Το Έγκλημα. Μύθοι και Πραγματικότητα Στράτος Γεωργούλας Επίκουρος καθηγητής Tμήμα Κοινωνιολογίας Πανεπιστήμιο Αιγαίου. - презентация

1 Το Έγκλημα. Μύθοι και Πραγματικότητα Στράτος Γεωργούλας Επίκουρος καθηγητής Tμήμα Κοινωνιολογίας Πανεπιστήμιο Αιγαίου

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17 Τύπος συμπεριφοράςΘεσμοθετημένα ΜέσαΣκοποί της κοινωνίαςΠαραδείγματα Συμμόρφωση ++ επιχειρηματίες, βουλευτές Καινοτομία -+ εγκληματίες, παραβάτες Τυπολατρία +- γραφειοκράτες, υπερπατριώτες Αναχωρητισμός -- ναρκομανείς, ερημίτες Επανάσταση +/- επαναστάτες, φεμινιστές Αποδοχή (+) Απόρριψη (-)

18

19

20 Α. Οι αξίες και τα συμφέροντα ενός ανθρώπου διαμορφώνονται από τις συνθήκες που ζει. Στις σύγχρονες κοινωνίες οι άνθρωποι ζουν κάτω από διαφορετικές συνθήκες, άρα διαφέρουν οι αξίες και τα συμφέροντα τους. Β. Οι άνθρωποι ενεργούν σύμφωνα με τις αξίες και τα συμφέροντα τους. Όταν οι αξίες είναι αντίθετες με τα συμφέροντα τους, τότε προσαρμόζουν τις αξίες στα συμφέροντα. Γ. Οι νόμοι έρχονται να υποστηρίξουν τις αξίες και τα συμφέροντα των ατόμων. Όταν υπάρχουν αντιτιθέμενα συμφέροντα και αξίες τότε ο νόμος υποστηρίζει τα συμφέροντα και τις αξίες της κυρίαρχης ή των κυρίαρχων κοινωνικών ομάδων. Δ. Συνήθως οι εφαρμοστές του νόμου, επειδή λειτουργούν μέσα σε γραφειοκρατικές δομές πράττουν πιο γρήγορα και δυναμικά στις εύκολες περιπτώσεις, παρά στις δύσκολες. Οι εύκολες περιπτώσεις είναι αυτές των παραβάσεων από άτομα ή ομάδες που έχουν χαμηλή πολιτική και οικονομική ισχύ. Αντίθετα οι δύσκολες περιπτώσεις είναι οι παραβάσεις των ισχυρών. Ε. Ακριβώς λόγω της προηγούμενης επιλεκτικής λειτουργίας των εφαρμοστών του νόμου, η επίσημα καταγεγραμμένη εγκληματικότητα, η οποία είναι μια καταγραφή της δράσης τους θα παρουσιάζει στοιχεία που θα είναι σύμφωνα με την κατανομή ισχύος σ ένα κοινωνικό σύνολο. Δηλαδή οι περισσότεροι εγκληματίες αναμένεται να είναι άτομα χωρίς οικονομική και πολιτική ισχύ, που παραβιάζουν αξίες και συμφέροντα των ισχυρών.

21 Τα χρήματα τη νύχτα είναι πολλάΤα χρήματα τη νύχτα είναι πολλά Δίνουμε για καφέ μπαρ και εστιατόρια 7,2 δισ. ευρώ το χρόνο, όσο και τα κρατικά κονδύλια για εκπαίδευσηΔίνουμε για καφέ μπαρ και εστιατόρια 7,2 δισ. ευρώ το χρόνο, όσο και τα κρατικά κονδύλια για εκπαίδευση Το 2005 οι Έλληνες δαπάνησαν 1,5 δισ. ευρώ για νόμιμο αθλητικό στοίχημα (οι Άγγλοι 1,4 δισ. ευρώ) έχουν κωδικούς σε εταιρείες στοιχήματος στο διαδίκτυο.Το 2005 οι Έλληνες δαπάνησαν 1,5 δισ. ευρώ για νόμιμο αθλητικό στοίχημα (οι Άγγλοι 1,4 δισ. ευρώ) έχουν κωδικούς σε εταιρείες στοιχήματος στο διαδίκτυο.

22 Ιδιοκτήτες μπαρ εμφανίζουν στις περσινές φορολογικές δηλώσεις τους ετήσιο εισόδημα λιγότερο από συνταξιούχους, μαγαζιά λειτουργούν χωρίς άδεια, με διαφορετική χρήση του χώρου από αυτόν που ορίζεται στην άδεια λειτουργίας τους, με πιστοποιημένες υγειονομικές παραβάσεις, με μεγαλύτερο αριθμό τραπεζιών από αυτόν που προβλέπει ο νόμος

23

24

25

26 «Τα χρώματα που έχουν επιλεγεί (μπορντό-μπεζ) να διακοσμούν τους τοίχους και τις καρέκλες προσδίδουν ένα ζεστό και χαρούμενο περιβάλλον στο οποίο μπορεί να νιώθει άνετα. Οι περισσότεροι θαμώνες του μαγαζιού είναι γνωστοί μεταξύ τους και κυρίως το βράδυ είναι όλοι σαν μια παρέα. Το προσωπικό του μαγαζιού είναι δεμένο μεταξύ του, είναι πρόσχαρο και εξυπηρετικό με τους πελάτες. Το γεγονός ότι τα άτομα του προσωπικού διατηρούν φιλικές σχέσεις με τους πελάτες δείχνει ότι υπάρχει ένα οικείο και ευχάριστο περιβάλλον και συνδυάζουν την εργασία με τη διασκέδαση καλύπτοντας έτσι τον ελεύθερο χρόνο τους. Έτσι λοιπόν ο καθένας μπορεί να περάσει τον ελεύθερο χρόνο του με την παρέα του σε αυτό το cafe-bar κάνοντας διάφορες συζητήσεις, παίζοντας κάποια απ΄τα επιτραπέζια παιχνίδια που έχει το μαγαζί και διασκεδάζοντας το βράδυ».

27 «Οι άνθρωποι οι οποίοι έχουν μια ροπή προς την παράβαση δεν περιμένουν τη νύχτα για να κάνουν τις παραβάσεις τους». «Δεν έχω αντιληφθεί κάτι τέτοιο αλλά έχω ακούσει για μικροκλοπές που αφορούν κινητά τηλέφωνα και τσάντες. Αυτό που κυρίως χρειάζεται είναι να είμαστε πιο προσεκτικοί με τα πράγματα μας» «Πράγματι, υπάρχουν κάποια άτομα τα οποία δημιουργούν διάφορες άσχημες καταστάσεις στο χώρο διασκέδασης και ιδιαίτερα όταν πίνουν αλκοόλ, αλλά πιστεύω ότι έχει να κάνει με τη προσωπικότητα του καθενός»

28 «Συνήθως, ως πάντα, επικρατούν άσχημες συνθήκες υγιεινής. Με αποτέλεσμα σε πολλά από τα μπαρ να μην υπάρχει καθαρίστρια και την καθαριότητα να την κάνουν οι σερβιτόρες. Κάτι πολύ αρνητικό διότι δεν είναι αισθητικά ωραίο και κυρίως υγιεινό να καθαρίζει ο σερβιτόρος πρώτα τις τουαλέτες και μετά να σερβίρει στους πελάτες τα ποτά». «Η συμπεριφορά των αφεντικών απέναντι στο προσωπικό είναι απαράδεκτη» «πρέπει να γίνεται έλεγχος. Σε όλα πρέπει. Κατ αρχήν στα ποτά, και στα βιβλιάρια υγείας και στο αν κολλούν ένσημα. Οι περισσότεροι δεν τηρούν τους κανόνες και πολλά ποτά είναι «μπόμπες», ενώ οι περισσότεροι υπάλληλοι δεν είναι ενήλικες και δεν είναι ασφαλισμένοι».

29 «είναι η πιο προσιτή δουλειά. Δεν έχω αγγλικά, δεν έχω και τα προσόντα, είμαι και φοιτήτρια. Τους φοιτητές μας θέλουν για δύο λόγους. Να φέρνουμε τη παρέα μας και να μην μας κολλάνε ένσημα». «σε ότι αφορά τα ένσημα υπάρχει αλληλεγγύη, όλων των ιδιοκτητών καφέ-μπαρ. Η πρακτική είναι κοινή. Όταν ερχόταν η επιθεώρηση εργασίας, οι ιδιοκτήτες μας έλεγαν να βγάλουμε τα τσαντάκια μας και να κάτσουμε στα τραπέζια να πίνουμε ποτό σαν πελάτες. Με το που έφευγαν ξαναπιάναμε δουλειά». Όταν μια σερβιτόρα έκανε καταγγελία για μη χορήγηση ενσήμων, έχασε τη δουλειά της και δεν ξαναβρήκε. «Είχαν συμφωνήσει όλοι οι ιδιοκτήτες ότι όποιος εργαζόμενος κάνει καταγγελία, έχει αποκλειστεί από όλα τα μαγαζιά».

30 «Η Αστυνομία έρχεται μια στο τόσο». «Συνήθως έρχονται αφού πρώτα ειδοποιήσουν τον ιδιοκτήτη» «Κοίτα να δεις όλα τα μαγαζιά προσπαθούν να έχουν καλές σχέσεις με τους φορείς που μου είπες. Εκτός αυτών και επειδή όπως σου έχω ξαναπεί είμαστε σε μικρή κοινωνία, υπάρχουν φιλίες με άτομα που εργάζονται σε τέτοιους φορείς πράγμα το οποίο βοήθα. Όσον αφορά στην αστυνομία δεν δημιουργούνται προβλήματα διότι περίπου στις τρεις που κάνει περιπολία η αστυνομία, τα μαγαζιά κλείνουν και σε ιδιαίτερες περιπτώσεις που γίνεται κάποιο πάρτυ ή το μαγαζί είναι γεμάτο, επιτρέπεται να κλείνει λίγο αργότερα» Στην περίπτωση που η Αστυνομία εμφανιστεί απρόσκλητη «ο πορτιέρης πατάει ένα κουμπί και ανάβει το φως στον dj για να χαμηλώσει την ένταση της μουσικής».

31 «τα καλοκαιρινά μαγαζιά δεν κλείνουν για παραβάσεις, είναι μικρή η σαιζόν, μέχρι να οριστεί η δικάσιμος περνάει η σαιζόν. Τα χειμερινά όταν αναγκαστούν να κλείσουν για μερικές μέρες, βγάζουν ανακοίνωση ότι κλείνουν για ανακαίνιση. Όταν ένα μαγαζί κλείσει για ανακαίνιση είναι μήνυση σίγουρα».

32 . «Για την ηλικία οι πορτιέρηδες προσπαθούν να την ελέγξουν. Δεν τους συμφέρει άλλωστε να βάζουν πιτσιρίκια στο μαγαζί. Πιτσιρίκια και φαντάροι, οι πιο ασύμφοροι πελάτες, θα το γεμίσουν το μαγαζί, θα πάρουν ένα πράγμα και γύρω στις 12 η ώρα θα κάνει ένα μπαμ και θα εξαφανιστούν όλοι από το μαγαζί. Πέφτει πολύ απότομα η δουλειά. Κυρίως για αυτό δεν τους αφήνουν να μπουν». Το ίδιο μας επιβεβαιώνει και ένας άλλος σερβιτόρος. «Από την αστυνομία δεν έχω παρατηρήσει κάποιο συστηματικό έλεγχο, στο μαγαζί όμως που δουλεύω γίνεται ο αρχικός έλεγχος στην πόρτα, το λεγόμενο face control,και δεν επιτρέπεται ούτε καν η είσοδος σε άτομα που φαίνονται να είναι κάτω των 18».

33 «Υπάρχει μεγάλος ρατσισμός με τους φαντάρους. Τα αφεντικά δίνουν οδηγίες στους πορτιέρηδες. Ο πορτιέρης ρίχνει ξύλο κάθε βράδυ. Μάλιστα μαζεύονται όλοι οι πορτιέρηδες των διπλανών μαγαζιών μαζί και δέρνουν. Υπάρχει αλληλεγγύη μεταξύ αυτών». «Δεν επιτρέπεται σε φαντάρους συχνά για να μη πίνουν και προκαλούν φασαρίες. Επίσης και σε μετανάστες και κατώτερα κοινωνικά στρώματα».

34 «Αυτές τις δύο τάξεις τις διαχωρίζω καθώς η πρώτη στην οποία ανήκουν και οι περισσότεροι, έχουν ένα κοινό και κανονικό ντύσιμο και συμπεριφέρονται μέσα στο μαγαζί δηλαδή από το πώς μιλάνε μέχρι και το τι πίνουν. Διαχωρίζω την ανώτερη τάξη διότι παρατηρώ ότι το ντύσιμο τους είναι αρκετά ακριβό, μιλούν πιο επιδεικτικά και η συμπεριφορά τους χαρακτηρίζεται από ενέργειες όπως να κερνάνε ποτά ή σφηνάκια»

35 «παλιότερα το μαγαζί που δουλεύω το είχε ένας που είχε καταδικαστεί για ναρκωτικά. Είχαν έλθει αστυνομικοί, έβγαλαν τον κόσμο έξω, έσκισαν καναπέδες, βρήκαν ναρκωτικά, ζυγαριές ακριβείας, τα πήρε πάνω του ένας και για αυτό φυλακίστηκε. Τον γνώρισα αυτόν, αυτό το καλοκαίρι ήταν το αφεντικό μου».

36 «Είναι ένας ιδιοκτήτης όμορφος. Τα κορίτσια εργάζονται στο μαγαζί γι΄ αυτόν. Σε λέει κουκλάρα μου και νοιώθεις κουκλάρα. Βέβαια η ομορφιά είναι κάτι σχετικό. Αν δεν είχε το μαγαζί, αν δεν είχε τα λεφτά μπορεί να τον έβλεπες και να έλεγες ποιος είσαι εσύ»

37 «Ερχόταν το αφεντικό μου και μου έπιανε τον πισινό. Μια άλλη γκαρσόνα είχε μπλέξει με αυτόν, είναι και παντρεμένος. Ταυτόχρονα δεν επιτρέπεται να συνάψεις σχέση με το προσωπικό. Νέα – όμορφη και ελεύθερη – ήταν ρητό σ΄ αυτό το μαγαζί. Έπρεπε να είσαι διαθέσιμη στο αφεντικό και στους καλούς θαμώνες. Μπορούσε να σου κολλούσε ένας τέτοιος και το αφεντικό δεν έκανε τίποτα. Μου είχε πει μια φορά ένας τέτοιος πελάτης: Ξέρεις καμιά κοπέλα να μου κάνει συντροφιά; Δίνω μέχρι 200 ευρώ. Το είπα στο αφεντικό αλλά αυτός μου είπε να συνεχίσω να τον σερβίρω. Μια φορά ένα άλλο αφεντικό ανέβασε μια φίλη μου, σερβιτόρα κι αυτή πάνω στην αποθήκη. Της είπε ανέβασε την μπλούζα σου και αυτή το έκανε». «Δεν μπορώ να το χαρακτηρίσω σεξουαλική παρενόχληση. Τους έδινες το δικαίωμα να το κάνουν. Άλλωστε δε σε αναγκάζει κανείς να ανοίξεις τα πόδια σου»

38 «Το μαγαζί είναι καλό, πιο ζεστό, πιο οικείο. Τα αφεντικά μου τώρα είναι καλά παιδιά, είναι χαλαρά, δεν υπάρχει πίεση. Τώρα δουλεύω με ένσημα και είμαι καλά. Βέβαια δεν τα έχω πάρει στα χέρια μου και έχουν περάσει και δύο χρόνια». η εγκληματικότητα στον ελεύθερο χρόνο δεν συνδέεται με την δομή και την λειτουργία αυτής της κοινωνικής πρακτικής, αλλά οριοθετείται ως μια πράξη αποκομμένη από το κοινωνικό περιβάλλον από το οποίο παράγεται, ακόμα και από τους ανθρώπους που την έχουν βιώσει στο παρελθόν. Μια πράξη ως κακή εξαίρεση, έστω κι αν ο κανόνας δομείται από τέτοιες πράξεις.

39 Σας ευχαριστώ Στράτος Γεωργούλας Επίκουρος καθηγητής Tμήμα Κοινωνιολογίας Πανεπιστήμιο Αιγαίου