Ә леуметтік топ т ү рлері Орындаган: У ә кіл Д.С ЮП 13-1 Тексерген: доцент Абилшеева Р. Қ.

Ә леуметтік топ – жеке т ұ л ғ аларды ң орта қ, ынтыма қ ты, ү йлескен іс- ә рекетті ж ү зеге асыруда ғ ы қ ажеттіліктерін қ амтамасыз ететін адамдар бірлестігіні ң, ө зара ә рекетіні ң негізгі т ү рі, бірігу д ә режесі ар қ ылы бірлестіктерді ң құ рамын белгілейтін ө те ке ң ұғ ым. Жалпы, ә леуметтік топ ұғ ымы м ү дделерді ң, құ ндылы қ тар мен ж ү ріс-т ұ рыс нормаларыны ң орта қ ты ғ ы мен айырмашылы қ тарына орай халы қ ты ң жіктелуін бейнелейді. Ә ЛЕУМЕТТІК ТОП

Қ азіргі ә леуметтік ғ ылымдарда ә леуметтік топтар ретінде таптар, сословиелер, таптар ж ә не сословиелер ішіндегі б ө лімшелер, этникалы қ, к ә сіптік, жынысты қ, жас ерекшелігіне қ арай, мекендік, т ұ тынушылы қ, діни, білім бойынша ж ә не бас қ а да топтар қ арастырылады. Ке ң ма ғ ынада Ә леуметтік топ ұғ ымы адамдарды ң кез-келген ә леуметтік бірлесуін – отбасынан, құ дастар тобынан елді ң, тіпті, б ү кіл адамзат қ о ғ амына дейінгі т ү сінікті қ амтиды. Біра қ ә леуметтануда к ө біне тар ма ғ ынада – қ андай да жеке, ұ жымды қ немесе қ о ғ амды қ м ү дделер мен ма қ саттарды ж ү зеге асыруды к ө здеген ө зара ә рекеттегі адамдар жиынты ғ ы – қ о ғ амны ң ішіндегі құ рылым ретінде т ү сіндіріледі. Ә леуметтік топ м ү шелері ө здерін осы топ қ а жат қ ызады ж ә не де бас қ алар да оларды сол ә леуметтік топты ң м ү шесі ретінде мойындайды. (Р.Мертон)

Ә леуметтану ұғ ымы латын тіліні ң «Society» қ о ғ ам ж ә не logos–ілім, ұғ ым деген с ө зінен шы ғ ады. Социология, я ғ ни ә леуметтану қ о ғ амны ң пайда болуыны ң, онда ғ ы ә леуметтік байланыс, қ атынастарды ң, алуан т ү рлі ә леуметтік құ былыстарды ң, процестерді ң дамуыны ң жалпы за ң дылы қ тарын зерттейтін ғ ылым. Ә леуметтану ұғ ымын ХІХ ғ асырды ң ортасында ата қ ты ә леуметтанушысы Огюст Конт енгізді. Ә леуметтану ғ ылым ретінде

Ә леуметтану ұғ ымдар Аны қ тамасы Ә леуметтік ұ йым Қ о ғ амды қ ж ү йені қ алыптастыратын белгілі бір ж ү йедегі т ұ ра қ ты ү лгі Ә леуметтік м ә дениет Қ о ғ амда ө мір с ү ретін т ұ л ғ аларды ң нормалы қ ү лгісі Ә леуметтік ж ү йеУа қ ыт пен ке ң істікті ң арасында ғ ы ә леуметтік қ атынастарды ң нобайы Қ о ғ амШектеулі бір территорияда ғ ы орналас қ ан жеке м ә дениеті мен институтын иемденетін адамдарды ң бірлестігі Ә леуметтік топМ ү шелерді ң арасында ғ ы формальды ж ә не формальды емес байланыстарымен біріккен адамдарды ң жиынты ғ ы Ша ғ ын топМа қ саты, м ү ддесі, құ ндылы қ тары, ө зін- ө зі ұ стау т ә ртібі бір, ө зара т ұ ра қ ты байланыс жасайтын аз адамдарды ң жиынты ғ ы

« Ә леуметтану» с ө зін т ұңғ ыш рет Огюст Конт ө зіні ң «Позитифтік философия курсында» позитивти философиясыны ң бір б ө лігін құ райтын ау қ ымды ә леуметтік ғ ылымны ң атауы ретінде пайдаланды. Конт бірінші болып осы ғ ылым элементтерін к ө лдене ң материалдар, идеялар мен ә дістер атаулыдан тазарту қ ажеттігін ай қ ын к ө ре біліп, бірінші болып барлы қ шынында да қ ажетті элементтерді бір ұғ ым ғ а біріктірді. Платон мен Аристотель саясаты этикадан немесе саясат ғ ылымын саясат ө нерінен еш қ ашан ажырат қ ан емес. XVIII ғ асырда саясат ғ ылымы революциялы қ рухпен біржола біріктіріліпжіберілді. Гоббс та, Монтескье де, экономистер де қ о ғ амды оны ң барлы қ т ү рлерінде зерттеген жо қ, ж ә не, Конт: барынша қ арыздар Юмны ң ы қ палына қ арамастан, оны ң септілік ұғ ымында ғ ы а қ и қ ат атаулы ә леуметтік т ү сіндірмелері ә лі ед ә уір д ә режеде теологиялы қ ж ә не метафизикалы қ болып қ ала берді.

« Қ о ғ ам-индивидтерді ң жай ғ ана жиынты ғ ы емес, ол адамдарды ң бірлігінен т ұ ратын, ерекше қ асиетке ие ж ү йе. Ә рине, ұ жымды қ ө мір даралан ғ ансананы ң қ алыптсуын к ө рсетеді, біра қ б ұ л қ азіргі жа ғ дайдажеткіліксіз. Б ұ л сана ерекше т ү рде даму ғ а, ү йлесімділікке қ ол жеткізуі тиіс. Осы ү йлесімділіктен келіп ә леуметтік ө мір туындайды» Э.Дюрктейм Қ о ғ амды қ е ң бекті ң б ө лінуі «Индивидтен ойлауды ң қ айнар к ө зін к ө здейміз. Осыдан келіп қ ателік туындайды. Біріншіден, адам ойыны ң негізі ө мір с ү ріп отыр ғ ан ә леуметтік ортадан, ә леуметтік топтан туындайды. Адам ө зін қ орша ғ ан ә леуметтік ортаны ң ә серімен ойланады» Л.Гумплович Оснавания социологий ҒҰ ЛАМАЛАР С Ө ЗДЕРІ