Ө ҫ тәрендәге күк йә а ҡ тө ҫ тәге лампастар һалынған киң салбар, ике я ҡ тан да ки ҫ еп ҡ айтарып ҡ уйылған осло түбәле а ҡ бүрек, күн портупея, ҡ ылыс, - презентация

1

2 Ө ҫ тәрендәге күк йә а ҡ тө ҫ тәге лампастар һалынған киң салбар, ике я ҡ тан да ки ҫ еп ҡ айтарып ҡ уйылған осло түбәле а ҡ бүрек, күн портупея, ҡ ылыс, патрондар һалынған ҡ умта һәм итек – бөтәһе лә ү ҙҙ әренеке. Һөңгө, ҡ ылыс һәм у ҡ - һа ҙ а ҡ тар менән ҡ оралланғандар. Мылты ҡ, пистолет, тимер күлдәктәр ҡ айһы бер ҙ әрендә генә булған йылғы һуғыш башланыуға көнбайыш сиктә 2-шәр баш ҡ орт, Уральск һәм Ырымбур полктары, шулай у ҡ 1-се типтәр полкы ә ҙ ер торған.

3

4 Наполеон армияһы Рәсәйгә ба ҫ ып ингәс, баш ҡ орттар менән казактар ҙ ы уры ҫ ғәскәр ҙ әре сафына йәлеп итәләр. Баш ҡ орттар һәм уры ҫ булмаған баш ҡ а халы ҡ тар араһында патриотлы ҡ тойғоларының күтәрелешен билдәләп, 1812 йылғы һуғышта ҡ атнаш ҡ ан С. Н. Глинка былай тип я ҙ а: Рәсәй ҙ ең күптәнге улдары ғына түгел, теле, йолалары, дине, йәшәү рәүеше буйынса айырылып торған төрлө халы ҡ тары, күсәбә халы ҡ тар ҙ а уры ҫ ере өсөн баш һалырға ә ҙ ер ине. Ырымбур губернаһы фронт ҡ а барлығы 45 полк о ҙ ата. Шулар ҙ ың 28-е – баш ҡ орт, 2-һе – типтәр, 2-һе – мишәр, ҡ алғандары – уры ҫ казактарынан торған халы ҡ тар.

5

6 1812 йылдың 15 авгусына Ырымбур губернаһы баш ҡ орттары, мишәр ҙ әр, тип- тәр ҙ әр хәрәкәт итеүсе армияға яр ҙ амға иғәнә итеп 500 мең һум а ҡ са йыйып тапшыра һәм 4 мең 139 баш иң я ҡ шы атты өйрәтеп яуға ебәрә. Төп баш ҡ орт полктары фронт ҡ а 1812 йылдың а ҙ ағында килеп етә. Сик буйын һа ҡ лап тороусы 1-се һәм 2-се атлы баш ҡ орт полктары һуғыш башланған көндән француздарға ҡ аршы ҡ аһармандарса һуғыша. 14-се полк яугир- ҙ ары ла и ҫ киткес батырлы ҡ тар күрһәтеп, тарих ҡ а ү ҙ исемен алтын хәрефтәр менән я ҙ ып ҡ алдыра.

7

8 3-сө армияға ҡ араған майор Курбатов етәкселегендәге 2-се баш ҡ орт полкы 16 июлдә Брест-Литовс-ки ҙ ан көнсығыштара ҡ урынлаш ҡ ан Кобрин ҡ алаһы янындағы алышта ҡ атнаша. Шунда дошмандың 2 мең һалдаты үлтерелә, 2 мең 382 француз, 76 офицер һәм 2 генерал әсиргә алына. Бәләбәй өйә ҙ е Сәпәш ауылынан Әйүп Ҡ әйепов һәм Стәрлетама ҡ өйә ҙ е Күсәрбай ауылынан полк старшинаһы Аралбай А ҡ сулпанов батыр ҙ арса һуғыш ҡ андары өсөн IV дәрәжәле Изге Анна ордендары менән наградлана.

9

10 1812 йылдың 26 авгусында, Бородино һуғышы ва ҡ ытында, француздар Н. Н. Раевский ҙ ың батареяһын ҡ улға төшөргән мәлдә генерал А. П. Ермолов Өфө йәйәүле ғәскәр полкының бер батальоны һәм Ырымбур драгундары полкы менән берлектә батареяны ташлап киткән частар ҙ ы ту ҡ тата һәм кире бороп, һөжүмгә күтәрә. Батарея дошмандан ҡ от ҡ арыла. Операцияла ҡ атнаш ҡ ан 9 офицер-драгун Батырлы ҡ һәм ғәййәрлек өсөн наградаларын ала.

11

12

13 Уры ҫ армияһының ҡ аршы һөжүмен ә ҙ ерләү осоронда Баш ҡ ортостандан барған полктар Наполеон ғәскәренең тылында хәрәкәт итеүсе атлы отрядтар составына инә йылдың сентябрендә 1-се баш ҡ орт полкы полковник И. Е. Ефремовтың армия партизандары отрядында була, һуңынан уны полковник Н. Д. Ҡ удашев ҡ а бирәләр. Был частар Серпухов, Коломна һәм Калуга юлдарында уңышлы хәрәкәт итә. 7 октябр ҙ ә сигенеүсе француздар артынан Мәскәүгә килеп ингән ғәскәри көстәр араһында баш ҡ орт һәм 1-се мишәр полктары ла була. Һуңғыһы Мәскәү ҙ ә ҡ алдырыла һәм 1812 йылдың октябренән алып 1814 йылға тиклем гарнизонда хе ҙ мәт итә.

14

15 1812 йылдың ноябренән 15 баш ҡ орт полкы Волга буйы ополчениеһы составында Украинаны дошмандан һа ҡ лай. Баш ҡ орттар һәм казактар ҙ ың ысын мәғәнәһендә һуғыш ҡ а һәләтле бер өлөшө булыу ҙ арын күрһәтә. М. И. Кутузов, Ырымбур ҙ ың хәрби губернаторы Г. С. Волконскийға уры ҫ армияһының еңеүле һөжүме һәм француздар ҙ ың сигенеүе тураһында хәбәр итеп, былай ти: Һе ҙ уры ҫ яугир ҙ арының сигенеүсе дошман артынан ниндәй ҙ ур ҡ ыуаныс һәм ләззәт менән алға ынтылғанын һәм бе ҙҙ ең яугир ҙ ар ҙ ың һәм баш ҡ орт полктарының, улар ҙ ы ниндәй ҡ ыйыулы ҡ күрһәтеп ҡ ыйратыу ҙ арын кү ҙ алдына ла килтерә алма ҫ инеге ҙ йылдың я ҙ ында был һуғыш Парижды алыу менән тамамлана.

16

17