Қ абылда ғ ан:Илясова А.К Ор-ндаган: Фазылова Ш.С топ КОНФЛИКТ ҚҰ РЛЫМЫ Қ ара ғ анды Мемлекеттік Медицина Университеті Медицинали қ психология ж ә не кафедрасы

Кіріспе Негізгі б ө лім Жанзалды ң қ изметтері ж ә не жіктелуі Зерттеулер Пайдаланныл ғ ан ә дебиеттер ЖОСПАР

Л. Коузер « Ә леуметтік занзалдарды ң қ изметтері» деп аталатын ө з ж ұ мыстында, б ұ л занзал о ң ж ә не теріс қ изметтерді ор-ндайды. Оны ң пікірінше, қ а қ ты ғ ыс интеграцияли қ т ұ р ғ ыдан қ алипты ж ә не интеграцияли қ ж ә не дезинтеграция ғ а алип келеді. КІРІСПЕ

к ө рсетілген функциялар - ə леуметтік ж ү йені ң бейімделуіне немсе бейімделуіне ə сер ететін ə леуметтік ə рекеттерді ə дейі ж ə не таннымал «объективті за ғ дайлар»; засыр-н функциялар, керісінше, ұ дымдас қ ан қ о ғ анды қ қ изметті ң объективті м ә н-зайлары кездейсо қ емс ж ә не жиі таннылмайды; А қ аули қ тар ж ү йені ң бейімделуіне немсе бейімделуіне жел бермейтін ә леуметтік ә рекетті ң объективті за ғ дайлар-н білдіреді. МЕРТОН 1957 ЖЫЛЫ Ү Ш НЕГІЗГІ ФУНКЦИЯЛАРДЫ АНЫ Қ ТАДЫ:

Симмел мен Каузерді ң ши ғ армалан-нда олар та ғ айтындал ғ ан ә леуметтік занзалдарды ң бір қ атар қ изметтерінн табу ғ а болады. Оларды ң ішінде: бірлік пен бірлікті қ алиптестыру; т ұ ра қ тандыру ж ә не интегративтік элементтерді ө ндіру; құ рилимтында антагонисттік м ү дделерді ң салистырмали к ү шін анны қ тау; билік тетігін немсе қ олдау тетігін құ ру; қ ауымдасты қ тар мен коалициялар құ ру; ә леуметтік о қ шаулауды азайту ж ә не адамдарды біріктіруге ж ә рдемдесу; за ң а қ ауымдасты қ тар мен коалициялар тарастында ғ ы шекаранны қ олдау; разряд ты ж ә не агрессивны азайту ү шін босату клапаннсыны ң қ изметі; консенсус қ а негіз засау.

Аны қ оны ң салдары занзалды ң қ расыластар зарияла ғ ан ма қ стар ғ а с ә йкес келеді Жасыр-н оны ң салдары уа қ сыты ң ө туімен ғ анна анны қ тамады, ол белгілі бір д ә режете б ұ р-н қ а қ ты ғ ыс қ а қ атасушиларды ң м ә лімденегниеттерінен ө згеше болады АНЫ Қ Ж Ә НЕ ЖАСЫРЫН(ЛАТЕНТТІ) Қ ЫЗМЕТТЕРІ

Егер қ атасушилар ғ а қ олайли ә сер есть функциональды; Егер керісінше зиянын тигізсе дисфункциональный конфликт деп атамады. ФУНКЦИОНАЛЬДЫ Ж Ә НЕ ДИСФУНКЦИОНАЛЬДЫ ЖАНЖАЛ

конструктивті О ң ә сер деструктивті Кері ә сер МА Ғ ЫНАСЫ МЕН МА Ң ЫЗДЫЛЫ Ғ ЫНА Қ АРАЙ

КОНСТРУКТИВТІ Қ ЫЗМЕТІ Қ расыластар тарастында ғ ы кернеуді жею Қ расыласы ң из турали за ң а а қ парад алу Сырт қ ы заумен қ расы т ұ ру ғ а ұ дым ұ жмын біріктіру Ө згерістер мен дамуды ынталандыру Ба ғ сыныста ғ ы синдромы ба ғ ындыру М ү мкіндіктерді диагностикалау

А қ парадты қ ж ә не таннымды қ. Кез-келген занзал шешімді талап ететін м ә селені ң бар екендігін к ө рсетеді, оны т ү сінуге м ү мкіндік береді, ө йткені ол адамдар қ абылда ғ ан фактілерді ң жиынты ғ тында к ө рінеді. Шиеленіс субъектілерді ң қ расыласуымен со қ ты ғ ысатын м ү дделерді, құ ндили қ тарды, ұ станнымдарды білуді ынталандырады; қ а қ ты ғ ысты ң негізінде қ айшили қ ты білдіретін ә леуметтік ө згерістерді ң м ә нін ай қ тындайды. Келіспеушіліктер, қ а қ ты ғ ыстарды ң ныспандары ретінде пікірталастар шинды қ ты іздейді. Ө зара қ а қ ты ғ ыстарды ң н ә тижесінде, ж ұ мысшилар бір-бірін за қ сы біледі, ә р тарапты ң т ұ р ғ сына т ә жірибе жинайды, қ ажет бокса, оларды ң к ө з қ тарастары мен м ү дделері тарастында ғ ы байланныс н ү ктелерін тамады. Жанзалды ң барыстында анны қ тал ғ ан н ә рсені ң шинайы бейнесі ә рбір тараптан, ол қ андрей құ ндили қ тар (ж ә не құ ндили қ тар немсе құ ндили қ тар) қ ор ғ айды. БІРНЕШЕ КОНСТРУКТИВТІ Қ А Қ ТЫ Ғ ЫС ФУНКЦИЯЛАРЫ АЖЫРАТЫЛАДЫ

Қ а қ ты ғ ысты ң та ғ ы бір ә мбебап функциясы - интегративтік. Б ұ л парадокс бар екенін к ө рінуі еді: қ а қ ты ғ ыс, сонды қ тан, те ң герімді ж ә не т ұ ра қ тили қ ты адамдарды біріктіре ж ә не интеграция ы қ пал етеді. Дегенмен, б ұ л на қ ты диалектика, хонда занзал мен интеграция ты ғ из ө зара байланнысты ж ә не ү немі ө згеріп отрады. Біріні ң ү стемдігі екіншісіні ң ү стемдігімен ауыстырылады. Тегіне, дамыту, ж ә не е ң бастысы, занзалдарды шешу тортарды ң, қ ауымдасты қ тарды ң біріктіреді, тортарды ң ж ә не жекелеген адамдарды ң ә леуметтендіру ынталандырады, ж ә не сол ар қ или ұ дым немсе к ә сіпор-н қ ажетті балансы қ алиптестыру ғ а ы қ пал етеді, ә леуметтік қ атынастарды ү йлестіруге ы қ пал етеді.

Қ а қ ты ғ ыстарды ң залпы функциялар-ны ң бірі ә леуметтік ж ү йені немсе оны ң жеке элементтерін, соны ң ішінде актерлерді, ө згеретін орта ғ а бейімдеуді ынталандыру функциясы болип табылады. Ұ дымдар, ә леуметтік тортар ж ә не жеке т ұ л ғ алан ү немі ө згеріп зат қ ан за ң а за ғ дайлар мен за ң а қ ажеттіліктерге тап болу керек. Осылайша, за ң а за ғ дай ғ а бейімделу, белсенділік пен қ арым- қ атынасты ң формаланны мен ә дістерін т ү рлендіру, құ ндили қ тарды қ сайта ба ғ алау, ескірген мінез- құ ли қ ж ә не ойлау ү лгілерін сынау қ ажеттілігі.

- Олар қ расыластарды ң бірлескен к ү шімен реттелмейді; - тараптарды ң бірі бас тарту қ ан; - Олар ә леуметтік а ғ за ғ а м ә жб ү р. Соны ң салдар-нан занзалды ң келесі дефункционалды салдары пайда болуы м ү мкін: 1. Ө кінішке орай, а қ дылды ң зай к ү йі, қ изметкерлерді ң айналимы мен ө німділігіні ң артур. 2. Болаша қ та аз ынтыма қ тесты қ. 3. Топ қ а денег адалды қ ж ә не ұ дымны ң бас қ а тортарымен жеміссіз б ә секелестік. 4. Бас қ а тарапты ң «зау» денег ұғ мы; оларды ң ма қ стар-ны ң о ң идеясы ж ә не бас қ а тарапты ң ма қ стары турали - теріс. 5. Қ расыластар тарастында ғ ы ө зара ә рекеттесу мен қ арым- қ атынасты ң құ лдырауы. 6. Қ а қ ты ғ ысатын тараптар тарастында ғ ы ө зара ә рекеттесу мен қ арым- қ атынастарда ғ ы қ асты қ шили қ ты же ғ арылату. 7. Шо ғ ырландыруды жею: на қ ты проблеманны шешуге қ ара ғ панда занзалда ғ ы «же ң іске» к ө бірек м ә н беру. ПОЗИТИВТІ (СЫНДАРЛЫ) Қ А Қ ТЫ Ғ ЫС ФУНКЦИЯЛАРЫ ОРЫНДАЛМАЙДЫ, ЕГЕР:

Қ а қ ты ғ ыс қ а қ атасу ү шін зорь эмоционалды, материалды қ ши ғ тындар Қ изметкерлерді ж ұ мыстан босату, т ә ртіпті қ ыс қ арту, компандада ғ ы ә леуметтік ж ә не психологияли қ ахуалды ң нашарлауы Же ң іліске ұ шира ғ ан тортарды ң идеясы заулар Жанзалдарды ң ө зара ә рекеттесу процесіне ж ұ мсалуына шамадан тыс құ марли қ Шиеленісті ң ая қ тал ғ аннан кейін - ұ жымны ң тарастында ғ ы ынтыма қ тесты қ де ң гейіні ң т ө мендеуі Іскерлік қ арым- қ атынастарды к ү рделі қ алпына келтіру (« қ а қ ты ғ ыс тол қ сыны») ДЕСТРУКТИВТІ Қ ЫЗМЕТІ

Жанзал т ұ жырымдамасына ә рт ү рлі т ә сілдерді талдау осы құ билисты ң зерттелуін, оны ң функциялары мен компандада оны іске асыру ерекшеліктерін ө те ма ң изды деп қ орытынды засау ғ а м ү мкіндік береді. Психологияли қ ғ илимны ң дамусыны ң қ азіргі кезе ң інде қ а қ ты ғ ыстар т ұ жырымдамассыны ң залпы қ абылдан ғ ан анны қ тамасы же қ ж ә не оны ң зерттеуіне жетекші к ө з қ тарас бар. Жанзалды ң т ү рлі аспектілерін зерттеуге ареал ғ ан к ө птеген ж ұ мыстар бар. Жалпы ғ а орта қ, біз зерттеген авторларды ң к ө пшілігі қ а қ ты ғ ысты оппозицияны ң бір т ү рі деп саннайды, ол компандали қ, қ о ғ амда ғ ы адамдарды ң ө зара ә рекеттесуі турали келіспеушілік нысаннын қ абылдайтын қ айшили қ. Схондай-а қ, авторларды ң босым к ө пшілігі ұ жымны ң дамусыны ң қ ажетті шорты болип табылады ж ә не теріс функцияларымен бірге о ң функцияларды ор-ндайды. К ө птеген авторларды ң пікірінше, занзалсиз торты, ұ жымды, ұ дымды немсе қ о ғ анды дамыту м ү мкін емс. Жанзалдарды ң функциялары ж ә не оларды іске асыру ерекшеліктері торта ө те ма ң изды ж ә не одна ә рі теорияли қ ж ә не эксперименттік зерттеуді қ амтиды. Қ ОРЫТЫНДЫ

Анцупов А. Я., Шипилов А.И. Конфликтология. М., Д.А.Шевчук Конфликтология ПАЙДАЛАНЫЛ Ғ АН Ә ДЕБИЕТТЕР