Αυτοεκτίμηση – η εξέλιξη της κατά τη διάρκεια της ζωής και η ενδυνάμωσή της μέσα στην οικογένεια και το σχολείο Αλεξάνδρα Σπυριδάκη Ειδική εκπαιδευτικός - ψυχολόγος

Τι είναι η αυτοεκτίμηση (1) Η θετική ή αρνητική στάση του ατόμου προς τον εαυτό του (Rosenberg 1965,1986) Η αξιολόγηση που το άτομο κάνει και συνήθως διατηρεί σε σχέση με τον εαυτό του (Coopersmith 1967,1984) Η αυτοεκτίμηση γίνεται στο πλαίσιο της κοινωνικής δομής του εαυτού. Ο εαυτός ορίζεται σε σχέση με «σημαντικούς άλλους» και η αυτοαξιολόγηση αναδύεται κυρίως μέσα από το κοινωνικό πλαίσιο.(Ziller,1973)

Τι είναι η αυτοεκτίμηση (2) Η εκτίμηση της αξίας και της σημαντικότητάς μου και το να έχω την ικανότητα να είμαι υπεύθυνος για τον εαυτό μου και τους άλλους (California task force)

Η εξέλιξη της αυτοεκτίμησης Βρεφική ηλικία Τα χαμόγελα μετά τον κορεσμό των ενστίκτων (πείνα δίψα,καθαριότητα) και τις κοινωνικές επαφές με τα πρόσωπα φροντίδας Η ανάδυση του Εγώ του βρέφους Η τάση για εξερεύνηση Η ανάδυση της γλώσσας και της κινητικότητας Ο ρόλος των φροντιστών

Η εξέλιξη της αυτοεκτίμησης Νηπιακή και προσχολική ηλικία Όρια και αυτονομία Ταύτιση με πρότυπα Το συμβολικό παιχνίδι Το παιχνίδι ρόλων Η προσχολική εκπαίδευση και οι προδιαγραφές της

Η εξέλιξη της αυτοεκτίμησης Σχολική ηλικία Σχολική ηλικία Περιγραφή του εαυτού με αναφορές σε σωματικές ικανότητες, φυσικά χαρακτηριστικά, προτιμήσεις, υλικά αγαθά που κατέχει (ως 7 ετών) Στην αυτοαξιολόγησή του αρχίζει να μπαίνει και η απόδοσή του στο σχολείο Μπορεί να δώσει όνομα στις αυτοαξιολογήσεις του (π.χ.«φιλικός» αφού βοηθά τους συνομηλίκους του, τους ακούει, μοιράζεται υλικά αγαθά που κατέχει μαζί τους)

Η εξέλιξη της αυτοεκτίμησης Εφηβική ηλικία Ο έφηβος μπορεί να χαρακτηρίσει πια τον εαυτό του συνολικά και να αναλύσει τους τομείς αυτοαξιολόγησης του Η ομάδα υπαγορεύει αυτοαντίληψη και αυτοεκτί- μηση Δοκιμασία διαφόρων ταυτοτήτων

Η εξέλιξη της αυτοεκτίμησης Ενήλικη ζωή Συνειδητή εικόνα εαυτού Επίγνωση ικανοτήτων, δεξιοτήτων, δυσκολιών, αδυναμιών Πρόβλεψη της έκβασης εγχειρημάτων και, εξ αυτού ορμώμενοι, του αποτελέσματος τους στην αυτοεκτίμηση

Η εξέλιξη της αυτοεκτίμησης Τα παιδιά χρειάζονται : Ασφάλεια Ταυτότητα Αίσθηση του ανήκειν Σκοπό Αίσθηση επάρκειας

Χαρακτηριστικά της υψηλής αυτοεκτίμησης Είναι κοινωνικός/ή, κάνει εύκολα παρέες Δείχνει ενθουσιασμό για νέες δραστηριότητες Συμμορφώνεται με κανόνες Αναγνωρίζει και εκφράζει τα συναισθήματά του Είναι χαρούμενος/η, γεμάτος/η ενθουσιασμό και ενεργητικότητα Παίζει με ευχαρίστηση μόνος/η του αλλά και με τους άλλους Σέβεται και καταλαβαίνει τα συναισθήματα των συμμαθητών Τα πηγαίνει καλά με τα μαθήματά του

Χαρακτηριστικά της χαμηλής αυτοεκτίμησης Δεν κάνει εύκολα παρέες, συνηθίζει να είναι μόνος/η Δεν αναλαμβάνει πρωτοβουλίες «Δεν μπορώ»,«δεν ξέρω», «θα αποτύχω» που εκφράζουν ανασφάλεια Δεν αναγνωρίζει και εκφράζει τα συναισθήματά του Είναι ντροπαλός/ή, διστάζει να μπει σε άγνωστες καταστάσεις Μπορεί να είναι εξαρτημένο από κάποιο ενήλικο Δεν παίρνει μέρος σε νέες ή ομαδικές δραστηριότητες Ανησυχεί για την επίδοσή του στα μαθήματα

Πώς βοηθά η οικογένεια την αυτοεκτίμηση Υποστήριξη, ενθάρρυνση, αγάπη χωρίς όρους, ανταπόκριση, στοργή Σαφή και ξεκάθαρα όρια ανάμεσα στους γονείς και τα παιδιά Ευελιξία και σταθερότητα στους κανόνες, τις συνέπειες και τους ρόλους Ισορροπία μεταξύ αυτονομίας/ ανεξαρτησίας και αίσθησης του «ανήκειν»/συνεξάρτησης Επικοινωνία ανοιχτή, ευθεία και ειλικρινής (όχι σκληρή), να έχει κέντρο τη συμπεριφορά και όχι τους χαρακτηρισμούς

Πώς βοηθά το σχολείο την αυτοεκτίμηση Η ακαδημαϊκή γνώση δεν είναι πανάκεια Το κίνητρο, η επιτυχία σε κάποιον τομέα, το μέτρο και ο τρόπος διόρθωσης των λαθών κινητοποιούν την αυτοεκτίμηση Η προσπάθεια φέρνει το αποτέλεσμα Η βαθμολογία μπορεί να στηρίζεται στις ενδοατομικές διαφορές ή στην ομαδική απόδοση και όχι μόνο στη σύγκριση με την κατάκτηση της γνώσης

Πού κατευθύνουν οι έρευνες Διασύνδεση οικογενειακής υποστήριξης και αυτοεκτίμησης ( Μακρή – Μπότσαρη 2001, Παπάνης 2011, Σίμου 2012) Διασύνδεση σχολικής επιτυχίας/ αποτυχίας με την αυτοεκτίμηση ( Μακρή – Μπότσαρη 2001, Παπάνης 2011, Σίμου 2012)

Οικογένεια, σχολείο και αυτοεκτίμηση ενηλίκου Η οικογενειακή υποστήριξη και η σχολική επιτυχία σε συνδυασμό με τη σπουδαιότητα των τομέων αυτών στην προσωπική αυτοαντίληψη, προοιωνίζουν το δρόμο της ενήλικης αυτοεκτίμησης Η αυτοαντίληψη της παιδικής και εφηβικής ηλικίας είναι η βάση της αυτοαντίληψης της ενήλικης ζωής και άρα της βάσης της αυτοεκτίμησης του ενήλικου

Αν θέλεις να είσαι αποτελεσματικός γονιός, πρέπει καταρχάς να δημιουργήσεις στο παιδί σου ρίζες, ώστε να μπορέσει να αναπτυχθεί, και μετά να φτιάξει φτερά για να πετάξει.....