АРХIТЭКТУРА БЕЛАРУСI ДРУГАЯ ПАЛОВА XIX – ПАЧАТАК XX СТ. - презентация

1 АРХIТЭКТУРА БЕЛАРУСI ДРУГАЯ ПАЛОВА XIX – ПАЧАТАК XX СТ.

2 АРХІТЭКТУРА ДРУГОЙ ПАЛОВЫ XIX ПАЧАТКУ XX СТ. НОВЫЯ АРХІТЭКТУРНА-МАСТАЦКІЯ ПОГЛЯДЫ, ШТО АХАПІЛІ ЗАХОДНЮЮ ЕЎРОПУ, НА БЕЛАРУСІ НАБЫЛІ СВАЮ СПЕЦЫФІКУ. ПЕРАХОД АД КЛАСІЦЫЗМУ ДА НОВЫХ КІРУНКАЎ У АРХІТЭКТУРЫ БЫЎ ПРАЦЯГЛЫ І СКЛАДАНЫ. ДЛЯ Х ГГ. ХАРАКТЭРНА ЭКЛЕКТЫКА З ШЫРОКІМ ВЫКАРЫСТАННЕМ ГІСТАРЫЗМУ ПЕРАЙМАННЕМ ГІСТАРЫЧНЫХ СТЫЛЯЎ МІНУЛАГА (АРХ. І. БЕЛЬТРАШЫ, А. РАНДЗІВІД, М. ЧАХОВІЧ, К. ХРШЧАНОВІЧ І ІНШ.). ГАТЫЧНЫЯ ФОРМЫ, А ЧАСАМ І КАНСТРУКЦЫІ ЎВАСОБІЛІСЯ Ў ПРАЕКТАХ ЗАГАРАДНЫХ СЯДЗІБ, КУЛЬТАВЫХ ПАБУДОЎ: ПАЛАЦ У КОСАВЕ (АРХ. Ф. ЯШЧАЛД, У. МАРКОНІ), КАСЦЁЛЫ ТРОІЦКІ ЗАЛАТАГОРСКІ (СВ. РОХА) У МІНСКУ, У ВЁСКАХ РАЎБІЧЫМІНСКАГА, САР'Я ВЕРХНЯДЗВІНСКАГА РАЁНАЎ І ІНШ.ЗАХОДНЮЮ ЕЎРОПУ ХЭКЛЕКТЫКАГІСТАРЫЗМУІ. БЕЛЬТРАШЫА. РАНДЗІВІДМ. ЧАХОВІЧК. ХРШЧАНОВІЧГАТЫЧНЫЯ ФОРМЫСЯДЗІБКУЛЬТАВЫХ ПАБУДОЎПАЛАЦ У КОСАВЕФ. ЯШЧАЛДУ. МАРКОНІТРОІЦКІ ЗАЛАТАГОРСКІ (СВ. РОХА)МІНСКУРАЎБІЧЫМІНСКАГАСАР'ЯВЕРХНЯДЗВІНСКАГА РАЁНАЎ

3 КОСАЎСКІ ПАЛАЦ

4 КАЗІМІР У 1838 ГОДЗЕ ПАЧАЎ БУДАЎНІЦТВА РАСКОШНАГА ПАЛАЦА. ПАСЛЯ АСАБНЯК ПЕРАЙШОЎ ЯГО СПАДЧЫННІКУ СЫНУ ВАНДАЛІНУ ПУСЛОЎСКАМУ, БУЙНОМУ ПРАМЫСЛОЎЦУ І АМАТАРУ МАСТАЦТВАЎ, ЯКІ ПРАЦЯГНУЎ БУДАЎНІЦТВА ПАЛАЦА. АЎТАР ПРАЕКТА ВАРШАЎСКІ АРХІТЭКТАР ФРАНЦІШАК ЯШЧАЛД, А Ў ДРУГОЙ ПАЛОВЕ СТАГОДДЗЯ РЭКАНСТРУКЦЫЯЙ ПАЛАЦА ЗАЙМАЎСЯ УЛАДЗІСЛАЎ МАРКОНІ[ ФРАНЦИШЕК ЖМУРКОУЛАДЗІСЛАЎ МАРКОНІ

5 КАПЛІЦА-ПАХАВАЛЬНЯ АЖЭШКАЎ КАПЛІЦА Ў В. ЗАКОЗЕЛЬ ДРАГІЧЫНСКАГА РАЁНА БРЭСЦКАЙ ВОБЛАСЦІ. З'ЯЎЛЯЕЦЦА ЧАСТКАЙ СЯДЗІБНА-ПАРКАВАГА КОМПЛЕКСА АЖЭШКАЎ. ВЫРАШАНА Ў ФОРМАХ ДОЙЛІДСТВА РЭТРАСПЕКТЫЎНАЙ ГОТЫКІ.КАПЛІЦАЗАКОЗЕЛЬДРАГІЧЫНСКАГА РАЁНАБРЭСЦКАЙ ВОБЛАСЦІСЯДЗІБНА-ПАРКАВАГА КОМПЛЕКСА АЖЭШКАЎРЭТРАСПЕКТЫЎНАЙ ГОТЫКІ КАПЛІЦА ПАБУДАВАНА Ў 1839 Г. ПА ПРАЕЦЕ ВЯДОМАГА АРХІТЭКТАРА ФРАНЦІШКА ЯШЧАЛДА СА ЗГОДЫ ВІЛЕНСКАГА БІСКУПА КАЛАНЧЭВІЧА НА ЎСКРАІНЕ ПАРКУ ЯК ФАМІЛЬНАЯ ПАХАВАЛЬНЯ АЖЭШКАЎ І НАСТУПНЫХ УЛАДАЛЬНІКАЎ. ПАВОДЛЕ МЯСЦОВАГА ПАДАННЯ Ў ВЫСОКІМ ШПІЛІ КАПЛІЦЫ, ДЗЕ БЫЛА НЕВЯЛІКАЯ КАМОРА, ХАВАЎСЯ АДЗІН З КІРАЎНІКОЎ ПАЎСТАННЯ ГГ. Р. ТРАЎГУТ.1839ФРАНЦІШКА ЯШЧАЛДАВІЛЕНСКАГА БІСКУПАКАЛАНЧЭВІЧАПАХАВАЛЬНЯКАПЛІЦЫКАМОРА Р. ТРАЎГУТ

6 ТРОІЦКІ КАСЦЁЛ (СВЯТОГА РОХА, ЗАЛАТАГОРСКІ) АЎТАР ПРАЕКТА АКАДЭМІК ПЕЦЯРБУРГСКАЙ АКАДЭМІІ МАСТАЦТВАЎ М. СІВІЦКІ (КІРАВАЎ БУДАЎНІЦТВАМ КСЁНДЗ Ф. ГАРБАЧЭЎСКІ). ХРАМ У НЕАГАТЫЧНЫМ СТЫЛІ ЎЗВОДЗІЎСЯ НА СРОДКІ, АТРЫМАНЫЯ АД ЗБОРУ АХВЯРАВАННЯЎ, ПРЫЧЫМ ІХ ЗБІРАЛІ НЕ ТОЛЬКІ КАТАЛІКІ, АЛЕ І ПРАДСТАЎНІКІ ІНШЫХ КАНФЕСІЙ І РЭЛІГІЙ У ЗНАК ПАДЗЯКІ СВЯТОМУ РОХУ, ЯКІ, ЯК ЛІЧЫЛАСЯ, ВЫРАТАВАЎ ГОРАД АД ЭПІДЭМІІ ХАЛЕРЫ [1].ПЕЦЯРБУРГСКАЙ АКАДЭМІІ МАСТАЦТВАЎМ. СІВІЦКІФ. ГАРБАЧЭЎСКІСВЯТОМУ РОХУХАЛЕРЫ [1]

7 КАСЦЁЛ СВЯТОГА МАЦВЕЯ АПОСТАЛА (ХАЛЯЎШЧЫНСКАЯ ЦАРКВА, КРЫЖАГОРСКАЯ ЦАРКВА, ЦАРКВА УСПЕННЯ БОЖАЙ МАЦІ, КАСЦЁЛ СВЯТОГА ТАДЭВУША) КАСЦЁЛ У ВЕСЦЫ РАЎБІЧЫ (НАСАМРЭЧ У В. АКОЛІЦА) МІНСКАГА РАЁНА.КАСЦЁЛРАЎБІЧЫАКОЛІЦА

8 САР'ЯНСКІ КАСЦЁЛ, АБО КАСЦЁЛ НАЙСВЯЦЕЙШАЙ ДЗЕВЫ МАРЫІ, ЦІ ЦАРКВА УСПЕННЯ ПРАСВЯТОЙ БОЖАЙ МАЦІ[1][2] СПАЧАТКУ КАТАЛІЦКІ, ПОТЫМ ПРАВАСЛАЎНЫ ХРАМ У ВЁСЦЫ САР'Я ВЕРХНЯДЗВІНСКАГА РАЁНАВІЦЕБСКАЙ ВОБЛАСЦІ. ХРАМ УНЕСЕНЫ Ў ДЗЯРЖАЎНЫ СПІС ГІСТОРЫКА-КУЛЬТУРНЫХ КАШТОЎНАСЦЕЙ РЭСПУБЛІКІ БЕЛАРУСЬ ЯК ПОМНІК САКРАЛЬНАЙ АРХІТЭКТУРЫ РЭСПУБЛІКАНСКАГА ЎЗРОЎНЮ.[1][2]КАТАЛІЦКІПРАВАСЛАЎНЫСАР'ЯВЕРХНЯДЗВІНСКАГА РАЁНАВІЦЕБСКАЙ ВОБЛАСЦІДЗЯРЖАЎНЫ СПІС ГІСТОРЫКА-КУЛЬТУРНЫХ КАШТОЎНАСЦЕЙ РЭСПУБЛІКІ БЕЛАРУСЬ АЎТАР ПРАЕКТА ПРУСКІ АРХІТЭКТАР ГУСТАЎ ШАХТ. ЯМУ БЫЛА ПАСТАЎЛЕНА НЯПРОСТАЯ ЗАДАЧА. ІГНАТ, ЯКІ СУМАВАЎ ПА МАЛАДОЙ ЖОНЦЫ, ХАЦЕЎ БАЧЫЦЬ ХРАМ УВАСАБЛЕННЕМ ЯЕ ПРЫГАЖОСЦІ І ВЫРАЗАМ УСЁЙ ГЛЫБІНІ ЯГО ПАЧУЦЦЯЎ. У ЯКАСЦІ АРХІТЭКТУРНАГА СТЫЛЮ БЫЛА ВЫБРАНА МОДНАЯ Ў ТЫЯ ЧАСЫ НЕАГОТЫКА(«ВІКТАРЫЯНСКІ СТЫЛЬ»). АСНОЎНЫ БУДАЎНІЧЫ МАТЭРЫЯЛ ЧЫРВОНАЯ ЦЭГЛА.НЕАГОТЫКАВІКТАРЫЯНСКІ СТЫЛЬ У 1865 Г. КАСЦЁЛ БЫЎ КАНФІСКАВАНЫ ЎЛАДАМІ «ЗА ХАРАСТВО» («ЗА ВЕЛИКОЛЕПИЕ») І ПЕРАДАДЗЕНЫ ПРАВАСЛАЎНЫМ.

9 ЭКЛЕКТЫКА НАЙБОЛЬШАЕ РАЗВІЦЦЁ АТРЫМАЛА Ў МАЛЫХ ГАРАДАХ І ПЕРЫФЕРЫЙНЫХ РАЁНАХ СЯРЭДНІХ І БУЙНЫХ ГАРАДОЎ. ЯЕ ПРАДСТАЎНІКІ АРЫЕНТАВАЛІСЯ ПЕРАВАЖНА НА СТАРАЖЫТНА-РУСКУЮ АРХІТЭКТУРУ (МАГІЛЁЎСКІЯ АРХІТЭКТАРЫ У. МІЛЬЯНОЎСКІ, І. ВОТЧЫН, П. КАМБУРАЎ, М. МІРОНЕНКА, В. САЗОНАЎ, Я. ТОРЛІН). СТЫЛІЗАТАРСТВА НА ТЭМЫ РУСКАГА КЛАСІЦЫЗМУ ХАРАКТЭРНА ДЛЯ ТВОРЧАСЦІ ВІЦЕБСКІХ АРХІТЭКТАРАЎ А. ПАЛОНСКАГА, А. РАКАВА, А. КЛЯМЕНЦЬЕВА. З СЯРЭДЗІНЫ XIX СТ. ПАШЫРЫЎСЯ Т.ЗВ. РУСКА-ВІЗАНТЫЙСКІ СТЫЛЬ, ЯКІ БЫЎ САЦЫЯЛЬНЫМ ЗАКАЗАМ РАСІЙСКІХ УЛАД, АСВЯЧОНЫ АЎТАРЫТЭТАМ ПРАВАСЛАЎНАЙ ЦАРКВЫ. СЯРОД ЯГО ЎЗОРАЎ: ЦЭРКВЫ КАЗАНСКАЙ БОЖАЙ МАЦІ (ЧЫГУНАЧНАЯ) У МІНСКУ, АЛЯКСАНДРА НЕЎСКАГА Ў ГРОДНЕ, МІКАЛАЕЎСКАЯ Ў ПЕТРЫКАВЕ, ІЛЬІНСКАЯ Ў БЕШАНКОВІЧАХ, КРЫЖАЎЗВІЖАНСКІ САБОР У ПОЛАЦКУ, ЦАРКВА Ў В. МІЛЬКАЎШЧЫНА ГРОДЗЕНСКАГА РАЁНА. СТЫЛЬ НАЙБОЛЬШ ВЫЯВІЎСЯ Ў РАБОТАХ АРХІТЭКТАРАЎ Д. ГРЫМА, У. КОРШЫКАВА, М. ПРОЗАРАВА.СТАРАЖЫТНА-РУСКУЮ АРХІТЭКТУРУМАГІЛЁЎСКІЯУ. МІЛЬЯНОЎСКІІ. ВОТЧЫН П. КАМБУРАЎМ. МІРОНЕНКАВ. САЗОНАЎЯ. ТОРЛІНРУСКАГА КЛАСІЦЫЗМУВІЦЕБСКІХА. ПАЛОНСКАГА А. РАКАВАА. КЛЯМЕНЦЬЕВАXIX СТ.РУСКА-ВІЗАНТЫЙСКІ СТЫЛЬПРАВАСЛАЎНАЙ ЦАРКВЫКАЗАНСКАЙ БОЖАЙ МАЦІ (ЧЫГУНАЧНАЯ)МІНСКУАЛЯКСАНДРА НЕЎСКАГАГРОДНЕПЕТРЫКАВЕІЛЬІНСКАЯБЕШАНКОВІЧАХКРЫЖАЎЗВІЖАНСКІ САБОРПОЛАЦКУЦАРКВАМІЛЬКАЎШЧЫНАГРОДЗЕНСКАГА РАЁНАД. ГРЫМАУ. КОРШЫКАВАМ. ПРОЗАРАВА

10 ЦАРКВА МАЦІ БОЖАЙ КАЗАНСКАЙ. СЬВЯТА-КАЗАНСКАЯ (ЧЫГУНАЧНАЯ) ЦАРКВА. ПРЫВАКЗАЛЬНАЯ КАМЕННАЯ КАЗАНСКАЯ ЦАРКВА БЫЛА ПАБУДАВАНА Ў 1903 ГОДЗЕ, ПАМІЖ ЧАСОЎНЯЙ І СТАРОЙ ДРАЎЛЯНАЙ ЦАРКВОЙ ЛЯ ЗАХОДНЯГА ЧЫГУНАЧНАГА МАСТА І ЗНАХОДЗІЛАСЯ НА РАГУ ВУЛІЦ ЗАХАР'ЕЎСКАЙ (САВЕЦКАЯ) І НОВАМАСКОЎСКАЙ (МЯСНІКОВА). ХРАМ БЫЎ ПАБУДАВАНЫ Ў ВІЗАНТЫЙСКІМ АРХІТЭКТУРНЫМ СТЫЛІ І МЕЎ ПЫШНАСЬЦЬ САБОРА. ХРАМ, АКРАМЯ ГАЛОЎНАГА, МЕЎ ЯШЭ АДЗІН ПРАСТОЛ У ІМЯ МІТРАПАЛІТА МАСКОЎСКАГА СЬВЯЦІЦЕЛЯ АЛЕКСІЯ. У СУВЯЗІ З ПАБУДОВАЙ НОВАГА СЬВЯТА-КАЗАНСКАГА ХРАМА БЫЛУЮ ДРАЎЛЯНУЮ ЦАРКВУ, ЯКАЯ АКАЗАЛАСЯ Ў СОТНЕ МЕТРАЎ АД НОВАЙ, СКАРЫСТАЛІ ДЛЯ ЗАХОЎВАНЬНЯ ЦАРКОЎНЫХ ПРЫЛАД. ЦАРКВА ПЕРАЖЫЛА АБЕДЗВЕ ВАЙНЫ 19-ГА СТАГОДЗЗЯ І БЫРА ЗРУЙНАВАНА САВЕТАМІ НЕДЗЕ Ў ГАДАХ. ПРЫ ГЭТЫМ, У МІЖВАЕННЫ ЧАС ЦАРКВА БЫЛА ПЕРАРОБЛЕНА Ў КЛУБ ЧЫГУНАЧНІКАЎ. БОГАСЛУЖЕНЬНІ, ЯКІЯ ЗЬБІРАЛІ ШМАТ ВЕРАЮЧЫХ, ПРАВОДЗІЛІСЯ Ў ЁЙ ДА ГАДАХ, КАЛІ ЦАРКВА БЫЛА ЗАЧЫНЕНА КАНЧАТКОВА І ЗРУЙНАВАНА.

11 АЛЕКСАНДРА-НЕУСКАЯ ЦАРКВА У 1938 Г. ОРГАНЫ МЯСЦОВАГА САМАКІРАВАННЯ ГРОДНА ПРЫНЯЛІ РАШЭННЕ АБ ЯЕ ЗАКРЫЦЦІ І РАЗБОРЦЫ ПАД ПРАДЛОГАМ, ШТО ЦАРКВА, ПАБУДАВАНАЯ ФАКТЫЧНА Ў ГОНАР ПАДАЎЛЕННЯ ПАЎСТАННЯ 1863–1864 Г., ЗАМІНАЕ РУХУ НА ПЛОШЧЫ, ПРАВЯДЗЕННЮ МАСАВЫХ ДЭМАНСТРАЦЫЙ, ШЭСЦЯЎ І ПАРАДАЎ, ШТО БУДЫНАК ХРАМА СКАЖАЕ ГІСТАРЫЧНЫ ВЫГЛЯД СТАРАЖЫТНАГА ГОРАДА, НАДАЮЧЫ ЯМУ НЕЕЎРАПЕЙСКІ ВЫГЛЯД. СУПРАЦЬ РАЗБУРЭННЯ ВЫСТУПІЛА НЕ ТОЛЬКІ ПРАВАСЛАЎНАЕ, А НАВАТ І ЯЎРЭЙСКАЕ НАСЕЛЬНШТВА ГОРАДА, КЛАПАТАЎ ГРОДЗЕНСКІ ЕПІСКАП САВА (САВЕТАЎ). ПРАВАСЛАЎНЫЯ ВЕРНІКІ ГОРАДА ЗВЯРНУЛІСЯ З ПЕТЫЦЫЯЙ (2023 ПОДПІСЫ) ДА ПРЭЗІДЭНТА РЭЧЫ ПАСПАЛІТАЙ І.МАСЦІЦКАГА, У ЯКОЙ ПРАСІЛІ ЗАХАВАЦЬ ЦАРКВУ. АЛЕ ГЭТА НЕ ПРЫНЕСЛА ВЫНІКАЎ. 12 МАЯ 1938 Г. ПАЧАЛОСЯ РАЗБУРЭННЕ ЦАРКВЫ, І БУДЫНАК БЫЎ РАЗАБРАНЫ ПА ЦАГЛІНЕ.

12 СВЯТА-МІКАЛАЕЎСКАЯ ЦАРКВА ПОМНІК АРХІТЭКТУРЫ ПСЕЎДАВІЗАНТЫЙСКАГА СТЫЛЮ Ў ПЕТРЫКАВЕ (СУЧАСНАЯ ВУЛ. ЛІПУНОВА). ПАБУДАВАНА Ў 1910-Я ГГ. З ЦЭГЛЫ НА МЕСЦЫ ХРАМА 1830 Г

13 БЕШАНКОВІЦКАЯ ІЛЬІНСКАЯ ЦАРКВА ПРАВАСЛАЎНЫ ХРАМ, АРХІТЭКТУРНЫ ПОМНІК РЭТРАСПЕКТЫЎНА-РУСКАГА СТЫЛЮ, ПАБУДАВАНАЯ Ў БЕШАНКОВІЧАХ У ГГ.ПРАВАСЛАЎНЫРЭТРАСПЕКТЫЎНА-РУСКАГА СТЫЛЮБЕШАНКОВІЧАХ

14 КРЫЖАЎЗВІЖАНСКІ САБОР У ПОЛАЦКУ ХРАМ ПАБУДАВАНЫ Ў ГГ. ПАВОДЛЕ ПРАЕКТА ВІЦЕБСКАГА ГУБЕРНСКАГА АРХІТЭКТАРА У. Ф. КОРШЫКАВА. ЗАКЛАДКА ХРАМА ЗДЗЕЙСНЕНА 23 МАЯ 1893 ГОДА ПРААСВЯШЧЭННЫМ АНТАНІНАМ (ДЗЯРЖАВІНЫМ), ЕПІСКАПАМ ПОЛАЦКІМ І ВІЦЕБСКІМ.

15 НА МЯЖЫ XIX І XX СТ. РАЗВІВАЛІСЯ НЕАГОТЫКА, НЕАКЛАСІЦЫЗМ, НЕАРУСКІ СТЫЛЬ І ІНШ [22]. ПЕРАВАЖНАЯ БОЛЬШАСЦЬ КАСЦЁЛАЎ З 1890-Х ГГ. БУДАВАЛАСЯ Ў НЕАГОТЫЦЫ (У ВЁСКАХ ГЕРВЯТЫ АСТРАВЕЦКАГА, Г.П. ВІДЗЫ БРАСЛАЎСКАГА РАЁНАЎ, Г.П. ЛАГІШЫН ПІНСКАГА РАЁНА, ГАРАДАХ МЁРЫ, ПАСТАВЫ І ІНШ.). ПАБУДОВЫ Ў НЕАКЛАСІЦЫЗМЕ АДМЕТНЫЯ ВЫСОКІМІ ЭСТЭТЫЧНЫМІ ВАРТАСЦЯМІ: ШЭРАГ БАНКАЎСКІХ УСТАНОЎ У ГОМЕЛІ, БАРАНАВІЧАХ, БРЭСЦЕ, ДАХОДНЫХ ДАМОЎ У МІНСКУ (АРХ. С. ГАЙДУКЕВІЧ, Г. ГАЙ). У ДУХУ НЕАБАРОКА ПАЛАЦ У Г.П. ЖАЛУДОК ШЧУЧЫНСКАГА РАЁНА (1908), АНДРЭЕЎСКІ КАСЦЁЛ У Г.П. ЛЫНТУПЫ ПАСТАЎСКАГА РАЁНА (190814).XIXXXНЕАГОТЫКАНЕАКЛАСІЦЫЗМНЕАРУСКІ СТЫЛЬ [22]1890-ХГЕРВЯТЫАСТРАВЕЦКАГАВІДЗЫБРАСЛАЎСКАГА РАЁНАЎЛАГІШЫНПІНСКАГА РАЁНАМЁРЫПАСТАВЫНЕАКЛАСІЦЫЗМЕЭСТЭТЫЧНЫМІГОМЕЛІБАРАНАВІЧАХБРЭСЦЕМІНСКУС. ГАЙДУКЕВІЧГ. ГАЙНЕАБАРОКАПАЛАЦ У Г.П. ЖАЛУДОКШЧУЧЫНСКАГА РАЁНА1908АНДРЭЕЎСКІ КАСЦЁЛЛЫНТУПЫ

16 КАСЦЁЛ НАЙСВЯЦЕЙШАЕ ТРОЙЦЫ Ў ГЕРВЯТАХ РЫМСКА-КАТАЛІЦКІ ХРАМ.ГЕРВЯТАХРЫМСКА-КАТАЛІЦКІ НАЛЕЖЫЦЬ ДА АСТРАВЕЦКАГА ДЭКАНАТУ ГРОДЗЕНСКАЙ ДЫЯЦЭЗІІ. ПАБУДАВАНЫ Ў ГАДАХ У НЕАГАТЫЧНЫМ СТЫЛІ. ПОМНІК АРХІТЭКТУРЫ, УКЛЮЧАНЫ Ў ДЗЯРЖАЎНЫ СПІС ГІСТОРЫКА- КУЛЬТУРНЫХ КАШТОЎНАСЦЕЙ РЭСПУБЛІКІ БЕЛАРУСЬ [1]. АДЗІН З САМЫХ ВЫСОКІХ КАСЦЁЛАЎ БЕЛАРУСІ.АСТРАВЕЦКАГА ДЭКАНАТУГРОДЗЕНСКАЙ ДЫЯЦЭЗІІНЕАГАТЫЧНЫМДЗЯРЖАЎНЫ СПІС ГІСТОРЫКА- КУЛЬТУРНЫХ КАШТОЎНАСЦЕЙ РЭСПУБЛІКІ БЕЛАРУСЬ [1]

17 ЦЕРКОВЬ СВЯТОЙ ТРОИЦЫ (КАСЦЁЛ НАЙСВЯЦЕЙШАЙ ТРОЙЦЫ) КАТОЛИЧЕСКИЙКАТОЛИЧЕСКИЙ ХРАМ В ГОРОДСКОМ ПОСЁЛКЕ ВИДЗЫ, ВИТЕБСКАЯ ОБЛАСТЬ, БЕЛОРУССИЯ. ОТНОСИТСЯ К ВИДЗСКОМУ ДЕКАНАТУ ВИТЕБСКОГО ДИОЦЕЗА. ПАМЯТНИК АРХИТЕКТУРЫ В СТИЛЕ НЕОГОТИКИ [1][2]. СТРОИЛСЯ В ГОДАХ. ВКЛЮЧЁН В ГОСУДАРСТВЕННЫЙ СПИСОК ИСТОРИКО- КУЛЬТУРНЫХ ЦЕННОСТЕЙ РЕСПУБЛИКИ БЕЛАРУСЬВИДЗЫВИТЕБСКАЯ ОБЛАСТЬБЕЛОРУССИЯДЕКАНАТУВИТЕБСКОГО ДИОЦЕЗАНЕОГОТИКИ [1][2]ГОСУДАРСТВЕННЫЙ СПИСОК ИСТОРИКО- КУЛЬТУРНЫХ ЦЕННОСТЕЙ РЕСПУБЛИКИ БЕЛАРУСЬ

18 КАСЦЁЛ УЗНЯСЕННЯ НАЙСВЯЦЕЙШАЙ ДЗЕВЫ МАРЫІ І СВЯТОГА ІАСАФАТА КУНЦЭВІЧА, БІСКУПА І МУЧАНІКА КАТАЛІЦКІ ХРАМ У ГОРАДЗЕ МЁРЫ, ПОМНІК НЕАГАТЫЧНАГА СТЫЛЮ. ПАБУДАВАНЫ З ЧЫРВОНАЙ ЦЭГЛЫ Ў 1907 Г. ЗНАХОДЗІЦЦА НА ЎСХОДНІМ БЕРАЗЕ МЁРСКАГА ВОЗЕРА Ў ПАЎДНЁВАЙ ЧАСТЦЫ ГОРАДА. АБ'ЕКТ ДЗЯРЖАЎНАГА СПІСУ ГІСТАРЫЧНА- КУЛЬТУРНЫХ КАШТОЎНАСЦЕЙ РЭСПУБЛІКІ БЕЛАРУСЬГОРАДЗЕ МЁРЫНЕАГАТЫЧНАГА СТЫЛЮ1907МЁРСКАГА ВОЗЕРАДЗЯРЖАЎНАГА СПІСУ ГІСТАРЫЧНА- КУЛЬТУРНЫХ КАШТОЎНАСЦЕЙ РЭСПУБЛІКІ БЕЛАРУСЬ

19 КАСЦЁЛ СВЯТОГА АНТОНІЯ ПАДУАНСКАГА КАТАЛІЦКІ ХРАМ, ПОМНІК АРХІТЭКТУРЫ НЕАГОТЫКІ Ў Г. ПАСТАВЫ ВІЦЕБСКАЙ ВОБЛАСЦІ.КАТАЛІЦКІНЕАГОТЫКІ Г. ПАСТАВЫВІЦЕБСКАЙ ВОБЛАСЦІ ПАБУДАВАНЫ Ў ГГ. З ЦЭГЛЫ АРХІТЭКТАРАМ А. ГОЙБЕЛЕМ У ЦЭНТРАЛЬНАЙ ЧАСТЦЫ ГОРАДА НА ПРАВЫМ БЕРАЗЕ Р. МЯДЗЕЛКА, НА ТЭРЫТОРЫІ БЫЛОГА ФРАНЦЫСКАНСКАГА КЛЯШТАРА, ЗАСНАВАНАГА Ў 1617 НА СРОДКІ С. І Г. СЯНКЕВІЧАЎ-БЯГАНСКІХ. У ГАДЫ ПЕРШАЙ СУСВЕТНАЙ ВАЙНЫ МОЦНА ПАШКОДЖАНЫ, ЗНІШЧАНЫ АРГАН, ГАЛОЎНЫ АЛТАР, АМБОН. У 1920-Я ГАДЫ АДБУДАВАНЫ А. ГОЙБЕЛЕММЯДЗЕЛКАФРАНЦЫСКАНСКАГА1617ПЕРШАЙ СУСВЕТНАЙ ВАЙНЫАРГАНАЛТАРАМБОН1920-Я

20 БУДЫНАК РУСКА-АЗІЯЦКАГА БАНКА ПОМНІК ГРАМАДЗЯНСКАЙ АРХІТЭКТУРЫ НЕАКЛАСІЦЫЗМУ Ў ГО МЕЛІ.НЕАКЛАСІЦЫЗМУГО МЕЛІ ПАБУДАВАНЫ Ў ГГ. РУСКІМ АРХІТЭКТАРАМ ОСКАРАМ МУНЦАМ НА РАГУ ВУЛІЦ РУМЯНЦАЎСКАЙ І БАРОНА НОЛЬКЕНА(СУЧАСНЫЯ ВУЛ. САВЕЦКАЯ І ЛАНГЕ, 9/14) ОСКАРАМ МУНЦАМВУЛІЦ РУМЯНЦАЎСКАЙБАРОНА НОЛЬКЕНАВУЛ. САВЕЦКАЯЛАНГЕ

21 БУДЫНАК БАНКА БУДЫНАК БАНКА У БАРАНАВIЧАХ( )

22 БУДЫНАК БАНКА ПОМНІК ГРАМАДЗЯНСКАГА ДОЙЛІДСТВА ПАЧАТКУ XX СТ. Ў БРЭСЦЕБРЭСЦЕ ПАБУДАВАНЫ Ў 1926 Г. ПА ПРАЕКЦЕ ПОЛЬСКАГА АРХІТЭКТАРА С. ФІЛАСЕВІЧА З ВЫКАРЫСТАННЕМ ЭЛЕМЕНТАЎ ПОЗНЯГА КЛАСІЦЫЗМУ І ЭКЛЕКТЫЧНЫХ ЭЛЕМЕНТАЎ АРХІТЭКТУРЫ СТЫЛІСТЫКІ ПАЧАТКУ XX СТ.1926С. ФІЛАСЕВІЧАКЛАСІЦЫЗМУЭКЛЕКТЫЧНЫХXX СТ.

23 ДАХОДНЫ ДОМ ГАРАДСКІ ШМАТКВАТЭРНЫ ДОМ, ПРЫЗНАЧАНЫ ДЛЯ ЗДАЧЫ КВАТЭР У НАЁМ. У ЕЎРОПЕ З'ЯВІЛІСЯ Ў Я ГАДЫ, У ПАЧАТКУ XX СТАГОДДЗЯ АДЗІН З АСНОЎНЫХ ТЫПАЎ ЖЫЛЛЯ ГАРАДЖАН. НА БЕЛАРУСІ ІСНАВАЛІ З 1870-Х ДА ЎСТАЛЯВАННЯ САВЕЦКАЙ УЛАДЫ. У ПАЧАТКУ XX СТ. БУДАВАЛІСЯ 35 ПАВЯРХОВЫЯ ДАХОДНЫЯ ДАМЫ СЕКЦЫЙНАГА (НАЙБОЛЬШ ПАШЫРАНЫЯ), КАЛІДОРНАГА, ГАЛЕРЭЙНАГА І МЯШАНАГА ТЫПАЎ. НА 1-М ПАВЕРСЕ ДАХОДНЫХ ДАМОЎ БЫЛІ ГАНДЛЁВЫЯ ЎСТАНОВЫ. ІХ АРХІТЭКТУРА ЧАСЦЕЙ МЕЛА ЭКЛЕКТЫЧНЫ ХАРАКТАР.КВАТЭР183040XX СТАГОДДЗЯ1870САВЕЦКАЙ УЛАДЫXX СТ.ЭКЛЕКТЫЧНЫ

24 ПАЛАЦАВА-ПАРКАВЫ КОМПЛЕКС СВЯТАПОЛК- ЧАЦВЯРЦІНСКІХ ПОМНІК СЯДЗІБНА-ПАРКАВАЙ АРХІТЭКТУРЫ ПАЧАТКУ XX СТАГОДДЗЯ. СТВОРАНЫ КНЯЗЕМ Л. СВЯТАПОЛК-ЧАЦВЯРЦІНСКІМ ЗА 1 КМ НА ЗАХАД АД Г. П. ЖАЛУДОКШЧУЧЫНСКАГА РАЁНА.XX СТАГОДДЗЯЛ. СВЯТАПОЛК-ЧАЦВЯРЦІНСКІМЖАЛУДОКШЧУЧЫНСКАГА РАЁНА УКЛЮЧАЕ МУРАВАНЫ ПАЛАЦ, ФЛІГЕЛЬ, РЭШТКІ БЫЛОГА МЛЫНА, КУЗНЯ І ІНШЫЯ ГАСПАДАРЧЫЯ ПАБУДОВЫ, ЯКІЯ АБ'ЯДНАНЫЯ СЕТКАЙ УЗАЕМНА ПЕРПЕНДЫКУЛЯРНЫХ АЛЕЙ РЭГУЛЯРНАГА ПАРКУ.МЛЫНААЛЕЙРЭГУЛЯРНАГА ПАРКУ ПАЛАЦ ПАБУДАВАНЫ Ў 1908 ГОДЗЕ У СТЫЛІ НЕАБАРОКА(УКР.) БЕЛ.ПАВОДЛЕ ПРАЕКТУ АРХІТЭКТАРА У. МАРКОНІ. ЦЯПЕР КОМПЛЕКС НАЛЕЖЫЦЬ ВАЕННАМУ ВЕДАМСТВУ.1908НЕАБАРОКАБЕЛ.У. МАРКОНІ

25 КАСЦЁЛ СВЯТОГА АНДРЭЯ БАБОЛІ БЕЛАМУРАВАНЫ КАТАЛІЦКІ ХРАМ, ПАБУДАВАНЫ Ў ГГ. НА ЦЭНТРАЛЬНАЙ ПЛОШЧЫ Г.П. ЛЫНТУПЫ (ПАСТАЎСКІ РАЁН, ВІЦЕБСКАЯ ВОБЛАСЦЬ). У НЕКАТОРЫХ КРЫНІЦАХ ЗГАДАНА, ШТО ХРАМ АСВЯЧОНЫ Ў ІМЯ СВЯТОГА АНДРЭЯ БАБОЛІ [1], АДНАК АФІЦЫЙНЫ САЙТ КАТАЛІЦКАЙ ЦАРКВЫ Ў БЕЛАРУСІ ПАДКРЭСЛІВАЕ, ШТО ХРАМ І ПРЫХОД НОСЯЦЬ ІМЯ АПОСТАЛА АНДРЭЯ. КАТАЛІЦКІ ПРЫХОД У ЛЫНТУПАХ ЗАСНАВАНЫ Ў XV СТАГОДДЗІ. ПЕРШЫ ДРАЎЛЯНЫ ХРАМ БЫЎ ПАБУДАВАНЫ ТУТ КАЛЯ 1459 ГОДА І АСВЯЧОНЫ Ў ІМЯ СВЯТОГА АНДРЭЯ АПОСТАЛА. У 1640 ГОДЗЕ ПРЫ КАСЦЁЛЕ БЫЛА ПАБУДАВАНА ЦАГЛЯНАЯ КАПЛІЦА. НАПАЧАТКУ XX СТАГОДДЗЯ ДРАЎЛЯНАЯ ЦАРКВА ЗГАРЭЛА. ПАКОЛЬКІ ПРЫХОД БЫЎ ШМАТЛІКІМ І БУДЫНАК, ЯКІ ІСНАВАЎ ДА ПАЖАРУ, НЕ ЎМЯШЧАЎ УСІХ ВЕРНІКАЎ, У 1908 ГОДЗЕ БЫЛО РАСПАЧАТА БУДАЎНІЦТВА НОВАГАКАТАЛІЦКІ ЛЫНТУПЫПАСТАЎСКІ РАЁНВІЦЕБСКАЯ ВОБЛАСЦЬАНДРЭЯ БАБОЛІ [1]АПОСТАЛА АНДРЭЯXV1459СВЯТОГА АНДРЭЯ АПОСТАЛА1640КАПЛІЦАXX1908

26 У 1910-Я Г. ВА ЎСІХ РЭГІЁНАХ БЕЛАРУСІ ПАШЫРЫЎСЯ СТЫЛЬ МАДЭРН, ЯКІ ЗАКРАНАЎ ПЕРАВАЖНА ВОНКАВЫЯ АТРЫБУТЫ ПЭЎНАГА СТЫЛЮ, ШТО НЕ ВЫНІКАЛІ З АГУЛЬНАЙ АБ'ЁМНА-ПРАСТОРАВАЙ СТРУКТУРЫ ПАБУДОВЫ (ТВОРЧАСЦЬ В. ВУКАЛАВА, С. ГЕЙДУКЕВІЧА, У. КОРШЫКАВА, Ц. КІБАРДЗІНА, М. ПРОЗАРАВА І ІНШ.). ПРЫХІЛЬНІКІ МАДЭРНУ АДМАЎЛЯЛІ ЭКЛЕКТЫЗМ І СТЫЛІЗАТАРСТВА. ВЯДУЧАЯ РОЛЯ Ў РАЗВІЦЦІ СТЫЛЮ НАЛЕЖАЛА О. КРАСНАПОЛЬСКАМУ. ЯГО ПРАГРАМАЙ СТАЛА УСТАНАЎЛЕННЕ ВЫРАЗНАЙ СУВЯЗІ ПАМІЖ ФОРМАЙ І ФУНКЦЫЯЙ (ДОМ КАСТРАВІЦКАЙ, НА 1-М ПАВЕРСЕ УПРАЎЛЕННЕ ЛІБАВА-РОМЕНСКАЙ ЧЫГУНКІ). У ТВОРЧАСЦІ НЕКАТОРЫХ АРХІТЭКТАРАЎ ПЕРАВАЖАЎ ЧЫСТА ДЭКАРАТЫЎНЫ ПАЧАТАК (БАНК У МАГІЛЁВЕ, АРХ. А. ДРУКЕР, П. КАЛЬНІН; ГАСЦІНІЦА «САВОЙ» У ГОМЕЛІ, АРХ. С. ШАБУНЕЎСКІ).1910-ЯМАДЭРНВ. ВУКАЛАВАС. ГЕЙДУКЕВІЧАУ. КОРШЫКАВАЦ. КІБАРДЗІНАМ. ПРОЗАРАВАЭКЛЕКТЫЗМО. КРАСНАПОЛЬСКАМУДОМ КАСТРАВІЦКАЙЛІБАВА-РОМЕНСКАЙ ЧЫГУНКІБАНК У МАГІЛЁВЕА. ДРУКЕРП. КАЛЬНІНГАСЦІНІЦА «САВОЙ»ГОМЕЛІС. ШАБУНЕЎСКІ

27 ДОМ КАСТРАВІЦКАЙ ПАБУДАВАНЫ Ў 1911 Г. (АРХ. А. КРАСНАПОЛЬСКІ) У СТЫЛІ МАДЭРН [1]. СТАРЫ АДРАС МАГАЗІННАЯ, 5 РОГ СЕРПУХАЎСКАЙ І МАГАЗІННАЙ. ДОМ ЯДВІГІ КАСТРАВІЦКАЙ ( ), СЯСТРЫ СТАРШЫНІ ( ) МІНСКАГА ТАВАРЫСТВА СЕЛЬСКАЙ ГАСПАДАРКІ ЭДВАРДА ВАЙНІЛОВІЧА ( ).1911А. КРАСНАПОЛЬСКІМАДЭРН [1]ЯДВІГІ КАСТРАВІЦКАЙМІНСКАГА ТАВАРЫСТВА СЕЛЬСКАЙ ГАСПАДАРКІЭДВАРДА ВАЙНІЛОВІЧА НА 1-М ПАВЕРСЕ РАЗМЯШЧАЛАСЯ ЎПРАЎЛЕННЕ ЛІБАВА-РОМЕНСКАЙ ЧЫГУНКІ, АПТЭКА, ТАВАРЫСТВА ЎЗАЕМАДАПАМОГІ ЧЫГУНАЧНІКАЎ, НА АСТАТНІХ ЖЫЛЛЁ.ЛІБАВА-РОМЕНСКАЙ ЧЫГУНКІ ЗА САВЕЦКІМ ЧАСАМ У ДОМЕ РАЗМЯШЧАЛІСЯ КАМІСІЙНАЯ КРАМА І КАФЭ. ЦЯПЕР У БУДЫНКУ РАЗМЯШЧАЕЦЦА САЛОН МЭБЛІ І КАФЭ

28 БАНК У МАГІЛЁВЕ БУДЫНАК ЎЗВЕДЗЕНЫ Ў ГАДАХ З РЫСАМІ МАДЭРНУ, ПСЕЎДАРУСКАГА СТЫЛЮ І ПОЗНЯГА КЛАСІЦЫЗМУ МАДЭРНУКЛАСІЦЫЗМУ З 19 ЛІСТАПАДА 1990 ГОДА ЎТВОРАНЫ МАГІЛЁЎСКІ АБЛАСНЫ МАСТАЦКІ МУЗЕЙ, ЯКІ І ЗНАХОДЗІЦЦА Ў БУДЫНКУ ДАСЮЛЬ.19 ЛІСТАПАДА1990МАГІЛЁЎСКІ АБЛАСНЫ МАСТАЦКІ МУЗЕЙ

29 ГАСЦІНІЦА «САВОЙ» У ГОМЕЛІГАСЦІНІЦА «САВОЙ»ГОМЕЛІ УРАЧЫСТАЕ АДКРЫЦЦЁ ГАСЦІНІЦЫ «САВОЙ» АДБЫЛОСЯ 1 СТУДЗЕНЯ 1912 ГОДА. ГЭТА БЫЎ САПРАЎДЫ ШМАТФУНКЦЫЯНАЛЬНЫ КОМПЛЕКС: АКРАМЯ ГАСЦІНІЦЫ ТУТ РАЗМЯШЧАЛІСЯ ТЭАТР МАСТАЦТВАЎ, РЭСТАРАН, БІЛЬЯРД, КАНЦЭРТНАЯ ЗАЛА, БІБЛІЯТЭКА. ПАСЛЯ ЗАКАНЧЭННЯ ВАЙНЫ ЗБУДАВАННЕ ВЫРАШЫЛІ ЗНЕСЦІ, ПАКІНУЎШЫ ТОЛЬКІ НЕВЯЛІКУЮ ЧАСТКУ, І ПЕРАБУДАВАЛІ Ў КІНАТЭАТР ІМЯ КАЛІНІНА ПА ПРАЕКЦЕ УЛАДЗІМІРА ВАРАКСІНА. ЗАТЫМ НА МЕСЦЫ БЫЛОЙ ГАСЦІНІЦЫ РАЗБІЛІ СКВЕР, А Ў 1959 ГОДЗЕ ПАБУДАВАЛІ ДОБРА ВЯДОМЫ ГАМЯЛЬЧАНАМ СТАРЫ ЎНІВЕРМАГ (АРХІТЭКТАР Л. ЖОГАЛЬ).

30 ВЫЛУЧАЛІСЯ 2 ШЛЯХІ КАНСТРУКТЫЎНАСЦІ МАДЭРНУ: ПРАЗ ЗАСВАЕННЕ АРХІТЭКТУРНАЙ СПАДЧЫНЫ ГОТЫКІ (СЯДЗІБА Ў В. КРАСНЫ БЕРАГ ЖЛОБІНСКАГА РАЁНА, АРХ. К. ШРЭТЭР) І РАННЯГА РУСКАГА СЯРЭДНЕВЯКОЎЯ (ПАЗЯМЕЛЬНА-СЯЛЯНСКІ БАНК У ВІЦЕБСКУ, ІНЖ. К. ТАРАСАЎ; МЕМАРЫЯЛЬНАЯ КАПЛІЦА Ў В. ЛЯСНАЯ СЛАЎГАРАДСКАГА РАЁНА, АРХ. А. ГАГЕН).СЯДЗІБАКРАСНЫ БЕРАГЖЛОБІНСКАГА РАЁНАК. ШРЭТЭРПАЗЯМЕЛЬНА-СЯЛЯНСКІ БАНКВІЦЕБСКУ К. ТАРАСАЎМЕМАРЫЯЛЬНАЯ КАПЛІЦАЛЯСНАЯСЛАЎГАРАДСКАГА РАЁНАА. ГАГЕН

31 МАЁНТАК ЧЫРВОНЫ БЕРАГ ПЕРШАЕ ЗГАДВАННЕ ПРА МАЁНТАК ЧЫРВОНЫ БЕРАГ АДНОСІЦЦА ДА 1528 Г., КАЛІ ЁН НАЛЕЖАЎ АЛЯКСЕЮ ЗЯНКОВІЧУ. ЗА ТРЫ СТАГОДДЗІ ЎЛАДАЛЬНІКІ ЯГО ЗМЯНЯЛІСЯ НЕКАЛЬКІ РАЗОЎ, І Ў 1876 Г. МАЁНТАК НАБЫВАЕ МІХАІЛ СЯМЁНАВІЧ ГАТОЎСКІ, ГЕНЕРАЛ- ЛЕЙТЭНАНТ ІНЖЫНЕРНЫХ РАСІЙСКІХ ВОЙСК. ПАСЛЯ 1898 Г. ЧЫРВОНЫ БЕРАГ У ПОЎНЫМ СКЛАДЗЕ ПЕРАЙШОЎ ДА ДАЧКІ М. ГАТОЎСКАГА МАРЫІ МІХАЙЛАЎНЫ ПАКЛЕЎСКАЙ-КАЗЕЛА І НАЛЕЖАЎ ЁЙ ДА ЎСТАЛЯВАННЯ САВЕЦКАЙ УЛАДЫ. СЯДЗІБА РАЗМЯШЧАЛАСЯ НА ПРАВЫМ БЕРАЗЕ Р. ДАБАСНА. ПАЛАЦ ПАБУДАВАНЫ Ў 1893 Г., ПРА ШТО СВЕДЧЫЦЬ ДАТА, ВЫБІТАЯ НА ФЛЮГЕРЫ ЭРКЕРНАЙ ВЕЖАЧКІ ГАЛОЎНАГА ФАСАДА БУДЫНКА.

32 ПАЗЯМЕЛЬНА-СЯЛЯНСКІ БАНКПАЗЯМЕЛЬНА-СЯЛЯНСКІ БАНК У ВІЦЕБСКУВІЦЕБСКУ ПОМНІК АРХІТЭКТУРЫ СТЫЛЮ МАДЭРН. БУДАЎНІЦТВА МУРАВАНАГА БУДЫНКА ПАЧАТА Ў 1913 ГОДЗЕ (ВЯЛОСЯ З ПЕРАПЫНКАМІ) І СКОНЧАНА ТОЛЬКІ Ў ПАЧАТКУ 1917 ГОДА (ПРАЕКТ АРХІТЭКТАРА К.К. ТАРАСАВА). УЗВЕДЗЕНЫ НА ЎСКРАІНЕ ГОРАДА Ў СУВЯЗІ З ТЫМ, ШТО АСНОЎНЫМІ КЛІЕНТАМІ БАНКУ ЗЯЎЛЯЛІСЯ СЯЛЯНЕ НАВАКОЛЬНЫХ ВЁСАК.

33 МЕМАРЫЯЛЬНАЯ КАПЛІЦАМЕМАРЫЯЛЬНАЯ КАПЛІЦА Ў В. ЛЯСНАЯ СЛАЎГАРАДСКАГА РАЁНАЛЯСНАЯСЛАЎГАРАДСКАГА РАЁНА ПОМНІК АРХІТЭКТУРЫ ПАЧАТКУ XX СТАГОДДЗЯ. СТВОРАНЫ Ў В. ЛЯСНАЯ СЛАЎГАРАДСКАГА РАЁНА Ў ГОНАР 200-ГОДДЗЯ ПЕРАМОГІ РАСІЙСКІХ ВОЙСК НАД ШВЕДСКІМ КОРПУСАМ ГЕНЕРАЛА А. ЛЕВЕНГАЎПТА Ў БІТВЕ ПАД ЛЯСНОЙ 28 ВЕРАСНЯ 1708 ГОДА. УКЛЮЧАЕ МЕМАРЫЯЛЬНЫЯ КАПЛІЦУ (1912 Г., АРХІТЭКТАР А. ГОГЕН(РУСК.) БЕЛ.), МАНУМЕНТ У ГОНАР ПЕРАМОГІ (1906 Г., СКУЛЬПТАР А. ОБЕР(РУСК.) БЕЛ.) І МАРМУРОВЫ АБЕЛІСК НА БРАЦКІХ МОГІЛКАХ РАСІЙСКІХ ВОІНАЎ. КОМПЛЕКС УДАЛА ЎПІСВАЕЦЦА Ў ЛАНДШАФТ МЯСЦОВАСЦІ, АРХІТЭКТУРНА-МАСТАЦКАЯ ІДЭЯ ЯГО ПАДПАРАДКАВАНАЯ ГЕРАІЧНАЙ ТЭМЕ.XX СТАГОДДЗЯЛЯСНАЯСЛАЎГАРАДСКАГА РАЁНАА. ЛЕВЕНГАЎПТАБІТВЕ ПАД ЛЯСНОЙКАПЛІЦУА. ГОГЕНБЕЛ.А. ОБЕРБЕЛ.МАРМУРОВЫАБЕЛІСК ПАШКОДЖАНА Ў ВЯЛІКУЮ АЙЧЫНУЮ ВАЙНУ, РЭСТАЎРЫРАВАНА Ў ГГ. З 1958 Г. ТУТ МУЗЕЙ ГІСТОРЫІ БІТВЫ ПРЫ ЛЯСНОЙ. У 1990-Я ГГ. ПЕРАДАДЗЕНА ВЕРНІКАМ.

34 РАННІ МАДЭРН ( ) АДМЕТНЫ ДЭМАНСТРАТЫЎНЫМ АДМАЎЛЕННЕМ АД МЕХАНІЧНАГА КАПІРАВАННЯ ГІСТАРЫЧНЫХ АРХІТЭКТУРНЫХ ФОРМ. У ГЭТЫ ПЕРЫЯД ЗНАЧНЫЯ ЗРУХІ АДБЫЛІСЯ Ў ГАЛІНЕ СІНТЭЗУ АРХІТЭКТУРЫ І ІНШЫХ ВІДАЎ ПЛАСТЫЧНЫХ МАСТАЦТВАЎ (КАПЛІЦЫ-ПАХАВАЛЬНІ ПАСКЕВІЧАЎ У ГОМЕЛІ, СВЯТАПОЛК- МІРСКІХ У МІРЫ), ЯКІ СПРЫЯЎ УЗНІКНЕННЮ ТВОРЧЫХ ТАНДЭМАЎ АРХІТЭКТАРАЎ І СКУЛЬПТАРАЎ С. ШАБУНЕЎСКАГА І П. ЯЦЫНЫ, Г. ГАЯ І Я. ТЫШЫНСКАГА І ІНШ. НА ГЭТЫМ ЭТАПЕ АДЧУВАЛЬНЫ ЎПЛЫЎ ЭКЛЕКТЫКІ З ЯЕ СХІЛЬНАСЦЮ ДА ДЭКАРАТЫЎНЫХ ДЭТАЛЕЙ, САМАВЫЗНАЧАЛІСЯ ФОРМЫ, ПЛОСКАСЦІ, ЛІНІІ (ПАЗЯМЕЛЬНА-СЯЛЯНСКІ БАНК І ДАМЫ КУПЦА КАСОЎСКАГА Ў ГРОДНЕ, ГРОШЫКАВА Ў ГОМЕЛІ). ДЭКОР БЫЎ ЦЕСНА ЗВЯЗАНЫ З КАНСТРУКЦЫЯЙ (ДЗВЯРНЫЯ І АКОННЫЯ АБРАМЛЕННІ, МЕТАЛІЧНЫЯ РАШОТКІ БАЛКОНАЎ, ЛЕСВІЧНЫХ КЛЕТАК, КАЗЫРКОЎ УВАХОДАЎ І ІНШ), У ВЫГЛЯДЗЕ РЭЛЬЕФНАГА АРНАМЕНТУ, МАЗАІЧНАГА ЦІ ЖЫВАПІСНАГА ПАНО (ЖЫЛЫ ДОМ ЧАЛАКАЕВА Ў ГРОДНЕ, ДАХОДНЫ ДОМ У МАГІЛЁВЕ, КАМЕРЦЫЙНЫ БАНК У СЛОНІМЕ)КАПЛІЦЫ-ПАХАВАЛЬНІ ПАСКЕВІЧАЎГОМЕЛІСВЯТАПОЛК- МІРСКІХМІРЫС. ШАБУНЕЎСКАГАП. ЯЦЫНЫГ. ГАЯЯ. ТЫШЫНСКАГАПАЗЯМЕЛЬНА-СЯЛЯНСКІ БАНКДАМЫ КУПЦА КАСОЎСКАГАГРОДНЕГРОШЫКАВАГОМЕЛІДЗВЯРНЫЯАКОННЫЯБАЛКОНАЎЛЕСВІЧНЫХ КЛЕТАККАЗЫРКОЎАРНАМЕНТУМАЗАІЧНАГАПАНОЖЫЛЫ ДОМ ЧАЛАКАЕВАГРОДНЕДАХОДНЫ ДОММАГІЛЁВЕКАМЕРЦЫЙНЫ БАНКСЛОНІМЕ

35 КАПЛІЦА-ПАХАВАЛЬНЯ ПАСКЕВІЧАЎ КАПЛІЦА-ПАХАВАЛЬНЯ Ў ГОМЕЛІ, ПАБУДАВАНАЯ Ў ГАДАХ ДЛЯ ПАХАВАННЯ ЧЛЕНАЎ СЯМ'І ПАСКЕВІЧАЎ, ЯКІЯ ВАЛОДАЛІ ГОМЕЛЬСКІМ ПАЛАЦАМ І ПАРКАМ З 1834 ПА 1918ГАДЫ. УВАХОДЗІЦЬ У СКЛАД ГОМЕЛЬСКАГА ПАЛАЦАВА- ПАРКАВАГА АНСАМБЛЯ.КАПЛІЦАГОМЕЛІ ПАСКЕВІЧАЎГОМЕЛЬСКІМ ПАЛАЦАМ ГОМЕЛЬСКАГА ПАЛАЦАВА- ПАРКАВАГА АНСАМБЛЯ

36 КАПЛІЦА-ПАХАВАЛЬНЯ СВЯТАПОЛК-МІРСКІХ ПОМНІК АРХІТЭКТУРЫ СТЫЛІ АМПІР (ПАВОДЛЕ ІНШЫХ ЗВЕСТАК, АРТ-НУВО [1] ). ЗНАХОДЗІЦЦА Ў Г. П. МІР У ПАЎКІЛАМЕТРЫ НА ЎСХОД АД МІРСКАГА ЗАМКА Ў МАЛЯЎНІЧЫМ АНГЛІЙСКІМ ПАРКУ, ЗАКЛАДЗЕНЫМ У КАНЦЫ XIX ПАЧАТКУ XX СТАГОДДЗІ ПА РАСПАРАДЖЭННІ КНЯГІНІ КЛЕАПАТРЫ МІХАЙЛАЎНЫ СВЯТАПОЛК-МІРСКАЙ [2]. БЫЛА ПАБУДАВАНА ЯК РАДАВАЯ ПАХАВАЛЬНЯ КНЯЗЁЎ СВЯТАПОЛК-МІРСКІХАМПІРАРТ-НУВО [1]Г. П. МІРМІРСКАГА ЗАМКАКЛЕАПАТРЫ МІХАЙЛАЎНЫ СВЯТАПОЛК-МІРСКАЙ [2]СВЯТАПОЛК-МІРСКІХ

37 НА ДРУГІМ ЭТАПЕ ( ) АДБЫВАЛАСЯ ДАЛЕЙШАЕ РАЗВІЦЦЁ МАДЭРНУ. У 1910-Я Г. ПАД УПЛЫВАМ ЗАХОДНЕ-ЕЎРАПЕЙСКАЙ (ПОЛЬСКАЙ) МАСТАЦКАЙ КУЛЬТУРЫ ПАШЫРЫЛІСЯ ТЭНДЭНЦЫІ РАЦЫЯНАЛІСТЫЧНАГА КІРУНКУ. У ПАЎНОЧНА-ЎСХОДНІХ РАЁНАХ, НАПРЫКЛАД, У ГАРАДАХ ВІЦЕБСКАЙ ГУБЕРНІ, АРХІТЭКТУРНЫЯ ТРАДЫЦЫІ ЗАХОЎВАЛІ ПРЫХІЛЬНАСЦЬ ДА КЛАСІЦЫЗМУ, З ПРЫЧЫНЫ ТАГО, ШТО БОЛЬШАСЦЬ ГУБЕРНСКІХ, ГАРАДСКІХ І ЕПАРХІЯЛЬНЫХ АРХІТЭКТАРАЎ БЫЛІ ВЫПУСКНІКАМІ ПЕЦЯРБУРГСКАЙ АКАДЭМІІ МАСТАЦТВАЎ (В. ВУКАЛАЎ, К. МАКЕР, Ц. КІБАРДЗІН, Ф. ФУРМАН). ЗАСВАЕННЕ НАЦЫЯНАЛЬНАЙ АРХІТЭКТУРЫ АДБЫВАЛАСЯ МЕНШ РЭЛЬЕФНА. ІДЭЙНА-МАСТАЦКАЯ І СВЕТАПОГЛЯДНАЯ КАНЦЭПЦЫЯ МІНУЛАГА Ў РАЗВІЦЦІ АРХІТЭКТУРЫ БЫЛА ПРАПАНАВАНА В. СТРУЕВЫМ, ЯКІ Ў ГАДАХ БЫЎ ГАЛОЎНЫМ АРХІТЭКТАРАМ МІНСКАЙ ЕПАРХІІ. СЯРОД ЯГО РАБОТ: ЦЭРКВЫ ТРОІЦКАЯ Ў В. БЕЛАВУША СТОЛІНСКАГА (1905), У В. ХАТАВА СТАЎБЦОЎСКАГА (1908) РАЁНАЎ, ПЕТРАПАЎЛАЎСКАЯ Ў Г. УЗДА, НА ЧЫГ. СТАНЦЫІ ГАРАДЗЕЯ (АБЕДЗВЕ 1910), РАСТВА БАГАРОДЗІЦЫ Ў В. ПАРЭЧЧА ПІНСКАГА РАЁНА (1912), НАРОДНЫ ДОМ У МІНСКУ(1912). АДНОЙ З РЭГІЯНАЛЬНЫХ ПРАЯЎ У АРХІТЭКТУРЫ БЫЛО ВЫКАРЫСТАННЕ КАМЕНЯ-ВАЛУНА (КАСЦЁЛЫ Ў ВЁСКАХ СЛАБОДКА, 1903; ЛІПНІШКІ, 1908, БРАСЛАЎСКАГА РАЁНА [УДАКЛАДНІЦЬ!] ). ПАЗНЕЙ ЦЭЛЫЯ КАМЯНІ Ў БУДАЎНІЧАЙ ПРАКТЫЦЫ ЗАМЯНЯЛІ КОЛАТЫМІ, ПРАМЕЖКІ-ШВЫ ПАМІЖ КАМЯНЯМІ ЗАПАЎНЯЛІ ДРОБНЫМ ДРУЗАМ ЦІ ГАЛЬКАЙ. ТАКУЮ ТЭХНІКУ ЧАСТА СПАЛУЧАЛІ З ЦАГЛЯНАЙ МУРОЎКАЙ, ГЛАДКАЙ ЦІ ФАКТУРНАЙ ТЫНКОЎКАЙ, ДАСЯГАЮЧЫ ГЭТЫМ ФАКТУРНАЙ РАЗНАСТАЙНАСЦІ. ЭТАПЫ МАСТАЦКІХ ПАВЕВАЎ У БЕЛАРУСКІМ ДОЙЛІДСТВЕ АД ЭКЛЕКТЫКІ (ГІСТАРЫЧНАГА РАМАНТЫЗМУ) ПРАЗ МАДЭРН ДА РАЦЫЯНАЛІЗМУ І КАНСТРУКТЫВІЗМУ ПРАСОЧВАЮЦЦА Ў ТВОРЧАСЦІ С. ШАБУНЕЎСКАГА (БУДЫНКІ ТАВАРЫСТВА СЕЛЬСКА-ГАСПАДАРЧАГА СТРАХАВАННЯ Ў МІНСКУ, ЖАНОЧАЙ ГІНЕКАЛАГІЧНАЙ БАЛЬНІЦЫ Ў ГОМЕЛІ ЯРАЦЫЯНАЛІСТЫЧНАГА КІРУНКУВІЦЕБСКАЙ ГУБЕРНІКЛАСІЦЫЗМУПЕЦЯРБУРГСКАЙ АКАДЭМІІ МАСТАЦТВАЎВ. ВУКАЛАЎК. МАКЕРЦ. КІБАРДЗІНФ. ФУРМАНСВЕТАПОГЛЯДНАЯВ. СТРУЕВЫМ МІНСКАЙ ЕПАРХІІТРОІЦКАЯБЕЛАВУШАСТОЛІНСКАГАХАТАВАСТАЎБЦОЎСКАГАПЕТРАПАЎЛАЎСКАЯУЗДАГАРАДЗЕЯРАСТВА БАГАРОДЗІЦЫПАРЭЧЧАПІНСКАГА РАЁНАНАРОДНЫ ДОММІНСКУВАЛУНАСЛАБОДКАЛІПНІШКІБРАСЛАЎСКАГА РАЁНАУДАКЛАДНІЦЬ!ДРУЗАМГАЛЬКАЙЦАГЛЯНАЙТЫНКОЎКАЙКАНСТРУКТЫВІЗМУС. ШАБУНЕЎСКАГАБУДЫНКІ ТАВАРЫСТВА СЕЛЬСКА-ГАСПАДАРЧАГА СТРАХАВАННЯМІНСКУЖАНОЧАЙ ГІНЕКАЛАГІЧНАЙ БАЛЬНІЦЫГОМЕЛІ

38 СВЯТА-ТРОІЦКАЯ ЦАРКВА ПРАВАСЛАЎНЫ ХРАМ У ГОНАР СВЯТОЙ ТРОІЦЫ Ў В. БЕЛАВУША СТОЛІНСКАГА РАЁНАБРЭСЦКАЙ ВОБЛАСЦІ.БЕЛАВУШАСТОЛІНСКАГА РАЁНАБРЭСЦКАЙ ВОБЛАСЦІ ПАБУДАВАНА Ў ЦЭНТРЫ ВЁСКІ Ў 1905 ГОДЗЕ З ДРЭВА НА МЕСЦЫ ДРАЎЛЯНАГА ХРАМА 1833 ГОДА ПАВОДЛЕ ПРАЕКТА АРХІТЭКТАРА В. І. СТРУЕВА В. І. СТРУЕВА ЗАНЕСЕНА Ў ДЗЯРЖАЎНЫ СПІС ГІСТОРЫКА- КУЛЬТУРНЫХ КАШТОЎНАСЦЕЙ РЭСПУБЛІКІ БЕЛАРУСЬ ЯК АБ'ЕКТ ГІСТОРЫКА-КУЛЬТУРНАЙ СПАДЧЫНЫ РЭГІЯНАЛЬНАГА ЗНАЧЭННЯ.ДЗЯРЖАЎНЫ СПІС ГІСТОРЫКА- КУЛЬТУРНЫХ КАШТОЎНАСЦЕЙ РЭСПУБЛІКІ БЕЛАРУСЬ

39 СВЯТА-ПЕТРА-ПАЎЛАЎСКАЯ ЦАРКВА ПРАВАСЛАЎНЫ ХРАМ У Г. УЗДА НА ЧЫРВОНАЙ ПЛОШЧЫ. ПОМНІК АРХІТЭКТУРЫ РЭТРАСПЕКТЫЎНА-РУСКАГА СТЫЛЮ. ПАБУДАВАНА Ў 1905 ГОДЗЕ ПАВОДЛЕ ПРАЕКТА АРХІТЭКТАРА В.І. СТРУЕВА НА МЕСЦЫ МУРАВАНАГА ХРАМА 1848 Г., ФУНДАВАНАГА Ф. ЗАВІШЫ. ПЕРАД ЦАРКВОЙ СТАЯЛА ДРАЎЛЯНАЯ ЗВАНІЦА З 3 ЗВАНАМІ (НЕ ЗАХАВАЛІСЯ)..УЗДАРЭТРАСПЕКТЫЎНА-РУСКАГА СТЫЛЮ1905Ф. ЗАВІШЫ

40 ЮБІЛЕЙНЫ ДОМ У МІНСКУ

41 КАСЦЁЛ СЭРЦА ІСУСА – КАСЦЁЛ У ВЁСЦЫ СЛАБОДКА БРАСЛАЎСКАГА РАЁНА. КАСЦЁЛВЁСЦЫ СЛАБОДКАБРАСЛАЎСКАГА РАЁНА

42 ЦЕРКОВЬ СВЯТОГО КАЗИМИРА (КАСЦЁЛ СВЯТОГА КАЗІМІРА) КАТОЛИЧЕСКИЙ ХРАМ В ДЕРЕВНЕ ЛИПНИШКИ ИВЬЕВСКОГО РАЙОНА ГРОДНЕНСКОЙ ОБЛАСТИ БЕЛОРУССИИ. ОТНОСИТСЯ К ИВЬЕВСКОМУ ДЕКАНАТУГРОДНЕНСКОГО ДИОЦЕЗА. ПАМЯТНИК АРХИТЕКТУРЫ В СТИЛЕ НЕОГОТИКИ, ПОСТРОЕН В 1910 ГОДУ, ПО ДРУГИМ ИСТОЧНИКАМ В 1890-Х ГОДАХ. ВКЛЮЧЁН В ГОСУДАРСТВЕННЫЙ СПИСОК ИСТОРИКО- КУЛЬТУРНЫХ ЦЕННОСТЕЙ РЕСПУБЛИКИ БЕЛАРУСЬ. КАТОЛИЧЕСКИЙЛИПНИШКИИВЬЕВСКОГО РАЙОНАГРОДНЕНСКОЙ ОБЛАСТИБЕЛОРУССИИИВЬЕВСКОМУДЕКАНАТУГРОДНЕНСКОГО ДИОЦЕЗАНЕОГОТИКИГОСУДАРСТВЕННЫЙ СПИСОК ИСТОРИКО- КУЛЬТУРНЫХ ЦЕННОСТЕЙ РЕСПУБЛИКИ БЕЛАРУСЬ

43 ДОМ МІНСКАГА ТАВАРЫСТВА ЎЗАЕМНАГА СЕЛЬСКАГАСПАДАРЧАГА СТРАХАВАННЯ ЧАТЫРОХПАВЯРХОВЫ БУДЫНАК ПАЧАТКУ XX СТ. У МІНСКУ НА РАГУ ВУЛ. ГАРАДСКІ ВАЛ І ПР. НЕЗАЛЕЖНАСЦІ, 2/15. ПОМНІК АРХІТЭКТУРЫ НЕАКЛАСІЦЫЗМУ. ЦЯПЕР БУДЫНАК ЗАЙМАЕ МІНІСТЭРСТВА ЎНУТРАНЫХ СПРАЎ. XX СТ.МІНСКУВУЛ. ГАРАДСКІ ВАЛПР. НЕЗАЛЕЖНАСЦІНЕАКЛАСІЦЫЗМУМІНІСТЭРСТВА ЎНУТРАНЫХ СПРАЎ