинг тўпламлари; ахборот соҳаси - субъектларнинг ахборотни яратиш, қайта ишлаш ва ундан фойдаланиш билан боғлиқ фаолияти соҳаси; ахборот игаси - қонунда ёки ахборот мулкдори томонидан белгиланган ҳуқуқлар доярасида ахборотга игалик қилувчи, ундан фойдаланувчи ва уни тасарруф этувчи юридик ёки жисмоний шахс; махфий ахборот – фойдаланилиши қонун ҳужжатларига мувофиқ че клуб қўйиладиган ҳужжатлаштирилган ахборот; оммавий ахборот - чекланмаган доярадаги шахслар учун мўлжалланган ҳужжатлаштирилган ахборот, басма, аудио, аудиовизуал ҳамда бошқа хабарлар ва материаллар; ҳужжатлаштирилган ахборот – идентификация қилиш имконини берувчи реквизит лари қўйилган ҳолда модий жисмда қайд этилган ахборот.

10 ЎзР Президентининг Компьютерлаштиришни янада ривожлантириш ва ахборот-коммуникация технологияларини жорий этиш тўғрисида 2002 йил 30 майдаги ПФ-3080-сон фармони Иқтисодиётнинг турки тармоқлари, бошқарув, бизнес, фан ва таълим соҳаларига ахборот технологияларини кинг жорий этиш ҳамда аҳолининг турки қатламларига замонавий компьютер ва ахборот тизимларидан кинг фойдаланишлари учун қулай шарт- шароит яратиб беришда ЎзР Президентининг юқоридаги Фармонининг қабул қилиниши асосий қадам бўлди. Ушбу қарор билан қуйидаги ишлар амалга оширилди: -АКТни ривожлантириш ва жорий этиш масалалари белгиланган; - Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Компьютерлаштириш ва АКТни ривожлантириш бўйича Мувофиқлаштирувчи Кенгаш ташкил этилди; - Соҳада ташкилий ўзгартиришлар амалга оширилди (ЎзААА, АКТни ривожлантириш Жамғармаси, ТАТУ ташкил этилди; - тадбиркорликни қўллаб-қуввватлаш бўйича божхона ва солиқ имтиёзлари белгиланди; -Компьютерлаштириш ва ахборот технологияларини жорий этиш Маркази UZINFOCOM ташкил этилди

11 Ушбу қарорга сосан: йилгача телекоммуникация тармоқларини ривожлантириш, маълумотларни узатиш ва АКТни қўллашнинг мақсадли йўналишлари; йилгача маҳаллий давлат бошқаруви ва давлат ҳокимияти органлари фаолиятида АКТни қўллаш дастури; - Миллий ахборот-қидирув тизимини шакллантириш ва ривожлантириш дастурлари тасдиқланди. - Давлат органларининг веб-сайт лари нива Ҳукумат проталины янада ривожлантириш бўйича чара-тадбирлар белгиланди. ЎзР Президентининг Ахборот-коммуникация технологияларини янада ривожлантиришга аид қўшимча чара- тадбирлар тўғрисида 2005 йил 8 июлдаги ПҚ-117 сон қарори

12 Ушбу қарорга сосан: йилларда Ўзбекистон Республикасида ахборот- коммуникация технологияларини янада жорий этиш ва ривожлантириш дастури тасдиқланди йиллар таврида давлат ва хўжалик бошқаруви органлари, маҳаллий давлат ҳокимияти органларининг Миллий ахборот тизимига уланадиган ахборот тизимлари рўйхати тасдиқланди; ЎзР Президентининг Замонавий ахборот- коммуникация технологияларини янада жорий этиш ва ривожлантириш чара-тадбирлари тўғрисида йилдаги Қарори

13 Интернет ва ахборот узатиш тармоғи Халқаро ахборот тармоқларига уланиш тезлиги (ўтказиш қобилияти), (Мбит/с)

14 Интернет фойдаланувчилари сони

15 Интернет ва ахборот узатиш тармоғи TAS-IX тармоғи доярасидаги трафик, (Гб/йил)

16 Оператор – бу ўз тармоғига ига ва шу тармоқ орқали Интернет хизматини кўрсатувчи юридик шахс Провайдер – ўзининг тармоғи мавжуд бўлмаган бошқа корхоналарнинг тармоқлари орқали Интернет хизматини кўрсатувчи юридик шахс 16 Интернет хизматини кўрсатувчи оператор ва провайдерларнинг умумий сони

17 UZ миллий домени.UZ зонасидаги домен номлари сони

18 UZ доменидаги сайтлар тақсимоти Компаниялар «.uz» сайтлари сони Tomas4150 Billur COM3150 Arsenal-D2220 Sarkor Telecom1930 BCC950 Simus240 TV-Inform160 Жами

19 UZ доменидаги сайтлар структураси

20 Интернет провайдерларнинг хизмат кўрсатиш бозоридаги улуши (Тошкент ш.) 20

21 Вилоятлардаги Компьютерлаштириш Марказлари ва уларнинг фаолияти Ўзбекистон Республикаси Бош вазирининг 2008 йил 3 сентябрдаги сонли топшириғига сосан Қорақалпоғистон Республикаси Вазирлар Кенгаши, вилоятлар ва Тошкент шаҳар ҳокимликлари ҳузурида хўжалик ҳисобидаги (вилоят) компьютерлаштириш марказлари ташкил этилган. Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси Раёсатининг 2010 йил 12 апрелдаги 24-сонли мажлис баёнига сосан UZINFOCOM Маркази таркибида Вилоят компьютерлаштириш марказларига амалий ёрдам бериш гуруҳи ташкил этилган. Вилоят компьютерлаштириш марказларининг аксарияти бугунги кунда шаҳар ва туман ҳокимлигида ўзларининг ҳудудий бўлинмалари (туман компьютерлаштириш марказлари)га ига.

22 Ахборотлаштириш бўйича худудий дастурларга киритиладиган асосий бандлар Давлат органлари ходимларининг компьютер техниками билан таъминланганлиги; Локал ва Корпоратив тармоғининг ташкил этилганлиги; Интернет тармоғига жамоавий уланиш шаҳобчаларининг ташкил этилганлиги; Электрон ҳужжат алмашинуви тизимларининг жорий этилганлиги; Электрон имзодан фойдаланишнинг йўлга қўйилганлиги; Ахборот хавфсизлиги сиёсатининг ишлаб чиқилганлиги ва жорий этилганлиги; Давлат органи веб-сайтининг ишлаб чиқилганлиги, интернет тармоғига жойлаштирилганлиги, уни маълумотлар билан тўлдириш ва янгилаб бориш йўлга қўйилганлиги; Юридик ва жисмоний шахсларга интерактив давлат хизматларини кўрсатишни йўлга қўйилганлиги; Автоматлаштирилган бошқарув тизимларининг (ахборот тизимлари) жорий этилганлиги ва давлат ахборот ресурсларининг шакллантирилганлиги; Раҳбар ва масъул ходимларнинг компьютер саводхонлиги бўйича ўқув курсларининг ташкил этилганлиги ва ходимларни АКТ бўйича аттестациядан ўтказиш йўлга қўйилганлиги.

23 Маҳаллий давлат ҳокимлиги органлари ахборот ресурсларининг (веб-сайтлари) ҳолати Давлат органи тури 2006 й.2007 й.2008 й.2009 й.2010 й.Ўртача Вазирликлар 84,295,598,0 96,094,3 Давлат қўмиталари 90,296,197,094,997,895,2 Агентликлар 90,693,196,899,896,295,3 Давлат инспекциялари 81,084,494,393,194,089,4 Марказлар 88,590,789,490,396,791,1 Қўмиталар 70,533,096,699,993,078,6 Хокимликлар 52,554,376,878,992,671,0 Давлат органларининг веб-сайтларига кириш мумкинлиги (%)

24 Давлат органларининг сайтлари 24 Давлат органлари ахборот ресурслари – давлат ахбороти манбаи сифатида Асосий мақсадлар: Фуқароларнинг давлат органлари фаолияти бўйича маълумотларни олиш бўйича ҳуқуқларини таъминлаш Фуқароларни давлат органининг фаолияти ва қарорлари ҳақида тез, ҳаққоний ва объектив равишда хабардор қилиш Асосий талаблар: Тақдим этилаётган ахборот давлат органи фаолиятини объектив (ҳаққоний ) ёритилишини таъминлаши керак Ахборот ишончлик бўлиши керак Сайтда жойлаштириладиган ахборот ОАВда нашр этиладиган ахборот билан тенг кучга ига Сайтда жойлаштириладиган асосий ахборотга кириш барча тоифадаги фойдаланувчилар учун эркин ва бепул бўлиши керак

25 25 Давлат органлари веб-сайтларига кўйиладиган талаблар 25 Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг Ахборотлаштириш соҳасида норматив-ҳуқуқий базани такомиллаштириш тўғрисидаги 2005 йил 22 ноябрдаги 256-сон қарори Амалдаги қонун ҳужжатларига сосан давлат органларининг веб-сайтларига қуйидаги талаблар қўйилган: расмий веб-сайтга жойлаштирилган асосий ахборотлардан фойдаланиш эркин ва бепул бўлиши керак. расмий веб-сайтга жойлаштирилаётган ахборотларнинг санаси кўрсатилиши ва улар мунтазам янгилаб борилиши керак. Ахборотларни янгилаб бориш муддати давлат органи томонидан белгиланади, бироқ ахборотлар бир ҳафтада камида бир марта янгиланиб бориши керак. давлат органининг расмий веб-сайти ".UZ" домен зонасида ҳамда Ҳукумат порталида белгиланган тартибда рўйхатдан ўтказилган бўлиши, шунингдек Ўзбекистон Республикаси ҳудудида сервер (хостинг)да физик жиҳатдан жойлаштирилиши керак. расмий веб-сайтга ахборот давлат тилида тақдим этилиши керак. Расмий веб-сайт ахборотлари бошқа тилларда ҳам бўлиши мумкин. давлат органи расмий веб-сайтдаги ахборотларни шакллантириш, жойлаштириш, шунингдек янгилаб бориш учун масъул бўлган шахс (бўлинма)ни буйруқ билан белгилайди. давлат органи ўзининг расмий веб-сайтида жойлаштирилган ахборотларнинг йўқ қилиниши, тўсиб қўйилиши, бузиб талқин қилиниши, қалбакилаштирилиши ва сохталаштирилишининг ҳамда бошқа шакллардаги рухсатсиз аралашувларнинг олдини олиш бўйича тегишли муҳофаза чара-тадбирларини кўриши керак.

26 26 Давлат органларининг веб-сайтлари

27 GOV.UZ портали Ўзбекистон Республикаси Ҳукумат портали Ўзбекистон Республикасининг Интернет тармоғидаги расмий давлат ахборот ресурсы ҳисобланади. Ўзбекистон Республикаси Ҳукумат портали ташкилотлар, юридик ва жисмоний шахслар ўртасида электрон-ахборот алмашинувини ташкил этувчи инфраструктуранинг асосий ташкилий элементи ҳисобланади. Меъёрий – ҳуқуқий асоси: Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2007 йил 17 декабрдаги 259-сонли Қарори Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2009 йил 20 январдаги ПП-1041 – сонли Қарори Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2009 йил 21 апрелдаги 116 – сонли Қарори

28 Ўзбекистон Республикасининг Ҳукумат портали – 28 Интернет тармоғидаги Ўзбекистон Республикасининг Ҳукумат портали Интернет тармоғида Ўзбекистон Республикаси Ҳукуматининг расмий давлат ахборот ресурсы ҳисобланади. gov.uz портали Узинфоком маркиза томонидан бошқарилади ва кузатилади республика аҳолиси ҳамда халқаро жамоатчиликнинг Ўзбекистон Республикаси Ҳукумати фаолияти тўғрисида, республиканинг ижтимоий-сиёсий ва ижтимоий- иқтисодий ҳаётида амалга оширилаётган ислоҳотлардан хабардорлигини таъминлаш; ташкилотларнинг юридик ва жисмоний шахслар билан ўзаро ҳамкорлиги самарадорлигини оширишга кўмаклашиш; ахборотларни айирбошлаш ва тарқатиш тезлиги даражаси, ташкилотларнинг хабардорлиги даражаси ўсиши ҳисобига ташкилотлар фаолиятининг сифати ва самарадорлигини оширишга кўмаклашиш; ахборотларни идоралараро электрон айирбошлашни бирхиллаштириш. Асосий мақсадлар:

29 GOV.UZ проталинынг жорий ҳолати (Чоршанба) Ипотека банк

30 Ўзбекистон Республикасининг Ҳукумат проталины ривожлантириш Ҳукумат портали фойдаланувчилари учун қулайлик яратиш мақсадида Базавий интерактив давлат хизматлари йўналишлар ва давлат органлари бўйича фильтраштирилган йилнинг сентябрида Ҳукумат проталинынг мобиль версияси ишлаб чиқилди ва Интернет тармоғида қуйидаги манзил бўйича жойлаштирилди –

31 31 Интерактив давлат хизматлари 31 Интерактив давлат хизмати (ИДХ) – идоралар томонидан идораларнинг ахборот тизимлари воситасида телекоммуникациялар тармоғи орқали жисмоний ва юридик шахсларга ахборот-коммуникация технологияларидан фойдаланган ҳолда кўрсатиладиган хизматлар. ИДХ қуйидаги шаклларда кўрсатилади: умумий фойдаланиладиган ахборотни эълон қилиш (тарқатиш) - тегишли ахборот тизимлари, шу жумладан Интернет орқали давлат ахборот ресурсларидан фойдаланиш бўйича хизматларни реализация қилиш; бир томонлама ўзаро ҳамкорлик - электрон шаклдаги ҳужжатларнинг ҳар хил формулярларидан фойдаланиш имкониятини бериш; икки томонлама ахборот айирбошлаш - сўров бўйича қабул қилиш, таҳлил (кўриб чиқиш) ва жавоб юборишни ўз ичига оладиган идора хизматлари (буюртманомалар ва мурожаатларни тақдим этиш, уларни қайта ишлаш натижаларини тақдим этиш ва/ёки бериш); электрон шаклдаги маълумотлар тўлиқ айирбошланишини амалга ошириш, шу жумладан хизматлар кўрсатиш ва уларга ҳақ тўлаш шеклида кўрсатилиши мумкин.

32 ГИР ва ГИС СТАТИСТИКА: Манзил: Ташкилотлар умумий сони: 187 Давлат ахборот ресурслари сони: 163 Давлат ахборот тизимлари сони: 97 СТАТИСТИКА: Манзил: Ташкилотлар умумий сони: 187 Давлат ахборот ресурслари сони: 163 Давлат ахборот тизимлари сони: 97

33 Дата Центрлар

34 34 Давлат органларининг веб-сайтлари орқали интерактив хизматларни кўрсатиш Ўзбекистон алоқа ва ахборотлаштириш агентлиги- 34 Мавжуд интерактив хизматлар: -Ҳисоботни қабул қилиш -Ҳисобот шакллари -Тендер харидлари -Почта индекслари -Алоқа хизматларига тарифлар -Рақамлаш кодлари - Давлат органлари сайтлари - Лицензия олиш учун аризаларни электрон шаклда қабул қилиш хизмати

35 35 Давлат органларининг веб-сайтлари орқали интерактив хизматларни кўрсатиш Ўзбекистон Республикаси Давлат солиқ қўмитаси-

36 36 Давлат органларининг веб-сайтлари орқали интерактив хизматларни кўрсатиш Ўзбекистон Республикаси Ташқи ишлар вазирлиги –

37 Интерактив давлат хизматларини жорий қилиш Бугунги кунда 94 турдаги интеактив хизматлар тасдиқланган бўлиб, давлат органлари томонидан Интернет тармоғида 384 та хизмат кўрсатилмоқда

38 Ягона ойна маркиза 38 Вазирлар Маҳкамасининг й. 181-қарорига мувофиқ Тошкент шаҳар Сергели тумани хокимлигида 2010 йилнинг апрель ойида АКТни қўллаш асосида давлат хизматларини интерактив шаклда курсатадиган Ягона хизматлар маркиза очилди. Ягона хизматлар маркиза хизматларнинг кўрсатилиш механизмини ўзгартириш йули билан давлат хизматларидан фойдаланишни осонлаштирадиган ва тезлаштирадиган янги услубидир. «Ягона ойна маркиза» – бу махсус аҳолига хизмат кўрсатиш жойи бўлиб, у орқали аҳолига коммунал хўжалик, ижтимоий-иқтисодий, соғлиқни сақлаш ва тадбиркорлик фаолияти соҳасида юқори малакали интерактив ва ахборот хизматлари кўрсатилади. Ушбу марказ томонидан аҳолига коммунал, ижтимоий, ишга жойлаштириш, тадбиркорлик фаолияти ва ахборот хизматлари кўрсатиб келинаётган бўлиб, 2010 йилда Марказ хизматларидан фойдаланувчилар сони нафардан ошиб кетди.

39 Ягона ойна маркиза 39 ХИЗМАТ ТУРИ Ягона ойна маркизага ташриф буюрган одамлар сони 1Халқ таълими Бюджетдан ташқари нафақа жамғармаси Маҳалла қўмитаси Ҳудудий тадбиркорлик субъектлари инспекцияси Марказий кинг профилли поликлиника 901 6Энергия таъминоти 866 7Бандликка кўмаклашиш маркиза 647 8Иссиқлик коммунал қувват 611 9Ер кадастри Сувсоз Газ Ахборот маслахат маркиза Тадбиркорлар касаба уюшмаси 44 14Санитария эпидемия станцияси 63 ЖАМИ12290 Ягона ойна маркизага ташриф буюрувчилар динамикаси

40 Ягона ойна маркиза веб-сайти- 40

41 Ягона ойна маркизани янада ривожлантириш Ягона ойна марказларини республикамизнинг ҳар бир вилоятларида ташкил этиш кўзда тутилган 2. Ягона ойна марказлари фаолиятини ташкил этиш бўйича Низом лойиҳаси ишлаб чиқилган 3. Ягона ойна маркизанинг ташкилий тузилмаси ишлаб чиқилган 4. Ягона ойна марказлари фаолиятини молиялаштириш манбалари белгиланди 5. Республикамиз худудлари бўйича 2015 йилга қадар Ягона ойна марказлари сонини ошириш бўйича мақсадли кўрсаткичлар белгиланди

42 ZiyoNET таълим тармоғи

43 ZiyoNET тармоғига уланган муассасалар Режа Уланган% АКМ Мактаблар Лицейлар Коллежлар Камолот ЁИҲ марказлари Музейлар Жами: Вазирлар Маҳкамасининг қарори бўйича Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ҳамда Халқ таълими вазирлиги ZiyoNet таълим тармоғини бошқариш, назорат ва экспертиза қилишга ваколатли орган этиб белгиланган.

44 Имзо ва Муҳр Имзо – ҳужжатнинг ҳақиқийлигини ва юборган физик шахсга тегишли эканлигини тасдиқлайдиган инсоннинг физиологик хусусияти. Муҳр – ҳужжатнинг ҳақиқийлигини ва бирор бир юридик шахсга тегишли эканлигини тасдиқловчи исботдир.

45 Калит ва электрон рақамли имзо электрон рақамли имзо – электрон ҳужжатга бериктирилган ва мазкур электрон ҳужжат ахборотини электрон рақамли имзонинг ёпиқ калитидан фойдаланган ҳолда махсус ўзгартириш натижасида ҳосил қилинган ҳамда электрон рақамли имзонинг очиқ калити ёрдамида электрон ҳужжатдаги ахборотда хатолик йўқлигини аниқлаш ва электрон рақамли имзо ёпиқ калитининг игасини идентификация қилиш имкониятини берадиган имзо; электрон рақамли имзонинг ёпиқ калити - электрон рақамли имзо воситаларидан фойдаланган ҳолда хосил қилинган, фақат имзо қўювчи шахснинг ўзига маълум бўлган ва электрон ҳужжатда электрон рақамли имзони яратиш учун мўлжалланган белгилар кетма-кетлиги; электрон рақамли имзонинг очиқ калити - электрон рақамли имзо воситаларидан фойдаланган ҳолда ҳосил қилинган, электрон рақамли имзонинг ёпиқ калитига мос келувчи, ахборот тизимининг ҳар қандай фойдаланувчиси фойдалана оладиган ва электрон ҳужжатдаги электрон рақамли имзонинг ҳақиқийлигини тасдиқлаш учун мўлжалланган белгилар кетма-кетлиги; электрон рақамли имзонинг ҳақиқийлигини тасдиқлаш - электрон рақамли имзонинг электрон рақамли имзо ёпиқ калитининг игасига тегишлилиги ва электрон ҳужжатдаги ахборотда хатолик йўқлиги текширилгандаги ижобий натижа;

46 Электрон ҳужжатни имзолаш ва текшириш

47 47 Электрон рақамли имзо калити

48 48 Электрон рақамли имзо ва ундан фойдаланиш 48 ЭРИ – электрон ҳужжатларнинг ҳақиқийлиги ва бутунлигиини назорат қилишни таъминловчи ахборот хавфсизлиги воситаси бўлган қўйилган имзонинг аналоги (ўхшаши) ҳисобланади. ЭРИ калитларини рўйхатга олиш Марказлари сони ЭРИдан фойдаланувчилар сони

49 ЭРИ рўйхатга олиш маркиза Рўйхатга олиш маркиза махсус ваколатли органда давлат рўйхатидан ўтган ва ушбу қонунда назарда тутилган вазифаларни бажараётган юридик шахсдир. Рўйхатга олиш маркиза: электрон рақамли имзоларнинг ёпиқ ва очиқ калитларини яратади; электрон рақамли имзо ёпиқ калити муҳофаза қилинишини таъминлайди; электрон рақамли имзолар калитлари сертификатларининг реестрини юритади, унинг ўз вақтида янгиланишини ҳамда ундан юридик ва жисмоний шахсларнинг эркин фойдалана олиш имкониятини таъминлайди; юридик ва жисмоний шахсларга электрон рақамли имзолар калитларининг сертификатларини электрон ҳужжатлар шеклида ва қоғоз ҳужжатлар шеклида беради; электрон рақамли имзолар калитлари сертификатларининг амал қилишини тўхтатиб туради ва қайта тиклайди, шунингдек уларни бекор қилади; юридик ва жисмоний шахсларнинг мурожаатига биноан электрон ҳужжатлардаги электрон рақамли имзонинг ҳақиқийлигини тасдиқлайди; электрон рақамли имзоли қоғоздаги электрон ҳужжатларнинг кўчирма нусхаларини тасдиқлайди;

50 Ҳужжат ва унинг турлари Ҳужжат - матн, товуш ёки тасвир шеклида ахборот ёзилган, замон ва маконда узатиш ҳамда сақлаш ва жамоат томонидан фойдаланиш учун мўлжалланган модий объект. Ҳужжат турлари – ҳужжатлар ўз шеклига кўра қуйидаги турларга ажратиш мумкин: – Матнли ҳужжатлар. – Товушли ҳужжатлар. – Тасвирли ҳужжатлар.

51 Электрон ҳужжат Ахборот коммуникация воситалари ва технологиялари ёрдамида инсон учун қулай шаклда сақланадиган, узатиладиган ва тақдим этиладиган ва уни таниб олишга имкон берадиган реквизит ларга ига электрон воситалардаги ахборот - бу электрон ҳужжатдир. Электрон ҳужжат техника воситаларидан ва ахборот коммуникация тизимлари хизматларидан ҳамда ахборот технологияларидан фойдаланилган ҳолда ҳосил қилинади, ишлов берилади ва сақланади. Электрон ҳужжатнинг реквизит лари қуйидагилардан иборат: 1. Электрон рақамли имзо; 2.Жўнатувчи юридик шахснинг номи ёки жўнатувчи жисмоний шахснинг фамилияси, исми ва отасининг исми; 3.Жўнатувчининг почта ва электрон манзили; 4.Ҳужжат яратилган сана.

52 Электрон ҳужжат алмашинуви тизими Электрон ҳужжат алмашинуви тизими Электрон ҳужжат алмашинуви тизими Ҳужжатларни рўйхатдан ўтказиш Ҳужжатнинг айланиш маршрутини аниқлаш Қарор қабул қилишда бошқариш Тасдиқлаш жараёнида ҳужжатларни бошқариш Ҳужжатларни қидириш Кўрсатмалар бериш Ҳисоботлар Бошқариш Электрон ҳужжат алмашиш тизимлари – электрон ҳужжатларни ахборот- коммуникация тизими орқали жўнатиш ва қабул қилиш жараёнлари йиғиндиси. Электрон ҳужжат айланишидан битимлар (шу жумладан шартномалар) тузиш, ҳисоб- китобларни, расмий ва норасмий ёзишмаларни амалга ошириш ҳамда бошқа ахборотларни алмашишда фойдаланиш мумкин.

53 53 Электрон ҳужжат алмашинуви тизими

54 54 Ҳужжат реквизит лари

55 Ҳужжат ижрочилари

56 Муаллифлик ҳуқуқи Контрафакция (от лат. contrafactio - подделка) - 1) нарушение авторского права или смежных прав; 2) использование отдельными фирмами на своих товарных знаках обозначений, помещаемых на популярных товарах других фирм, в целях недобросовестной конкуренции и обмана покупателя. Термин применяется в праве многих стран. Плагиат - умышленное присвоение авторства чужого произведения науки или искусства, чужих идей или изобретений. Плагиат может быть нарушением авторско- правового законодательства и патентного законодательства и в качестве таковых может повлечь за собой юридическую ответственность. С другой стороны, плагиат возможен и в областях, на которые не распространяется действие каких-либо видов интеллектуальной собственности, например, в математике и других фундаментальных научных дисциплинах. Лицензия (от лат. liсentia право, разрешение) - документ (соглашение), дающий право на выполнение некоторых действий.. Лицензия на программное обеспечение это правовой инструмент, определяющий использование и распространение программного обеспечения, защищённого авторским правом. Обычно лицензия на программное обеспечение разрешает получателю использовать одну или несколько копий программы, причём без лицензии такое использование рассматривалось бы в рамках закона как нарушение авторских прав издателя.

57 Компьютер саводхонлигини баҳолаш тизими Компьютер саводхонлигини баҳолаш миллий тизими «KSBT» «KSBT Plus» «KSBT FOSS»

58 Эътиборларингиз учун раҳмат!