Ғылыми жоба Тақырыбы: Қазақтың ырым-тыйым сөздері. - презентация

1 Ғылыми жоба Тақырыбы: Қазақтың ырым-тыйым сөздері

2 Оқушы: Маликаждар Қалдыбай Нұрмаханұлы Сыныбы: 4 «А» Мектебі: 49 орта мектеп Облысы: Қызылорда Ауданы: Шиелі Ауыл: Ақмая Жетекшісі: Дәрібаева Нұржамал Әбілқасымқызы 49 орта мектептің бастауыш сынып мұғалімі

3 І. Кіріспе ІІ. Қазақтың ырым-тыйым сөздері. Қазақ халқының табиғатты қорғаудағы ырымдары мен тыйым сөздері. 2-7 Тыйым сөздердің түрлері. Табиғат қорғауға қатысты қазақ халқының мақал-мәтелдері. ІІІ. Қорытынды.

4 Ғылыми жобаның мақсаты: Ғылыми жобаның мақсаты: Тыйым сөздердің тәрбиелік мәнін аша отырып, оны өмірде тиімді пайдалана білу жолдарын ашу. Тыйым сөздердің тәрбиелік мәнін аша отырып, оны өмірде тиімді пайдалана білу жолдарын ашу. Қазақ халқының ғасырдан жеткен нақыл сөздерін насихаттау. Қазақ халқының ғасырдан жеткен нақыл сөздерін насихаттау. Адамгершілікке, имандылыққа, ізгілікке тәрбиелеу. Адамгершілікке, имандылыққа, ізгілікке тәрбиелеу. Ғылыми жобаның міндеті. Ғылыми жобаның міндеті. Тыйым сөздерді қолдана отырып, тыйым салынған әрекеттерден аулақ болу. Надандықтан қашып, адамдыққа ұмтылу. Тыйым сөздерді қолдана отырып, тыйым салынған әрекеттерден аулақ болу. Надандықтан қашып, адамдыққа ұмтылу. Ғылыми жобаның өзектілігі: Ғылыми жобаның өзектілігі: Қазақ халқының экологиялық мәдениетін насихаттау арқылы жалпы халыққа жоғарғы деңгейдегі экологиялық сауаттылық қалыптастыру. Қазақ халқының экологиялық мәдениетін насихаттау арқылы жалпы халыққа жоғарғы деңгейдегі экологиялық сауаттылық қалыптастыру. Ғылыми жобаның ғылымилығы: Ғылыми жобаның ғылымилығы: Тыйым сөздерді әр салаға бөле отырып, әр тақырыпқа терең тоқталып ізденген. Қазақ халқының табиғатты қорғаудағы ырымдары мен тыйымдарын, тыйым сөздердің түрлерін зерделей отырып көп ізденіс жұмыстарын жүргізген. Тыйым сөздерді әр салаға бөле отырып, әр тақырыпқа терең тоқталып ізденген. Қазақ халқының табиғатты қорғаудағы ырымдары мен тыйымдарын, тыйым сөздердің түрлерін зерделей отырып көп ізденіс жұмыстарын жүргізген. Ғылыми жобаның маңыздылығы: Ғылыми жобаның маңыздылығы: Тәлім-тәрбие берер тыйым сөздердің адам бойында адамгершілік қасиеттерін қалыптастыруға ықпалы зор екенін жұмыс барысында нақты көз жеткізген. Тәлім-тәрбие берер тыйым сөздердің адам бойында адамгершілік қасиеттерін қалыптастыруға ықпалы зор екенін жұмыс барысында нақты көз жеткізген. Ғылыми жобаның нәтижелілігі: Ғылыми жобаның нәтижелілігі: Жобаны нақтылай келе жұмыс соңында өз ұсынысын қарапайым, түсінікті түрде жеткізген. Жобаны нақтылай келе жұмыс соңында өз ұсынысын қарапайым, түсінікті түрде жеткізген.

5

6 Іс-әрекетке байланысты Қонақ кете салысымен үйді қағып сілкуге болмайды... Үйге қарай жүгіруге болмайды... Құран оқығанда күлуге болмайды… Аманатқа қиянат жасауға болмайды... Саусақты, қолды орынсыз ауызға салуға болмайды...

7 Қыз балаға қатысты тыйымдар Қыз бала шашын жайып жүрмейді Қызға қырық үйден тию Әлем- жәлем киінбе Қыз бала басына ақ ормал тартпайды

8 Нанға қатысты тыйымдар Нанды басуға болмайды Нанды бір қолмен сындыруға болмайды Таңертең нан ауыз тимей үйден шығуға болмайды Тамақты сынамайды

9 Ыдыс-аяқ тағамдарға қатысты тыйымдар Беті ашық қалған тағамды пайдалануға болмайды Тамақ әкелген ыдысты бос қайтаруға болмайды Қонаққа сынық ыдыспен тамақ беруге болмайды

10 Жолға жүруге қатысты тыйымдар Қайда барасың? Қашан келесің?

11 Киім киюге қатысты тыйымдар Киімді оң қолдан бастап киіп, сол қолдан бастап шешеді Киімді желбегей жамылмайды Бас киімді тебуге, лақтыруға, теріс киюге болмайды

12 Үй тұрмысына, қоршаған ортаға байланысты тыйымдар Көкті жұлуға болмайды Суға түкірме Үйге кірген жыланды өлтіруге болмайды Есікті керуге, тебуге, табалдырықта тұруға болмайды Сыпырғы, күрек, айыр, балғаның басын жоғары қаратып қоймайды Күлді қолмен шашпа

13 Бас киімге қатысты ырым-тыйымдар Аяқ- киімге қатысты ырым-тыйымдар Той киіміне қатысты ырым-тыйымдар Неке киіміне қатысты ырым- тыйымдар Сәби киіміне қатысты ырым-тыйымдар Сырт киімге қатысты ырым-тыйымдар

14 Бас киімге қатысты ырым-тыйымдар Тымақты айырбастауға болмайды Ер адам әйелдің жаулығын басына салмайды Бас киімнің төбесін басып кимейді Әйел жалаңбас отырып бала емізуге болмайды

15 Жаңа түскен келін киімін қысқартуға болмайды Аяқ киімді төңкеріп қоймайды, теріс кимейді Суық тиген балана ұлтарақпен үш мәрте ұрып ұшықтайды Той киіміне қатысты ырымдар

16 Қасқыр ішікті 25 жасқа толмаған жастар болмайды Баланы бесікке салғанда бесіктің үстіне 7 түрлі сырт киімді жабады Тозбаған киімді тастау жаман ырым

17 Ұйқасын тап Табалдырықты баспа, Есікті.... Итті кет дейді Аяқпен..... Күлді қолмен шашпайды, Оттың орнын баспайды, Түтінім түзу ұшсындеп, Түндікті.... Дүйсенбі мен сәрсенбі Сәтті күн деп құптаған, Сейсенбі де сергелдең Ұзақ жолға..... Шауып кеп атпен кірмейді Қорасына ауылдың Етекті белге түрмейді, Белгісі деп..... Аға адамдар алдында Жастар ойнап-күлмеген, Үлкендердің үстіне, Баса-көктеп.....

18

19 1.Қазақтың ырым-тыйым сөздері туралы баспасөз беттерінде жариялап, оқырман қауымға ұсынылса. 2.Ырым-тыйым сөздер туралы мектепте сыныптан тыс іс-шаралар өткізілсе. 3.Ата-бабаларымыздан келе жатқан қазақтың ырым-тыйым сөзері туралы кітапшалар көбірек шығарылса.

20