2-мавзу. Молиявий назоратни ташкил этишнинг назарий ва хуқуқий асослари 1. Молиявий назоратнинг таркиб топиш ва ривожланиш босқичлари. 2. Молиявий назоратнинг. - презентация

1 2-мавзу. Молиявий назоратни ташкил этижнинг назарий ва хуқуқий асослари 1. Молиявий назоратнинг таркиб топижььь ва ривожланиж босқичлари. 2. Молиявий назоратнинг назарий асослари: белгиланили, тизими, тамойиллари. 3. Молиявий назоратнинг объектыва субъект лари. 4. Молиявий назоратни ташкил этижнинг ҳуқуқий асослари.

2 Илм саҳрода..., ҳаёт йўлларида..., ёлғиз дамларда..., бахтли дақиқаларда..., қайғули онларда..., одамлар орасида , душманларга қарши курашда...дир. (Ҳадисдан)

3 Илм саҳрода дўст, ҳаёт йўлларида таянч, ёлғиз дамларда йўлдош, бахтли дақиқаларда раҳбар, қайғули онларда мададкор, одамлар орасида зебу- зийнат, душманларга қарши курашда қуролдир. (Ҳадисдан)

4 1. Молиявий назоратнинг таркиб топижььь ва ривожланиж босқичлари

5 Молиявий назоратнинг таркиб топижььь собаки: 1867 йилда Туркистон генерал-губернаторы қилиб тайинланган К.П.Кауфман ўзига топширилган укладаги молниявий ижларнинг пала-партии аҳволини билган ҳолда, қўшин ва маъмуриятни модий таъминлаш учун қўшимча 300 минг рубль ўтказиб берилилига эрижди. Сўнгра у ажратилган пулларни сарфлаш устидан назоратни таъминлаш мақсадида Назорат палата сини ташкил этиж борасидаги қоидаларни ижлаб чиқиж учун ики килидан - давлат назорати валики В.П. Череванский ва ўз котибияти бошлиғи генерал-майор Гейнслардан иборат комиссияни тузди.

6 Туркистон Назорат палата сини бошқариж босқичлари: 1868 йил 4 майдан йил 17 февраля гача, 15 йил мобайнида В.П. Череванский, князь И.А.Вяземский йилгача, И.Г.Бабиевский йилгача, А.Н. Урениус йил августигача, А.А. Левитский йил майигача, В.И. Дедов йил февралигача, П.Н. Кулабухов йил мартигача, Н.В. Скачевский йиллар.

7 Туркистон Назорат палата сини тузилмаси таркиби: Назорат палатами 12 бўлинмадан иборат эдди. Ҳар бир бўлинма болида карта ёки кичик тафтижчи бўлиб, юнга унинг ёрдамчилари, ҳисобчи амалдорлар ва котибият ходимлари бўйсунарди йиллардаги Назорат палатами ходимларининг архивда сақланиб қолган мумий рўйхатидан маълум бўлилича, уларнинг жима сони 30 килидан ошмасди йилдаги рўйхатлардан иса палата ходимларининг сони ики баробардан кўпроқ органи ва 80 килинев ташкил этгани кузга ташланади. Назорат палатами вазифаларини маъмурий тафтиж ва бюджет ижларига бўлиж мамкин. Асосий вазифа тафтиж ижлари бўлими зиммасида эдди. Туркистоннинг барча давлат муассасалари ўзларининг молния- хўжалик амалиётлари бўйича палатага ҳисобот такдим этили шарт ҳисобланган.

8 Назорат палатами вазифалари: Назорат палатами вазифаларини маъмурий тафтиж ва бюджет ижларига бўлиж мамкин. Асосий вазифа тафтиж ижлари бўлими зиммасида эдди. Туркистоннинг барча давлат муассасалари ўзларининг молния-хўжалик амалиётлари бўйича палатага ҳисобот такдим этили шарт ҳисобланган. Маъмурий ижлар палата вакилларининг коллегиал муассасаларда қонунчилик хусусиятига ига бўлган, тиббий ёки ўқув ижларини ташкил этижга дояр масалаларни кўриб чиқижда ва шюнга ўхшаш ҳолларда кўпчилик овоз билан қатнашилидан иборат бўлган.

9 Туркистон Назорат палатамида като камчиликларга қўйилган чоралар: Туркистон Назорат палатами томонидан аниқланган камчиликлар бўйича Давлат Назорати Кенгаши барча ҳужжатларни кўриб чиққанидан сўнг, унинг розилиги билан жиноий ижлар ҳам кузғатилар эдди. Масалан, 1870 йилда Туркистон генерал-губернаторы девонхонасининг муҳосиби А.Пинягин 21 минг рубльни, 1875 йилда девонхона бошқарувчисининг ёрдамчиси Савенков ва Сирдарё вилояти Курама уезди бошлиғи полковник Гуюс 47 минг рубльни ўзлаштиргани учун жиноий жавобгарликка тортилган. Савенков или карта шов-шувларга сааб бўлиб, юнга Курама уезди бошлиғи Гуюс, Тошкент шаҳри бошлиғи Мединский, Сирдарё вилояти харбий губернаторы Головачев ва ҳатто К.П. Кауфманнинг ўзи ҳам аралашиб қолганди. Назорат палата сининг тафтиж ҳужжатларига қараганда, маз курижь хазинани умариждан ташқари, қонуннинг бузилили, куч ижлатиж ва таъмагирлик, маҳаллий аҳолининг ерларини талон-тарож қилиж жиноятлари билан боғлиқ эдди. Ушбу иж бўйича суд жараёни бир йилдан кўпроқ давом этган. Суд ҳукми билан Савенков ва Гуюс Сибирга сургут қилинган.

10 Туркистон Назорат палатами бўлинмалари: Палатанинг биринчи бўлими ҳужжатларига сосан бошқарманинг оклад йиғимлари (ер солиғи, уй солиғи ва ўлпон, турки номдаги божлар), савдо, саноат ва айрис ер идораларининг ҳисоботларидан иборат бўлган. Ушбу бўлимда амалга оширилган мумий йиллик айланмалар 1903 йилда рубльни ташкил этган бўлса, 1914 йилда у рубльга ўсган. Иккинчи бўлимнинг мумий йиллик айланма маблағлари юкорида кўрсатилган йилларда ва рубльга тўғри калган. Иккинчи бўлим мухандислик идоралари ва омборларнинг ҳисоботлари билан шуғулланган. Учинчи бўлимнинг мумий йиллик айланмалари ҳисоботи маҳаллий интендант (армия да модий таьминот хизматини бажарувчи қисм) идоралари, подшоҳлик қўшинлари, Ўрта Осиё темир йўллари, полиция маҳкамаси ва бошқаларни таъминлаш учун сарфланадиган пул маблағлари ҳақидаги маълумотларни ўзида жамлаган. У 1903 йилда рубльни, 1914 йилда иса рубльни ташкил этиб, деярли ики бараварга орган. Бу карта рақамли кўрсаткичлар забыт этилган уклада «тинчлик ва барқарорликни таъминлаш учун» маҳаллий солиқ тўловчилар ҳисобидан йирик пул маблағлари сарфланганидан гувоҳлик береди.

11 2. Молиявий назоратнинг назарий асослари: белгиланили, тизими, тамойиллари

12 Молиявий назоратнинг белгиланили: -давлатнинг молния сиёсатини мувоффақиятли амалга оширижга таъсир кўрсатиж; -иқтисодиётнинг турки жабҳаларида молния ресусларини шакллантириж ва самарадорли фондаланижни таъминлаш; -корхона, бирлашма, ташкилот ва муассасаларининг тижорат ва нотижорат фаолиятларининг охирги натижаларини аниқлаш, уларга салбий ва ижобий таъсир кўрсатган омилларни ўрганиж; -очки резервларни топижььь ва улардан оқилона фондаланижни таъминлаш; -уларнинг молниявий ҳолатига объектыв омилларга асосланган ҳолда баҳо бериж кабилар билан ифодаланади.

13 Молиявий назорат тизими ривожланган ғарбий мамлакатларда ўз ичига қуйидаги унсурларни киритади: бевоста мамлакатнинг парламенте ёки Президентига бўйсунадиган бош ревизор – аудитор (хисоб палатами) муассасаси. Бу муассасани асосий мақсади – давлат маблағларини сарфланили устидан мумий назорат; ғазнага солиқ даромадларини тушушини назорат қилувчи Президент ҳукумат ёки молния вазирлигига бўйсунувчи солиқ муассасаси; қўл остидаги муассасаларни ревизия ва текширувни амалга оширувчи давлат муассасалари таркибидаги назорат тузилмалари; ҳисобот хужжатлари ижончлилиги ва молниявий операцияларни қонунийлигини тижорат асосида амалга оширувчи назоратнинг нодавлат хизматлари асосий вазифаси чиқимларни камайтириж, молниявий оқимларни оптималлаштириж ва даром одни оширили бўлган очки назорат хизматлари.

14 Молиявий назорат асосий тамойиллари: узлуксизлик; ошкоралик; мустақиллик; обеъктивлик; махфийлилик; натижавийлик; ҳаққонийлик.

15 3. Молиявий назоратнинг объектыва субъект лари

16 Молиявий назоратнинг объекты: Микро ва макро дояра туркумларида молниявий ресурсларининг шаклланили, маълум бир мақсадларга биноан ҳаракати ва фондаланиждаги пуллик тақсимлаш ва қайта тақсимлаш жараёнлари кради.

17 Молиявий назорат субъект лари: молниявий назорат фаоллиятини олби борувчи органлар ҳисобланади.

18 Иқтисодий жиҳатдан тараққий этган мамлакатларда молниявий назорат, бир томондан, ўзаро таъсирчан ва икинчи томондан, алоҳидалашган (мустақил бўлган) ики соҳага бўлинади давлат молниявий назорати Нодавла молниявий назорати Бош мақсади давлат хазинасига ресурсларни тушурижни максималлаштириж ва давлат бошқарув харажатларини минималлаштириж жойлаштирилган капитал доги фонда норма сини ошириж мақсадида давлат фондасидаги ажратмалар ва бошқа харажатларни минималлаштириж Бир вақтнинг ўзида молниявий назоратнинг ҳар ики соҳаси амалдаги қонунларнинг ҳуқуқий рамками билан че клуб қўйилган

19 Давлат молниявий назорати давлатнинг молния сиёсатини амалга оширижга ва молниявий мувозанат учун шароитларни яратижга қаратилган. Бу нарса, инг давало, барча даражалардаги бюджет ларва но бюджет фондларни ижлаб чиқиж, муҳокама қилиж, тасдиқлаш ва жиро этиж, корхона ва ташкилотлар, банклар ва молниявий корпорацияларнинг молниявий фаолияти устидан назоратни англатади

20 БК, 170-модда. Умумий қоидалар Давлат молниявий назорати бюджет тўғрисидаги қонун ҳужжатларининг молниявий назорат объект лари томонидан бузилили ҳолларини аниқлаш, бартараф этиж ва юнга йўл қўймаслик мақсадида давлат молниявий назорат органлари томонидан амалга оширилади.

21 Давлат молниявий назорати республика даражасида Ўзбекистон Республикаси республика бюджетининг, давлат мақсадли жамғармалари бюджетларининг ва республика бюджетидан молниялаштириладиган бюджет ташкилотлари бюджет дан ташқари жамғармаларининг шакллантирилили ҳамда жиро этилили усти маҳаллий даражада Қорақалпоғистон Республикаси бюджетининг, вилоятлар ва Тошкент шаҳар маҳаллий бюджетларининг, Қорақалпоғистон Республикаси бюджетидан, вилоятлар ва Тошкент шаҳар маҳаллий бюджетларидан молниялаштириладиган бюджет ташкилотлари бюджет дан ташқари жамғармаларининг шакллантирилили ҳамда жиро этилили устидан амалга оширилади.

22 4. Молиявий назоратни ташкил этижнинг ҳуқуқий асослари

23 Молиявий назоратни ташкил этижнинг ҳуқуқий асослари Ўзбекистон Республикаси Конституцияси Ўзбекистон Республикасининг «Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси тўғрисида» 1993 йил 6 майдаги конуни Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2002 йил 27 июндаги Ўзбекистон Республикаси ҳисоб палата сини ташкил этиж тўғрисидаги ПФ сонли фармони Ўзбекистон Республикаси Президентининг 1996 йил 8 август доги «Текширувларни тартибга солиж ва назорат органларининг фаолиятини мувофиқлаштириж тўғрисида»ги ПФ-1503-сонли фармони Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 1992 йил 23 ноября доги 553-сонли қарорнинг Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлиги ҳақида Низоми

24 Ҳисоб Палатаси фаолиятининг ҳуқуқий асослари Ўзбекистон Республикаси Президентининг й. Ўзбекистон Республикаси Ҳисоб палата сини ташкил этиж тўғрисида ПФ-3093 сон Фармони. Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 10 август доги «Ўзбекистон Республикаси Ҳисоб палатами фаолиятини туб дан такомиллаштириж чора-тадбирлари тўғрисида» ПФ-5147-сон Фармони (Ўзбекистон Республикаси Ҳисоб палатами тўғрисида Низом)

25 Ўзбекистон Республикаси Ҳисоб палатами давлат назоратини амалга оширадиган молния назоратининг юқори органи ҳисобланади. ПФ-3093 сон Фармонга сосан олий ташқи аудит ва молниявий назорат органи ҳисобланади ПФ-5147-сон Фармонга сосан

26 26

27 Тузилма МиқдориҚИСМЛАР2 БЎЛИМЛАР БЎЛИМЛАР9 БОБЛАР МОДДАЛАР МОДДАЛАР192 27

28 Бюджет жараёнини тартибга солувчи ва амалиётдаги мавжуд зиддиятлар ва эскирган меъёрларни бартараф этиж имконини берувчи ягона қонун ҳужжатини ижлаб чиқиж, амалиётда ўзини оқлаган меъёрларни тадбиқ этиж (кун тартибига киритиж). 28

29 Ўзбекистон Республикаси СОЛИҚ КОДЕКСИ УМУМИЙ ҚИСМ (I-IV бўлимлар, 1-18-боблар, моддалар) МАХСУС ҚИСМ (V-XXI бўлимлар, боблар, моддалар) III БЎЛИМ. СОЛИҚ НАЗОРАТИ 12-боб. Солиқ назоратининг асослари ( моддалар) 13-боб. Солиқ тўловчиларни ҳисобга қўйиж ( моддалар) 14-боб. Солиқ текширувлари (85-91-моддалар) 15-боб. Солиқ текширувларини ўтказиж тартиби ( моддалар)

30 Давлат солиқ хизмати органлари фаолиятини ҳуқуқий тартибга солижни янада такомиллаштириж мақсадида ВМнинг 2017 йил 28 август доги 677-сонли Давлат солиқ хизмати органлари фаолиятини ҳуқуқий тартибга солижни янада такомиллаштириж тўғрисидаги қарорига мувофиқ ЎзР Давлат солиқ қўмитаси тўғрисида низом янгитдан тасдиқланди. Ушбу низомга мувофиқ Давлат солиқ қўмитаси солиқ тўғрисидаги қонун ҳужжатларига риоя этилилини, давлатнинг иқтисодий манфаатлари ва мулкий ҳуқуқлари ҳимоя қилинилини таъминлаш соҳасидаги назорат бўйича республика давлат бошқаруви органи ҳисобланади ва ўз фаолиятида Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасига бўйсунади.

31 Ўзбекистон Республикаси Давлат солиқ қўмитаси тизимида Бош назорат- тафтиж бошқармасининг фаолиятини тартибга солиж мақсадида ДСҚнинг 2017 йил 9 октябрдаги 646-сонли бўйруғига сосан тасдиқланган ДСҚнинг бош назорат тафтиж бошқармаси тўғрисидаги Низом тасдиқланган.

32 Ўзбекистон Республикасининг Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги Кодекси Ўзбекистон Республикасининг й XII-сон Қонунига мувофиқ тасдиқланган й.дан эътиборан амалга киритилган (ЎзР й. ЎРҚ-324-сон Қонуни билан ўзгартирижлар киритилган)

33 Мамлакатимизда Божхона Кодекси дастлаб 1997 йил 26 декабрда қабул қилинган ва 18 йил мобайнида юнга 16 марта қўшимча ва ўзгартирижлар киритилган. Шуларни инобатга олган ҳолда 2016 йил 20 январда «Ўзбекистон Республикасининг Божхона кодексини тасдиқлаш тўғрисида»ги 400-сонли қонун билан янги таҳрирда қабул қилинди ва шу йилнинг 21 апрелидан амалиётга киритилди.

34 БОЖХОНА КОДЕКСИ Божхона или асосини ташкил қилувчи амалдаги Божхона кодекси божхона илига оид мумий нормаларни ўз ичига олган қонун ҳужжати бўлиб унда белгиланган нормаларни амалга ошириж учун бир қатор (350 дан ортиқ) қонун ости ҳужжатлари қабул қилинган. Божхона кодексининг дастлаб қабул ыилингани Божхона кодексининг амалдаги таҳрири 11 та бўлим 19 та боб 165 та модда 12 та бўлим 59 та боб 412 та модда

35 2017 йил 18 мартда Республика молния органлари фаолиятини туб дан такомиллаштириж, Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлигининг солиқ-бюджет сиёсатига қатъий риоя этилилини таъминлаш, иқтисодиётнинг реал сектори тармоқларини ҳамда ижтимоий соҳани барқарор, мутаносиб ва жадал ривожлантириж, маҳаллий бюджетларнинг даромад базасини мустаҳкамлаш, бюджет маблағларидан самарали фондаланижга йўналтирилган вазифалари, функциялари, иж шакллари ва услубларини қайта кўриб чиқиж мақсадида Ўзбекистон Республикаси Президентининг «Молия органлари фаолиятини янада такомиллаштириж чора-тадбирлари тўғрисида» N ПҚ-2847 қарори қабул қилинди.

36 Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 18 мартдаги «Молия органлари фаолиятини янада такомиллаштириж чора-тадбирлари тўғрисида» N ПҚ-2847 қарорига сосан Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлиги ҳамда вазирлик марказий аппаратининг бошқарув ходимлари чекланган сони 336 нафардан иборат янги ташкилий тузилмаси тасдиқланди

37 Ўзбекистон Республикаси Президентининг «Тиббиёт ва таълим муассасаларини молниялаштириж механизмини ҳамда давлат молниявий назорати тизимини янада такомиллаштириж тўғрисида» 2017 йил 21 август доги ПҚ-3231-сон қарори жироси юзасидан Вазирлар Маҳкамасининг йилдаги 870- сон қарори билан Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлигининг Давлат молниявий назорати бош бошқармаси тўғрисидаги Низом тасдиқланди. қарори 870

38 38 Ғазначиликка ўтиж босқичлари 2005 йил 1 июндан бошлаб Тошкент шаҳри ва Самарқанд вилоятида давлат бюджети ғазначилик жиросининг баъзи элементлари тажриба учун тадбиқ қилинди; 2006 йилдан давлат бюджетининг ғазначилик жироси етти вилоятга босқичма-босқич тадбиқ этилди;(Самарканд, Наманган, Бухоро, Тошкент шахри, Сирдарё, Сурхондарё, Хоразм, Қорақалпоғистон Республикаси) 2008 йилдан бошлаб ҳудудий ғазна ҳисобварақлари ташкил этилди йилдан бошлаб божхона тўловлари бўйича тушумлар ғазначилик ҳисобварағига ўтказилди 2012 й. 1 январдан Ўзбекистон Республикаси Давлат бюджетининг ғазна жироси бухгалтерия ҳисобининг ягона счетлар режаси жорий қилинди

39 Ўзбекистон Республикасининг «Ўзбекистон Республикасининг Марказий банки тўғрисида» 1995 йил 21 декабрдаги қонунига мувофиқ у банк тизими барқарорлигини қўллаб- қувватлаш, омонатчилар ва кредиторларнинг манфаатлари ҳимояланилини таъминлаш мақсадида банк назоратини ва банклар фаолиятини тартибга солижни амалга оширади (Ўзбекистон Республикасининг 2018 йил 3 январдаги ЎРҚ-456- сонли Қонуни билан киритилган).Қонуни билан киритилган

40 1995 йил 25 апрелда Банклар ва банк фаолияти тўғрисида ги Ўзбекистон Республикаси қонуни қабул қилинган ( Ўзбекистон Республикасининг 2017 йил 14 сентябрдаги ЎРҚ-446-сонли Қонуни билан ўзгартириж киритилган ). Ушбу қонуннинг 44-моддасида Марказий банк қонун хужжатларига мувофиқ банклар фаолиятини назорат қилиб боради,- деб белгилаб қўйилган.Қонуни

41 йилларда Ўзбекистон Республикасини ривожлантирижнинг бешта устувор йўналили бўйичаҲаракатлар стратегиясига мувофиқ, шунингдек пул-кредит сиёсати, умуман банк тизимининг барқарор фаолият кўрсатили устидан самарали назоратни ва Марказий банк фаолиятини янада такомиллаштирижни таъминлаш мақсадидаҲаракатлар стратегиясига Ўзбекистон Республикаси Президентнинг 2018 йил 9 январдаги Ўзбекистон Республикаси Марказий банкининг фаолиятини туб дан такомиллаштириж чора-тадбирлари тўғрисидаги ПФ сон Фармони қабул қилинди.ПФ-5296

42 " Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 2 сентябрдаги "Валюта сиёсатини либераллаштириж бўйича биринчи навбатдаги чора- тадбирлар тўғрисида"ги фармони жиросини таъминлаш мақсадида "Ўзбекистон Республикасининг Марказий банки тўғрисида"ги қонуннинг 17-моддасига мувофиқ Марказий банк Бошқарувининг тегижли қарорлари билан мамлакатимиздаги барча тижорат банкларининг чет эл валютасида операцияларни амалга ошириж учун берилган лицензияларининг амал қилили тугатилди ва банк операцияларини амалга ошириж ҳуқуқини берувчи лицензиялари қайта расмийлаштириб берилди.

43 Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг йил 17 январдаги «Банкни рўйхатдан ўтказиж тўғрисидаги ариза кўриб чиқилганлиги учун йиғим, шунингдек, банк рўйхатдан ўтказилганлиги ва банк операцияларини амалга оширижҳуқуқига лицензия берилганлиги учун давлат божи миқдорларини белгилаш тўғрисида» қарори қабул қилинди.

44 Баҳс-мунозара ёки назорат учун саволлар Туркистон назорат палатами қачон, нима учун, ким томонидан ташкил қилинган? Туркистон назорат палатамида кимлар раҳбар лавозимда ижлаган? Туркистон назорат палата сининг аҳамияти нималарда кўринади? Молиявий назоратнинг белгиланили нималардан иборат? Молиявий назорат тамойилларини нималардан иборат? Молиявий назоратнинг объектыва субъект лари деганда нимани тушунасиз? Тараққий этган мамлакатларда молниявий назорат тизими, сосан, қандай элементлардан ташкил топади? Молиявий назоратни ташкил этижнинг асосий принциплари таркибига нималар кради? Молиявий назоратни ташкил этижнинг ҳуқуқий асослари асослаб беринг?

45 Фойдаланиж учун адабиётлар рўйхати Ўзбекистон Республикаси Конституцияси. - Тошкент, «Ўзбекистон» нашриёти, 1992 й. Ўзбекистон Республикасининг "Бюджет тизими тўғрисида"ги 158-II-сонли қонуни йил 14 декабрь. Ўзбекистон Республикаси Президентининг "Текширижларни тартибга солиж ва назорат қилувчи органлар фаолиятини мувофиқлаштирижни такомиллаштириж тўғрисида"ги Фармони йил 8 август. Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг "Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлиги ҳақидаги низомни тасдиқлаш тўғрисида"ги 553-сонли қарори йил 23 ноябрь. Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг Бюджет ташкилотларини маблағ билан таъминлаш тартибини такомиллаштириж тўғрисидаги 414-сонли қарори йил 3 сентябрь. Ўзбекистон Республикаси Президентининг «Ўзбекистон Республикасида давлат назорати тизимини такомиллаштирижнинг айрис чоралари тўғрисида»ги Фармони йил 16 февраль. Ваҳобов А., Маликов Т.С. Молия: умумназарий масалалар. Ўқув қўлланма, Тошкент, Iqtisod- Моliya, 2008 г. Мусаев Б., Срожиддинова З. Контрольно-экономическая работа финансовых органов. Учебник, Ташкент, Iqtisod-Моliya, 2006 г. Тўлахўжаева М. Ўзбекистон Республикада молниявий назорат тизими. Ўқув қўлланма. Т.: Иқтисодиёт ва ҳуқуқ дунёси Родионова В.М. Финансовый контроль. - Учебник. М.: Финансы и статистика Яхшибоев Ғ.Қ. Молиявий назорат. Мустақил таълимни бажариж бўйича услубий қўлланма. Тошкент, ТМИ, Iqtisod-Моliya, 2007 й. К.Синдаров, И.Жуманазаров. тадбиркорлик субъект ларини текширижнинг ҳуқуқий асослари. Т.: Янги аср авлоди, 2006 й. Интернет сайтлари:

46 ЭЪТИБОРИНГИЗ УЧУН РАҲМАТ!!!