СӨЖ Биогенді s-, p- элементтері және олардың қасиеті. Орындаған: Еспол Г.А. Даулетова А. Ермаханұлы Қ. 101 ОМ Тексерген: Базарханқызы Айдана Астана 2018 « Астана Медицина Университеті» АҚ Жалпы химия кафедрасы

Литий. Бас миы қатпарларында иондық тендікті реттейді.Сондықтан құрамында литий ионы бар дәрілер жүйке ауруларды емдеуде қолданылады.

Натрий және калий. Иондары ағзада кең таралған. Натрий қанның осмостық қысымын қолдайды. Ағзада қышқылдық- негіздік тепе-теңдікті ұстап тұруға, жасуша мембранасы арқылы амин қышқылдары мен қанттың тасымалдануына қатысады.

Амин қышқылдар(нәруыз), нуклеотид(ДНК,РНК), гемоглобин(оттек тасымалы) және гормондар(инсулин, тироксин, адреналин) құрамына кіреді. Азот.

Тіс және дене сүйегінде, қан плазмасында кездеседі. Нуклеин қышқылдарының, АТФ-тің (энергия көзі), фосфолипид (жасуша мембранасы) құрамына кіреді. Фосфор.

Қалқанша безінде, қан плазмасында кездеседі. Ағзаның өсуі мен дамуына әсер етеді. Нәруыз, энергия, май, дәрумен метоболизмін қадағалайды, реттейді. Йод.

Мышьяк Мышьяк қосылыстары өте улы. Стоматологияда мышьяктың оксиді (ІІ), немесе ақ мышьяк ауру тіс нервтерін өлтіруде қолданылады. Ал, ішуге қан аз болғанда, жүйке ауруына шалдыққандарға беріледі.

Күкірт Энергия тасымалдау қызметін атқарады. Ағзада күкірт цистеин мен метионин сияқты амин қышқылдарының құрамында болады. Тазартылған күкірт іш жүргізетін, дәрі ретінде, жақпа майлар құрамына кіріп, емдеуде қолданылады.

Хлор Хлор асқазан сөлі мен плазманың түзілуіне, ферментердің белсенділігінің артуына қатысып, өмірдегі маңызды қызметтердің бір қатарын жүзеге эстрады. Сl анионы биохимиялық процестер айналымына қатысады. Газ түріндегі хлор өте улы. Сұйытылған тұз қышқылы асқазан сөлінде қышқыл жетіспегенде қолданылады. Хлорлы әк-дезинфекциялаушы зат ретінде қолданылады.

Қорытынды Адам ағзасында химиялық элементтердің маңызы зорьь.Ұлпалардың түзілуін,қанның осмос қысымын қолдау,иондық және қышқылдық- негіздік құрамы тұрақты етіп ұстау –макроэлементтердің негізгі функциясы. Макроэлементтер комплекс түзуші немесе активатор ретінде ферментер,гормондар,витаминдердің биологиялық активті заттардың құрамында кездеседі, зат алмасу,даму,ұлпалық тыныс алу және улы заттарды залалсыздандыру процестеріне қатысады.Макроэлементтер қан айналымының тотығу тотықсыздану процестеріне,қан тамырлар мен ұлпалардың өтімділігіне белсенді түрде әсер етеді. Кальций,фосфор,фтор,йод,алюминий сияқты макро және микроэлементтердің тіс эмалінің және сүйектердің қалыптасуында маңызы зорьь. Әр микроэлементтердің ағзаның қалыпты қызметін қамтамасыз етуге қажетті мөлшері болады.,ағзада артық жиналуы немесе жетіспеуі ауруға әкеп соқтырады.Мысалы,фтордың жетіспеушілігі тіс ауруына,иодтың жетіспеуі зоб ауруына,ал молибден артық болғанда молибдендік подагра болуы мүмкін.

Пайдаланған әдебиеттер 1.Б.Бірімжанов,Н.Нұрахметов (Жалпы химия),Алматы 1992 ж 2.Ә.К.Пәтсаев,С.А.Шитыбаев,К.Н.Дәуренбеков (Бейорганикалық және физколлоидтық химия) Шымкент 2004 ж 3.Физколлоидтық химия Ә.К.Патсаев С.А.Шитыбаев К.Н.Дәуренбеков Шымкент 2004 ж бет

Назар аударғандарыңызға рахмет!