Үстеу – іс-әрекеттің белгісін (орнын, мезгілін, амалын,мақсат- себебін) білдіретін сөз табы. Сондықтан да үстеулер қолданылу барысында етістіктермен тіркесіп. - презентация

1

2 Үстеу – іс-әрекеттің белгісін (орнын, мезгілін, ямалин,мақсат- себебін) білдіретін сөз табы. Сондықтан да үстеулер қолданылу барысында етістіктермен тіркесіп тұрады. Үстеу

3 Қазіргі қазақ тіліндегі үстеулер – қимылдың, іс - әрекеттің әр түрлі белгісін, жүзеге асу ямал – тәсілін, мекенін, себебін, мезгілін, дай – күйін білдіретін және грамматикалық тұлғалармен түрленбейтін сөздер. (Қазақ грамматикасы) Үстеу сөздер заттың әр қилы қимылы мен ісінің әр түрлі сындық, бейнелік, мекендік, мезгілдік, шарттық, мөлшерлік күй – дайларын және сынның белгісін білдіреді. Үстеу сөздер деп морфологиялық жағынан түрленбейтін, лексика – семантикалық жағынан өз алтына топ болып қалыптасып, сөйлемде пысықтауыш қызметінде жұмсалатын сөздерді айтамыз. (А. Ысқақов)

4 ҮСТЕУ Құрамына қарайТұлғасына қарай Дара үстеуКүрделі үстеу Негізгі үстеу Туынды үстеу Бір ғана түбірден тұрады. Кемінде екі түбірден тұрады. Бөлшектеуге келмейтін төл үстеулер. Түбірге жұрнақ жалғануы арқылы Қимылдың түрлі белгісін, мезгілін, мекенін, себебін, мақсатын білдіреді.

5 Үстеудің мағыналық түрлері ҮСТЕУ Мақсат Себеп- салдар Күшейт- кіш Мезгіл Сын- қимыл Мекен Мөлше р

6 ҚимылдыңмезгілінбілдіредіҚимылдыңболуорныменбағытынбілдіреді Мекен Мезгіл Себеп Қимылдыңболусебебін,салдарынбілдіреді Қимыл Қимылдыңжүзегеасуямалинбілдіреді Мөлшер Қимылдыңмөлшерін,көлемінбілдіреді. Күшейткіш Қимылдыңсапасынтымкүшейтіпсолғындату Мақсат Қимыл дың болу мақсатынбілдіреді қайда?қалай?қарай?қайдан?қашан?қашаннанбері?неге?несебепті?неліктен?қалай?қайтіп?қалайша?қанша?қаншама?қаншалық?қаншалап?қалай?қандай?қалай?немақсатпен?