CHƯƠNG 2 LÝ THUYT THƯƠNG MI QuC T. Mc đích Hiu và h thng hóa các lý thuyt TMQT Vn dng các lý thuyt đ gii thích nguyên nhân hình thành thương mi, li ích. - презентация

1 CHƯƠNG 2 LÝ THUYT THƯƠNG MI QuC T

2 Mc đích Hiu và h thng hóa các lý thuyt TMQT Vn dng các lý thuyt đ gii thích nguyên nhân hình thành thương mi, li ích khi tham gia thương mi ca các quc gia trong thc t

3 Ni dung 1.Lý thuyt thương mi c đin Lý thuyt trng thương Lý thuyt li th tuyt đi Lý thuyt li th so sánh 2.Lý thuyt thương mi tân c đin 3.Lý thuyt chun v thương mi quc t 4.Lý thuyt Hecksher - Ohlin

4 Lý thuyt trng thương Cui TK 15, đu TK 16 Gia TK 18 Châu Âu (Anh, Pháp)

5 Lý thuyt trng thương – Ni dung S thnh vưng, giàu có ca 1 QG Nhiu vàng bc Cn gia tăng khi lưng tin t Đánh giá cao vai trò ca tin t Coi tin t là ca ci Phát trin ngoi thương (buôn bán vi nưc ngoài) Xut khu: rt có ích vì nó kích thích sn xut đng thi làm gia tăng ca ci ca QG. Nhp khu: gánh nng vì nó làm gim nhu cu đi vi hàng hoá sn xut trong nưc và dn ti s tht thoát ca ci ca QG ni thương ch là s "san đi bù li mà không có s gia tăng ca ci

6 Lý thuyt trng thương – Ni dung Li nhun buôn bán: kt qu ca s trao đi không ngang giá và la gt, mua r và bán đt, và trong trao đi phi có mt bên thua và mt bên đưc Trong TMQT dân tc này làm giàu bng cách hi sinh li ích ca dân tc khác. Đ cao vai trò ca Nhà nưc trong vic điu tit nn kinh t thông qua bo h (tăng thương mi nhưng li hn ch nhp khu) mc dù nn kinh t th trưng rt phát trin nhưng vai trò bo h ca Nhà nưc vn còn rt ln.

7 Lý thuyt trng thương – Ưu đim Có nhiu quan đim cho đn nay vn còn giá tr. Khi năng lc SX trong nưc vưt quá mc cu thì khuyn khích XK và hn ch NK là điu mà 1 QG cn theo đui. Khi 1 QG b thâm ht trong cán cân thanh toán vi nưc ngoài thì vic to ra mc thng dư trong hot đng ngoi thương là bin pháp cn đưc ưu tiên đ bù đp thâm ht đó. Tích lu càng nhiu ngoi t càng tt đ đ phòng nhng bt trc trong tương lai giúp cho các QG có đưc ngun lc cn thit đ tin hành các cuc chin tranh trong giai đon t TK 16 đn TK 18 S gia tăng lưng vàng bc (tc là tăng mc cung tin t) trong nn kinh t s có tác dng kích thích SX trong nưc. Sm đánh giá đưc tm quan trng ca TM đc bit là TMQT

8 Lý thuyt trng thương – Ưu đim Sm nhn thc đưc vai trò quan trng ca Nhà nưc trong vic điu tit hot đng kinh t thông qua các công c như thu quan, lãi sut đu tư, hn ch NK… Ln đu tiên trong lý thuyt v kinh t đưc nâng lên như là mt lý thuyt khoa hc

9 Lý thuyt trng thương – Hn ch Các lý thuyt ca ch nghĩa trng thương còn đơn gin, chưa gii thích đưc bn cht bên trong ca các hin tưng kinh t. VD: Coi vàng bc là hình thc ca ci duy nht ca các QG Đánh đng mc cung ng tin t cao vi s thnh vưng ca QG Nhìn nhn TMQT như mt trò chơi vi tng li ích bng 0 Cho rng ca ci tăng lên trong lưu thông ch không phi trong SX.

10 Lý thuyt trng thương – Hn ch Các tác gi trng thương còn chưa gii thích đưc cơ cu hàng hóa trong TMQT đưc xác đnh như th nào, chưa thy đưc tính hiu qu và li ích t quá trình chuyên môn hóa SX và trao đi, và chưa nhn thc đưc rng các kt lun ca h có th đúng vi thc tin buôn bán lúc by gi ca mt s nưc như Anh, Pháp, ch không phi vi tt c các QG khác. Đòi hi mt lý thuyt khác.

11 Lý thuyt trng thương – Zero Sum David Hume ( ) David Hume, năm 1752 đã ch ra rng: XK tăng s dn ti lm phát và tăng giá NK tăng s làm gim giá Kt qu: Nưc XK bán ít hàng hóa bi giá cao và nưc NK bán nhiu H bi giá thp Trong dài hn, không có thng dư TM

12 Hc thuyt trng thương mt s nưc Tây Âu Tây Ban Nha:Hc thuyt trng thương trng kim Pháp:Hc thuyt trng thương trng k ngh Anh: Hc thuyt trng thương đin hình

13 Quan đim ca Thomas Munn ( ) v thương mi Năm 1630, Thomas Munn đã vit tác phm S giu có ca nưc Anh nh ngoi thương - Kinh thánh ca Ch nghĩa trng thương (K.Mark). Ông kêu gi Phi m rng cơ s nguyên liu ca công nghip, Nâng cao cht lưng hàng hoá nưc Anh, Tán thành vic xut khu tin nhm mc đích buôn bán vì Vàng đ ra thương mi, còn thương mi làm tin tăng thêm, Không khuyn khích vic gi li tin trong nưc Anh vì điu này không làm tăng thêm lưng cu nưc ngoài đi vi hàng hoá nưc Anh. Hơn na, s tha thãi tin trong nưc thm chí còn có hi, làm cho hàng hoá tăng giá. Các bin pháp thu tin v cho nưc Anh đưc ông đưa ra dưi dng các công thc: H1 – T – H2 trong đó H1 > H2, và T1 – H – T2 trong đó T2 > T1. đây, t giá hi đoái ph thuc vào cán cân thương mi.

14 Lý thuyt li th tuyt đi Gn lin vi tên tui ca nhà kinh t hc Adam Smith. Ông là ngưi đu tiên đưa ra s phân tích có h thng v ngun gc thương mi quc t. Trong tác phm ni ting Ca ci ca các dân tc xut bn ln đu tiên vào năm 1776, A.Smith đã đưa ra ý tưng v li th tuyt đi đ gii thích ngun gc và li ích ca thương mi quc t. Adam Smith ( )

15 Lý thuyt li th tuyt đi – Ni dung Thương mi đc bit là ngoi thương có tác dng thúc đy mnh m s phát trin kinh t ca nưc Anh nhưng ngun gc giàu có ca nưc Anh không phi là ngoi thương mà là t công nghip Điu nhn đnh này là đúng vì ngun gc phát sinh ra ca ci là t SX. Giá tr mi đưc thc hin trong lưu thông. Mi QG nên chuyên môn hoá vào SX nhng ngành mà h có li th tuyt đi, nghĩa là s dng nhng li th tuyt đi đ SX sn phm vi chi phí thp hơn các nưc khác có thương mi, có phân công lao đng quc t trên TG vì mi QG đu có mt li th tuyt đi nht đnh. Và nu thương mi là t do thì ngun lc ca th gii s đưc s dng mt cách hu hiu nht và có th ti đa hóa phúc li ca toàn TG.

16 Lý thuyt li th tuyt đi – Ví d Mt hàngMAnh Lương thc (kg/ng/h)61 Vi (m/ng/h)45 - NSLĐ trong SX lương thc ca M gp 6 ln ca Anh nên M có li th tuyt đi trong SX lương thc. - NSLĐ trong SX vi ca Anh gp 5/4 NSLĐ trong SX vi ca M nên Anh có li th tuyt đi trong SX vi nưc M s chuyên môn hóa SX lương thc còn nưc Anh s chuyên môn hóa SX vi và 2 nưc s buôn bán lương thc và vi vi nhau.

17 17 LT li th tuyt đi – Li ích TM Ko có TMM: 6kg lt = 4m viAnh: 5m vi = 1kg lt Có TM, giá TG: 1kg lt = 1m vi CMH sx lương thcCMH sx vi Đi lt ly viĐi vi ly lt 6kg lương thc = 6m vi M li: 6 – 4 = 2m vi ½ h lđ sx vi Anh li: 5x6 – 6 = 24m vi 4.8 h lđ sx vi LTTĐ Nhu cu

18 LT li th tuyt đi – Li ích TM Khi 1 QG sx 1 H nào đó có hiu qu hơn QG khác nhưng li kém hiu qu hơn trong sx H khác thì 2 QG đó có th thu đưc li ích TM bng cách mi QG CMH vào sx và xk H h có li th tuyt đi và nk H còn li. Thông qua CMH, các ngun lc ca 2 QG đu đưc s dng có hiu qu và sn lưng ca c 2 H đu tăng. Thương mi da trên li th tuyt đi đem li li ích cho c 2 QG.

19 Lý thuyt li th tuyt đi – Ưu đim Khc phc đưc nhng hn ch ca LT trng thương, LT li th tuyt đi đã đi đúng hưng khi vch ra cơ s KH đ to ra giá tr là sx ch không phi là lưu thông. Theo lý thuyt li th tuyt đi, TM có li cho c 2 QG đúng vi thc t hơn so vi lý thuyt trng thương. Ln đu tiên đ cp đn CMH và ch ra đưc li ích ca vic CMH. Gii thích đưc mt phn nh TM hin ti như TM gia các nưc phát trin đi vi các nưc ĐPT.

20 Lý thuyt li th tuyt đi – Hn ch Không gii thích đưc hin tưng nhng nưc có li th hơn hn các nưc khác hoc nhng nưc không có li th tuyt đi nào c thì ch đng trong phân công LĐ quc t là đâu và TMQT s xy ra như th nào đi vi các nưc này. Cho rng LĐ là yu t duy nht đ to ra giá tr (sx sn phm) và LĐ là đng nht, đưc s dng vi t l như nhau trong tt c các loi H. Điu này là không đúng vi thc t và lý thuyt sau này ca David Ricardo v li th so sánh cũng chưa gii quyt đưc.

21 Lý thuyt li th so sánh David Ricardo Các nguyên lý ca kinh t chính tr hc (1817) David Ricardo ( )

22 Nhng gi thit Ch có 2 QG và 2 loi SP. TMQT hoàn toàn t do và không có chi phí vn chuyn LĐ có th t do di chuyn hoàn toàn trong phm vi mi QG nhưng không đưc di chuyn trên phm vi QT. Da trên lý thuyt tính giá tr bng LĐ

23 Lý thuyt li th so sánh - Ni dung Các nưc luôn có th và rt có li khi tham gia vào quá trình phân công LĐQT bi vì phát trin ngoi thương cho phép m rng kh năng tiêu dùng ca mt nưc. 1 QG nên CMH vào SX mt s SP nht đnh và XK H ca mình đ đi ly H NK t các nưc khác. Nhng nưc có li th tuyt đi hoàn toàn hơn các nưc khác (k tha lun đim ca A.S) hoc b kém li th tuyt đi so vi các nưc khác trong SX mi sp thì vn có th và vn có li khi tham gia vào phân công LĐ và TMQT bi vì mi nưc có mt li th so sánh nht đnh v mt s mt hàng và kém li th so sánh nht đnh v mt s mt hàng khác.

24 Lý thuyt li th so sánh – Ví d Mt hàngMAnh Lương thc (kg/ng/h)61 Vi (m/ng/h)42 Trong 1h LĐ: nưc M SX đưc 6kg lt > 1kg lt nưc Anh SX nưc M SX đưc 4m vi > 2m vi nưc Anh SX Nưc M có li th tuyt đi trong SX c lương thc và vi.

25 Lý thuyt li th so sánh – Ví d Mt hàngMAnh Lương thc (kg/ng/h)61 Vi (m/ng/h)42 Tuy nhiên, nu so sánh gia SX lương thc và vi thì: - Nưc M có NSLĐ gp nưc Anh 6 ln trong SX lt và 2 ln trong SX vi M có li th tương đi trong SX lt (6 > 2). - Nưc Anh có NSLĐ v SX lt bng 1/6 ca M và NSLĐ v SX vi bng 1/2 M Anh có li th tương đi v SX vi (1/2 > 1/6). Chính nh vào li th tương đi mà M s CMH vào SX lương thc còn nưc Anh s CMH vào SX vi.

26 Lý thuyt li th so sánh – Li ích TM Có TM, giá TG: 1kg lt = 1m vi Đi lt ly viĐi vi ly lt 6kg lương thc = 6m vi M li: 6 – 4 = 2m vi ½h lđ sx vi Anh li: 2x6 – 6 = 6m vi 3h lđ sx vi M: CMH sx lương thcAnh: CMH sx vi LTSS Nhu cu

27 Li th so sánh và t l trao đi D.Ricardo ch đ cp đn 1 trưng hp trao đi (1:1). Thc t s có nhiu t l trao đi khác nhau và ch mt s t l nào đó thì vic trao đi, buôn bán gia M và Anh mi xy ra. - Nưc M sx đưc 6kg lt và s đem trao đi vi Anh đ ly hơn 4m vi. -Nưc Anh, lưng vi vn có là 12m, nu trao đi trong nưc s đưc 6kg lương thc, do đó, đ trao đi vi nưc M nưc Anh ch có th b ra ít hơn 12m vi. 4m vi < T l trao đi < 12 m vi.

28 Li th so sánh và t l trao đi T l trao đi Li ích đi vi M Li ích đi vi Anh Ghi chú 6kg lt < = 4m viKhông cóCóKhông có TM m vi7m viCó thương mi Có thương mi Có thương mi Li ích cân bng 6 – 953Có thương mi 6 – 1062Có thương mi 6 – 1171Có thương mi 6 > = 12CóKhông cóKhông có TM

29 Li th so sánh – Ưu đim Đưc coi là lý thuyt cơ bn, đt cơ s nn tng cho TMQT và đưc coi là lý thuyt quan trng nht ca KTQT. Lý thuyt này đã vch ra cơ s khoa hc ca TMQT là s khác bit v li th tương đi trong sx mt loi H nào đó.. Khc phc đưc hn ch ca LTTĐ ca Adam Smith: gii thích đưc rng tt c các quc gia đu có li khi tham gia TM k c trong trưng hp nưc đó không có li th tuyt đi v mt s mt hàng nào đó lý thuyt LTSS mang tính khái quát hơn. Ch ra đưc mt quc gia nên CMH vào sx loi H mà QG đó có LTSS ch không phi ch căn c vào LTTĐ. Ch ra đưc li ích ca quá trình phân công LĐ quc t.

30 Li th so sánh – Hn ch Ricardo đã vn dng lý thuyt tính giá tr bng LĐ đ nghiên cu mô hình TMQT tc là xem xét giá tr hay giá c ca mt sn phm ch da trên s lưng LĐ tham gia vào quá trình sx ra sn phm đó lý thuyt ca Ricardo ch đúng trong hai trưng hp sau: - Lao đng là yu t duy nht đ sn xut ra sn phm đó hay lao đng đưc s dng vi mt t l nht đnh không thay đi trong quá trình sn xut ra sn phm. - Lao đng là đng nht tc là ch có mt loi lao đng.

31 Li th so sánh – Hn ch Thc t thì LĐ không phi là đng nht, ngoài LĐ gin đơn còn có LĐ phc tp. LĐ còn có s khác nhau v kinh nghim, trình đ tay ngh, kĩ năng, k xo... Bên cnh đó thì LĐ không phi là yu t duy nht to nên giá tr. lý thuyt c đin đc bit là lý thuyt ca Ricardo là đúng nhưng chưa sát vi thc t, đòi hi mt lý thuyt cao hơn. Lý thuyt này chưa gii thích đưc ngun gc phát sinh LTSS ca mt nưc đi vi mt loi sn phm nào đó không gii thích đưc trit đ nguyên nhân sâu xa ca quá trình TMQT

32

33 LÝ THUYT CHI PHÍ CƠ HI Hn ch ca các lý thuyt TMQT c đin: vn dng lý thuyt tính giá tr bng LĐ đ NC mô hình TMQT tc là xem xét giá tr hay giá c ca mt SP ch da trên s lưng LĐ tham gia vào quá trình sx ra SP đó chưa gii thích đưc ngun gc phát sinh LTSS ca mt nưc đi vi mt loi SP nào đó

34 LÝ THUYT TM TÂN C ĐIN HABERLER VI LÝ THUYT CHI PHÍ CƠ HI (1936)

35 LÝ THUYT CHI PHÍ CƠ HI Chi phí cơ hi ca mt SP là gì ? S lưng ca 1 SP khác mà ngưi ta phi hi sinh đ có đ tài nguyên SX tăng thêm mt đơn v SP th nht. Haberler vn dng lý thuyt CP cơ hi đ gii thích lý thuyt so sánh ntn???

36 LÝ THUYT CHI PHÍ CƠ HI Mt hàngMAnh Lương thc (kg/ng/h)61 Vi (m/ng/h)42 Không có TM, M phi hi sinh 2/3 m vi đ có đ tài nguyên SX tăng thêm 01 kg lương thc CPCH đ SX 1kg lt là 2/3m vi. Còn nưc Anh, CPCH đ SX 1kg lt là 2m vi Nưc M có li th so sánh hay li th chi phí v SX lương thc (2/3 < 2) M nên CMH và XK lương thc Đi vi sx vi, M CPCH đ SX thêm 1m vi là 3/2 kg lt còn Anh là là 1/2kg lương thc nưc Anh có li th so sánh, li th chi phí v sx vi Anh nên CMH và XK vi VD cũ Gii thích khác

37 LÝ THUYT CHI PHÍ CƠ HI Cách gii thích theo CPCH có gì ging và khác bit so vi cách gii thích ca D.Ricardo??? - Ging: kt qu nghiên cu - Khác: gii thích theo lý thuyt chi phí cơ hi tránh đưc gi thit cho rng lao đng là yu t duy nht đ to ra mi sp cách gii thích này cht ch hơn.

38 LÝ THUYT CHI PHÍ CƠ HI CPCH có th đưc minh ho bng đưng gii hn kh năng sx (PPF). X Y X Y PPF là đưng thng khi CPCH là c đnh PPF là đưng cong lõm nhìn t gc ta đ khi CPCH tăng PPF là tp hp các đim ch ra s kt hp thay th nhau ca 2 SP mà QG có th SX khi s dng toàn b tài nguyên vi kĩ thut tt nht.

39 LÝ THUYT CHI PHÍ CƠ HI CPCH c đnh là mt lưng không đi ca 1H phi b ra khi SX thêm 1 đơn v H th hai Chi phí cơ hi c đnh khi: Các ngun lc, các nhân t ca SX có th thay th hoàn toàn cho nhau hay đưc s dng theo mt t l c đnh trong SX c 2 H Tt c các đơn v ca cùng mt nhân t là đng nht hay cùng cht lưng. Khi đó mi QG chuyn dch các ngun lc t SX H này sang H kia s không phi s dng ngun lc kém hiu qu hơn cho SX H kia.

40 S liu v kh năng SX ca 2 QG: Nht và Anh Đơn v tính:nghìn tivi, triu m vi Nht BnAnh Ti viViSau TMTi viViSau TM

41 Gii hn kh năng SX vi CPCH ko đi Xác đnh PPF ca Nht và Anh

42 Gii hn kh năng SX vi CPCH ko đi Nhng đim nm bên trong PPF biu hin ngun tài nguyên ko đưc s dng hoàn toàn, ko hiu qu. Còn nhng đim nm bên ngoài PPF là ko th đt đưc bng ngun tài nguyên và k thut hin có ca các QG. Nht Anh Tivi Vi

43 Gii hn kh năng SX vi CPCH ko đi 1.CPCH đ sx tivi Nht = 2/3 (1t = 2/3v); Anh = 2 PPF ca 2 QG là đưng thng 2.Gi đnh rng giá c bng CPSX giá c so sánh ca tivi so vi vi Nht là: Pt/Pv = 2/3; Anh là 2 nưc N có li th so sánh v vic SX tivi (2/3<2). Mt khác, Pv/Pt ( N) = 3/2; Pv/Pt ( A)=1/2 Anh có li th so sánh v sx vi

44 Gii hn kh năng SX vi CPCH ko đi Chính s khác nhau v giá so sánh là biu hin v li th so sánh s khác nhau v giá c SP so sánh là cơ s đ sinh ra TMQT hay cơ s đ sinh ra TMQT là do s khác nhau v CPCH trong vic SX ra SP gia 2 QG Lưu ý: CPCH là không đi trong phm vi mi QG, nhưng nó li khác nhau gia các QG và chính điu này là cơ s đ sinh ra TMQT

45 Phân tích li ích ca TM Vi Ti vi Vi Ti vi A Nht Bn 40 E Anh 40 PPFs khi không có TM N: TD ti A (90t,60v) A: TD ti E (40t,40v) KNSX = KNTD

46 Phân tích li ích ca TM Có TMQT 1t = 1v N: CMHSX t 180t A: CMHSX v 120v 70t = 70v N: TD ti A (110t,70v) A: TD ti E (70t,50v) CPCH nhau TD tăng, kh năng TD đưc m rng ra bên ngoài Vi Ti vi Vi Ti vi A Nht Bn 40 E Anh 40 A E

47 Phân tích li ích ca TM TMQT TD tăng Nht: 20t, 10v Anh: 30t, 10v Nguyên nhân: Do s gia tăng tng sn lưng TG. - Khi ko có TM, N và A sx đưc 130t (90+40) và 100v (60+40) - Có CMH + TMQT: tng sn lưng TG là 180t (N tp trung sx) và 120v (A tp trung sx) Tng slg TG tăng: 50t và 20v, phân b cho N và A

48 Phân tích li ích ca TM Nhưng có phi tt c các nưc ch CMH sx mt hàng mà QG đó có CPCH thp hơn các QG hay không??? Li ích ca TM có đưc là nh CMH KHÔNG

49 Phân tích li ích ca TM Nht: nưc lnAnh: nưc nh (Quy mô sx = ½) Ko th CMH 1 H sx 2 HCMH 1 H (v) Giá c trao đi t và v = CPCH đ sx t ca N Trao đi t và v Nht: TD như cũAnh: TD m rng

50 Phân tích li ích ca TM A E 30 E Có TMQT 1t = 2/3v N: sx c t và v (120t, 20v) A: CMHSX v 60v 30t = 20v N: TD ti A (90t,60v) A: TD ti E (40t,30v) Quy mô QG nhau Anh: TD tăng và KNTD m rng ra bên ngoài Anh Vi Ti vi Vi Ti vi Nht Bn A

51 Phân tích li ích ca TM Vy TMQT luôn đem li li ích cho nưc nh??? KHÔNG Gii thích N s không đem t đi ly v nưc Anh mà đem t đi ly v vi mt nưc ln khác cũng sx vi, ví d Đc Lưng vi nưc Đc đ ln đ đáp ng nhu cu nưc N và có th qđ đưc giá c và t l trao đi Nưc A bây gi, đem vi ca mình ra trao đi vi t l mi đưc xđ bi nưc N và Đ khó khăn cho nhng nưc nh khi tham giá TMQT TMQT không đm bo ngt hai bên cùng có li (đi vi nưc nh). Nưc nh có th gp phi ri ro nu nhu cu v H ca nưc đó b suy gim (do đã CMH hoàn toàn mà nưc ln li không trao đi).

52 LÝ THUYT CHI PHÍ CƠ HI Ưu đim: Gii thích TMQT da trên li th so sánh bng CPCH tránh đưc gi thit lđ là yu t duy nht to ra giá tr. Khi quy mô các nưc khác nhau CMH khác nhau. Hn ch: - Chưa gii thích đưc TMQT vi chi phí cơ hi tăng

53 Xác đnh mc giá c sn phm so sánh cân bng như th nào? Ti vi Vi D ti vi (Nht + Anh) S ti vi (Nht + Anh) D vi (Nht + Anh) S vi (Nht + Anh) Pt/Pv Pv/Pt

54 1.Bng sau ch ra s ngày lao đng cn thit đ sn xut 1 đơn v vi và ôtô Anh và M. Sn phm Nưc Vi Ô tô Anh 3 ngày 6 ngày M 2 ngày 5 ngày a.Xác đnh li th tuyt đi và li th so sánh ca tng quc gia? b.Xác đnh mc giá tương đi ca ôtô so vi vi và phân tích li ích ca mi nưc khi có thương mi.

55 LÝ THUYT CHUN V TMQT

56 Lý thuyt CPCH: nc TMQT vi CPCH ko đi Thc t: CPCH thay đi theo xu hưng tăng lên Lý thuyt chun v TMQT: -Nc TMQT vi CPCH tăng -Đưa thêm khái nim đưng cong bàng quan đi chúng.

57 LÝ THUYT CHUN V TMQT CPCH QG phi hi sinh (b ra) nhiu và ngày mt nhiu hơn SP đ dành tài nguyên cho vic sx mt đơn v sp khác. PPF là mt đưng cong lõm nhìn t gc to đ. Ngun lc ca các YTSX là ko đng nht và ko đưc s dng vi cùng mt t l c đnh trong sx tt c các loi H.

58 LÝ THUYT CHUN V TMQT Mi đơn v thêm vào 20X QG 1 đòi hi ngày càng nhiu Y hơn. Tương t đi vi mi đơn v thêm vào 20Y thì QG 2 cũng phi b ra nhiu hơn sp X.

59 LÝ THUYT CHUN V TMQT Khái nim CPCH tăng dn đưc biu th qua mt khái nim mi là t l dch chuyn biên (Marginal Rate of Transfernation- MRT). MRT là gì???

60 đ nghiêng tuyt đi ca PPF ti đim sx LÝ THUYT CHUN V TMQT X Y MRT A = ¼ A MRT B = 1 B CPCH ngày càng tăng QG 1

61 đ nghiêng tuyt đi ca PPF ti đim sx LÝ THUYT CHUN V TMQT CPCH ngày càng tăng QG Y X MRT A = 1 A MRT B = ¼B

62 LÝ THUYT CHUN V TMQT Các lý thuyt trưc: Quan tâm ti yu t cung trong sx Chưa đ cp ti yu t cu trong sx Lý thuyt chun v TMQT: Quan tâm ti yu t cung trong sx Và đ cp ti yu t cu trong sx = vic đưa vào mô hình khái nim đưng cong bàng quan đi chúng (CICs)

63 LÝ THUYT CHUN V TMQT CICs ch ra nhng s kt hp khác nhau ca 2 SP mà sn lưng ca chúng tương đương (bng) vi s tho mãn đúng như nhau ca ngưi TD ngưi TD có thái đ bàng quan gia 2 đim bt k trên đưng cong đó. CIC càng cao (hay nói chính xác hơn là nm càng xa hơn v phía Đông Bc so vi gc to đ) th hin s tho mãn càng ln và ngưc li, nhng đưng cong càng thp (càng gn gc to đ) biu hin s tho mãn càng ít. Đc đim ca CICS là có đ nghiêng âm (tc dc xung), li v đim gc to đ và không giao nhau.

64 LÝ THUYT CHUN V TMQT A B C D Đ tha dng tăng dn S đánh đi Ti A, B: ngưi tiêu dùng có đ tho mãn như nhau. Ti C: ngưi tiêu dùng có đ tho mãn ln hơn hơn ti A, B. Ti D: ngưi tiêu dùng có đ tho mãn ln hơn hơn ti C.

65 CICs ca quc gia 1 và 2

66 LÝ THUYT CHUN V TMQT Đưa thêm mt khái nim mi gi là t l thay th biên (MRS) S TD ca mi QG di chuyn trên mi đưng cong và gia các CICs khác nhau nhưng bng cách nào đ biu th s lưng sp Y mà QG đó phi b ra đ thay th TD trên mt đơn v sp X làm cho mc đ tho mãn chung là không thay đi. MRS đưc đo bng đ nghiêng ca CIC ti đim TD

67 Phân tích trng thái cân bng khi chưa có TM QG đt trng thái cân bng CIC cao nht tip xúc vi PPF Đim cân = ca QG 1 là A Đim cân = ca QG 2 là A li ích ca c 2 QG đt max phn ánh mi quan h cung - cu Cung là PPF Cu là CICs

68 Phân tích trng thái cân bng khi chưa có TM ko có TMQT QG 1 s tăng cưng sx sp X QG 2 s tăng cưng sx sp Y ưu th hơn so vi trưng hp CPCH bt bin

69 Phân tích trng thái cân bng khi chưa có TM Khi ko có TM, giá c sp so sánh cân bng (The equilibrium relative commodity price) đưc xđ bi đ nghiêng ca đưng tip tuyn chung gia PPF ca QG vi CIC ti đim cân bng (tc là ti đim t cung t cp ca sx và TD). - Ti QG 1, giá c sp so sánh cân bng là P A = P X /P Y = 1/4. - QG 2, giá c sp so sánh cân bng là P A = P X /P Y = 4. Giá c sp so sánh cân bng khác nhau hai QG bi s khác nhau v v trí và hình dng ca PPF và CIC

70 Phân tích trng thái cân bng khi có TM P A < P A QG 1 có LTSS đi vi sp X QG 2 có LTSS đi vi sp Y QG 1 CMH sx và XK sp X đ đi ly sp Y t QG 2 QG 2 CMH sx và XK sp Y đ đi lâý sp X t QG 1 c 2 QG đu cùng có li

71 Cơ s và li ích khi có thương mi TMQT QG 1 tăng cưng sx sp X QG 2 tăng cưng sx sp Y CMH vào SX SP mà QG có LTSS gánh chu 1 CPCH tăng giá c SP SS c 2 QG tr nên bng nhau thương mi đt trng thái cân bng 2 QG đu TD nhiu hơn so vi khi không có TM

72 Cơ s và li ích khi có thương mi Bt đu t đim A (đim cân = khi ko có TM), QG 1 CMH sx sp X và di chuyn xung phía dưi trên PPF, gánh chu CPCH tăng trong sx sp X (th hin đ nghiêng tăng lên ca PPF). Y X B A

73 Cơ s và li ích khi có thương mi Bt đu t đim A, QG 2 CMH sx sp Y nên nó chuyn đng lên phía trên theo PPF, chu CPCH tăng trong sx sp Y (th hin đ nghiêng gim ca PPF) Y X B' A'

74 Cơ s và li ích khi có thương mi Quá trình CMH c tip tc cho đn khi giá c sp ss bng nhau gia 2 QG. Giá c sp ss chung y s đt ti đâu đó gia 1/4 và 4. Ti đim này mu dch s cân bng. Trên biu đ đim cân bng đó là P B = P B = 1. Y X B A P B =1 Y X B' A' P B = 1

75 Cơ s và li ích khi có thương mi Khi có TM, sx ca QG 1 s chuyn t đim A (50X, 60Y) đim B (130X, 20Y) trên PPF. Ti đây QG 1 đi 60X ly 60Y t QG 2 (TLTĐ là: 1: 1) QG 1 s TD ti đim E (70X và 80Y) trên CIC III. So sánh vi đim A trên CIC I thì QG 1 đã có li 20X và 20Y.

76 Cơ s và li ích khi có thương mi Ti QG 2, khi chưa có TM sx ti đim A(40Y,80X). Khi có TMQT sx ti đim B(40X,120Y) đem 60Y đi ly 60X ca QG 1 đim la chn TD bây gi là E(100X,60Y). So vi trưc thì TD đã tăng 20X và 20Y.

77 Cơ s và li ích khi có thương mi Nh có TM, TD ca 2 QG v 2 sp đã tăng lên, TM tho mãn li ích là như nhau. Vi CMH trong sx và TM, mi QG có th TD ti đim nm ngoài đưng gii hn kh năng sx ca h.

78 LÝ THUYT CHUN V TMQT Kt lun: Lý thuyt thương mi vi chi phí cơ hi tăng cho thy ngay c khi thương mi chưa xy ra, quc gia nào có li th so sánh trong mt hàng nào s tăng cưng sn xut mt hàng đó Tip cn thc t gn hơn có tính thuyt phc hơn.

79 Li ích thu đưc t trao đi và CMH Tiêu dùng tăng t A đn T là phn thu đưc thông qua trao đi Tiêu dùng tăng t T đn E là do CMH trong sn xut mang li

80 S khác nhau gia mô hình thương mi vi CPCH tăng và CPCH c đnh CPCH c đnh: CMH hoàn toàn CPCH tăng:CMH không hoàn toàn

81 LÝ THUYT CHUN V TMQT

82 LÝ THUYT LÝ THUYT HECKSCHER- OHLIN

83 LÝ THUYT HECKSCHER- OHLIN LTSS TMQT Giá c SP SS nhau Ngun gc phát sinh

84 LÝ THUYT HECKSCHER- OHLIN Lý thuyt H-O đưc xây dng bi 2 nhà kinh t hc ngưi Thy Đin là Eli Hecksher (1919) và Bertil Ohlin. Sau đó đưc nhà kinh t hc Paul Samuelson phát trin thêm. Lý thuyt H-O gm 4 ni dung chính: - Cân bng giá c yu t sn xut - Đnh lý Stolper- Samuelson - Đnh lý Rybczynski - Đnh lý thương mi Heckscher-Ohlin-Vanek

85 LÝ THUYT HECKSCHER- OHLIN Eli Heckscher ( ) Là nhà kinh t hc ngưi Thy Đin, Hecksher ni ting vi cun sách Các tác gi trng thương. Mc dù chuyên ngành chính ca Heckscher là lch s kinh t nhưng ông có đóng góp ln trong lý thuyt v s đóng góp ca các YTSX trong TMQT. Lý thuyt này đưc ông trình bày trong mt bài báo Thy Đin năm 1919 và đưc dch sang ting Anh 30 năm sau đó.

86 LÝ THUYT HECKSCHER- OHLIN Bertil Ohlin (1899 – 1979), là nhà kinh t hc ngưi Thy Đin đã đt gii Nobel v kinh t năm Ông có nhiu đóng góp trong mô hình H – O.

87 LÝ THUYT HECKSCHER- OHLIN Paul A. Samuelson (sinh ngày M) là nhà kinh t hc nghiên cu v nhiu lĩnh vc kinh t. Ông đưc gii thưng Nobel v kinh t năm 1970.

88 Nhng gi thuyt ca lý thuyt H - O 1.Đi tưng nc: 2 QG (1 & 2), 2 SP (X, Y) và 2 YTSX (lao đng - L và vn - K). 2.C 2 QG có cùng mt trình đ công ngh, k thut... ngun TSCĐ đưc s dng vi mt trình đ k xo như nhau. 3.Sp X đòi hi nhiu lao đng hơn so vi sp Y và ngưc li sp Y đòi hi nhiu vn hơn so vi sp X.

89 Nhng gi thuyt ca lý thuyt H - O 4.Li sut theo quy mô không đi trong sx c 2 sp c 2 QG. Nu có s tăng lên v s lưng L và K thì slg s tăng lên mt lưng tương ng. 5.CMH không hoàn toàn trong sx 2 QG. Khi có TM, 2 QG vn tip tc sn xut c 2 sp. 6.Th hiu và s thích ngưi tiêu dùng là như nhau c 2QG.

90 Nhng gi thuyt ca lý thuyt H - O 7.Các YTSX đưc t do di chuyn trong phm vi 1 QG nhưng không đưc di chuyn trong phm vi quc t. Quá trình di chuyn này s dng li khi tin lương cho cùng mt loi LĐ hay lãi sut cho cùng mt loi tư bn bng nhau. 8.TMQT là hoàn toàn t do, không tính đn chi phí vn chuyn, không tính đn thu quan và các chi phí khác cn tr thương mi. 9.Cnh tranh hoàn ho trên c hai th trưng sn phm và th trưng các YTSX

91 Các khái nim Yu t thâm dng (factor intensity) Trong phm vi ca 2 sp X & Y, 2 YTSX L & K, chúng ta nói rng sp Y là sp thâm dng tư bn nu t s K/L đưc s dng trong sn phm Y là > t s K/L s dng trong vic sx sp X. Lưu ý: điu quan trng không phi s lưng tuyt đi K và L đưc s dng trong vic sx 2 sp X&Y mà là t s K/L đưc sd đ sx X và Y. Có khi giá tr tuyt đi ca L ln nhưng sp đó vn là sp thâm dng K và ngưc li, có khi giá tr tuyt đi ca sp có K ln nhưng sp đó vn là sp thâm dng L

92 Các khái nim X là sp thâm dng L Y là sp thâm dng K

93 Các khái nim Yu t dư tha (factor abundance) Nói lên s di dào ca mt YTSX nào đó. Có th là K hay L. Có 2 cách xác đnh: - Th nht, da trên toàn b s lưng lao đng và tư bn dùng vào sn xut ca quc gia đó. - Th hai, thông qua giá c sp so sánh.

94 Các khái nim QG 2 tha tư bn QG1 tha lao đng

95 Các khái nim QG 2 tha tư bn QG1 tha lao đng

96 Mi liên h vi hình dng PPF X Y QG 1 QG 1 là QG dư tha L và sp X là sp thâm dng L PPF ca QG 1 phng và rng hơn, nm sát vi trc hoành.

97 Mi liên h vi hình dng PPF Vì QG 2 là QG dư tha K và sp Y là sp thâm dng K PPF hp và nm dc theo trc tung Y QG 2 X

98 Lý thuyt H - O LT xem xét và d đoán mô hình TM LT cân bng giá c YTSX lý thuyt H-Olý thuyt H-O-S Lý thuyt H - O

99 Đnh lý H - O : 1 QG s XK sn phm thâm dng yu t mà QG đó dư tha tương đi và NK sn phm thâm dng yu t mà quc gia đó khan him tương đi. S khác nhau trong giá c SP SS là do s khác nhau gia các yu t dư tha tương đi hay ngun lc SX vn có ca QG

100 Đnh lý H - O QG1: Dư tha lao đng X: sp thâm dng lao đng QG 1 xk sp X, nk sp Y QG2: Dư tha tư bn Y: sp thâm dng tư bn QG 1 xk sp Y, nk sp X

101 Ví d minh ha Gi thit 6 QG 1 và QG 2 có chung đưng bàng quan I PPF 1 PPF 2 Y X A A I PAPA PAPA Ko có TM QG1 và QG2 sx và td ti A và A vi mc giá P A và P A

102 Ví d minh ha P A = đ dc đưng tip tuyn chung gia I và PPF 1 PPF 1 PPF 2 Y X A A I PAPA PAPA QG1 có LTSS đi vi sp X và QG 2 có LTSS đi vi sp Y P A = đ dc đưng tip tuyn chung gia I và PPF 2

103 Ví d minh ha (P X /P Y ) PPF 1 PPF 2 Y X A A B B Khi có TM QG 1 CMH sx và xk X, nk Y QG 2 CMH sx và xk Y, nk X Đnh lý H - O Giá c sp ss cân bng c 2 QG CMH ko hoàn toàn

104 Ví d minh ha (P X /P Y ) PPF 1 PPF 2 Y X A A B B QG 1 sx ti đim B QG 2 sx ti đim B Giá c sp ss cân bng các 2 QG P B = P B = đ dc đưng tip tuyn chung ca PPF 1 và PPF 2

105 Ví d minh ha (P X /P Y ) PPF 1 PPF 2 Y X A A B BC II I E C Gi thit 6 QG 1 và QG 2 có chung h thng các đưng bàng quan Đưng tip tuyn chung ca PPF 1 và PPF 2 tip xúc vi đưng bàng quan II ti E QG 1 và QG 2 cùng td ti đim E

106 Ví d minh ha (P X /P Y ) PPF 1 PPF 2 Y X A A B BC II I E C E nm trên đưng bàng quan II có đ tha dng cao hơn đưng bàng quan I C 2 QG đu có đ tha dng tăng lên so vi trưc khi có TM TM đem li li ích cho c 2 QG

107 Ví d minh ha (P X /P Y ) PPF 1 PPF 2 Y X A A B BC II I E C Khi có TM QG 1 xk BC sp X, nk CE sp Y QG 2 xk BC sp Y, nk CE sp X BC = CE XK ca QG này = NK ca QG kia

108 Ví d minh ha (P X /P Y ) PPF 1 PPF 2 Y X A A B BC II I E CH H So vi khi ko có TM, QG 1 đưc li HE sp Y, QG 2 đưc li HE sp X

109 Lý thuyt H – O – S Vn bao hàm các gi thit và đưc xây dng trên các lý thuyt và khái nim như lý thuyt H-O. Đnh lý H-O-S: TMQT s dn đn s cân bng tương đi và tuyt đi trong li sut ca các YTSX gia các QG. Bn cht ca lý thuyt này: TMQT s làm cho tin lương ca các lao đng đng nht và li sut ca ca các tư bn đng nht gia các quc gia tham gia TM là như nhau. Lao đng đng nht là lao đng có cùng mt năng sut, có cùng mt trình đ k thut tay ngh như nhau. Tư bn đng nht có cùng mt năng sut và s ri ro như nhau.

110 Lý thuyt H – O – S TMQT s làm cho tin lương và lãi sut như nhau QG1 và QG2, tc là giá c yu t tương đi và tuyt đi s cân bng. Áp dng cho QG 1 và QG 2

111 Minh ha cân bng tuyt đi Không có TM QG 1 CMH sx sp X, gim sx sp Y Có TM Cu tương đi v L tăng tin lương tăng Cu tương đi v K gim lãi sut gim QG 2 CMH sx sp Y, gim sx sp X Cu tương đi v L gim tin lương gim Cu tương đi v K tăng lãi sut tăng

112 Minh ha cân bng tuyt đi TMQT Tin lương gim QG 1 (QG có giá nhân công r), tăng QG 2 (QG có giá nhân công cao) Lãi sut gim QG 2 (QG có giá tư bn cao), tăng QG 1 (QG có giá tư bn thp) TMQT làm gim s cách bit v tin lương và lãi sut c hai QG 1 và 2

113 Minh ha cân bng tuyt đi Đc đimQuc gia 1Quc gia 2 Chưa có TM w thp (di dào L), r cao (khan him K) r thp (di dào K), w cao (khan him L) Khi có TM w tăng, r gim (tăng sx sp cn nhiu lao đng) r tăng, w gim (do gim sx sp cn nhiu lao đng) Có th tóm tt thành bng sau TMQT s làm cho tin lương và lãi sut bng nhau QG1 và QG2

114 Minh ha cân bng tương đi P X /P Y w/r Giá c tương quan ca lđ Giá c tương quan ca H X (w/r) 1 (w/r) * (w/r) 2 Gi thit Mi t l w/r tương ng vi mt t l P X /P Y w/r tăng P X /P Y tăng nhưng vi tc đ gim dn

115 Minh ha cân bng tương đi P B =P B P X /P Y w/r (w/r) 1 (w/r) * (w/r) 2 PAPA PAPA A A B Trưc khi có TM Đim cân = ca QG 1 là đim A [(w/r) 1, (P A )] Đim cân = ca QG 2 là đim A[(w/r) 2, (P A )] P A < P A QG 1 có LTSS trong sx H X, QG 2 có LTSS trong sx H Y

116 Minh ha cân bng tương đi P B =P B P X /P Y w/r (w/r) 1 (w/r) * (w/r) 2 PAPA PAPA A A B Quc gia 1 (dư tha L) CMH sx X (H thâm dng L) Sn lg X tăng, sn lg Y gim Nhu cu sd L so vi K tăng w/r tăngP X /P Y tăng

117 Minh ha cân bng tương đi P B =P B P X /P Y w/r (w/r) 1 (w/r) * (w/r) 2 PAPA PAPA A A B Quc gia 2 (dư tha K) CMH sx Y (H thâm dng K) Sn lg Y tăng, sn lg X gim Nhu cu sd K so vi L tăng w/r gimP X /P Y gim

118 Minh ha cân bng tương đi P B =P B P X /P Y w/r (w/r) 1 (w/r) * (w/r) 2 PAPA PAPA A A B P X /P Y gim QG 2 TMQT + CMH P X /P Y tăng QG 1 Dng li khi w/r và P X /P Y cân = c 2 QG w/r = (w/r)* và P X /P Y = P B = P B

119 Ý NGHĨA CA LÝ THUYT H – O Là mt trong nhng lý thuyt có nh hưng ln nht ca KTQT, gi v trí trung tâm trong lý thuyt TMQT vì nó cho phép x lý cùng mt lúc nhiu vn đ v phân phi thu nhp và mô thc TM. Tìm ra đưc ngun gc phát sinh ra LTSS. Đó là s khác bit ga các yu t dư tha tương đi hay ngun lc sx vn có ca mi QG. Thy đưc nhng nhân t nh hưng đn giá c SX là pp lun cho quá trình xác đnh giá c sp.

120 Ý NGHĨA CA LÝ THUYT H – O Giá c sp Giá c các YTSXCu v các YTSX Cu v sp cui cùng Phân b s hu các YTSX S thích ngưi TD Cung các YTSX K thut công ngh

121 LÝ THUYT H – O. Hn ch Lý thuyt H-O cho rng các QG nên XK sp thâm dng yu t mà QG đó dư tha tương đi và nk sp thâm dng yu t mà QG đó khan him tương đi. Nhưng thc t ko phi lúc nào cũng vy. VD: M nhng năm gn đây xk H sd ít vn hơn H nk Điu này lý thuyt H-O chưa gii thích đưc. Ko đ cp đn s khác bit v cht lưng lđ gia các QG Công ngh sx gia các nưc trên thc t là ko ging nhau Chưa tính đn các rào cn TM như chi phí vn chuyn, thu quan, hn ngch… Lý thuyt H-O đúng nhưng chưa thc s trit đ

122 LÝ THUYT H – O