Қарағанды облысы Балқаш қаласы орта жалпы білім беретін 18 қазақ орта мектебінің география және биология пәнінің мұғаалімі Жұмабекова Бақытгул Омирбековна

Сабақтың мақсаты: Қазақстанның шөлейт және шөл зоналары құмды шөлдерін өсімдіктердің шөлге қалай бейімделуін жануаларды шөлге шөлейтке бейімделуіне түсінік қалыптастыру. Балалардың өз білгендерін айқыза отырып, ой- өрісін,тілдерін дамытыу

Сабақтың әдіс-тәсілін әнгімелеу, сұрақ жауап өздігімен оқу, жұмыс жасау Сабақтың түрі: Аралас сабақ. Сабақтың көрнекелігі: Карта, сурет, сызбанұсқа, иллюстрация, т.б

Үй тапсырмасы. Орманды дала және дала зонасы. 1. Картадан табиғат зоналарын көрсет. 2. Табиғат зоналарын сыртқы қандай факторлар қалыптастыратын атаңдар. 3. Орманды дала мен дала зоналаларын тоқтал, өсімдіктері. Тақтаға сызып жазу.

Орманды дала өсімдіктері. 1. Шілік. 2. Тікенді раушан. 3. Қотыр қайын. 4. Сыңғақ итмұрын. 5. Тышқан сиыр жоңышқа. 6. Дәрі шелна. 7. Кәдімгі мойыл.

Қандай өзендер бар 1. Ертіс, Жайық, Тобыл, Есіл өзендердің суы халықтың тұрмыс қажеті үшін де пайдаланады. 2. Өсімдік жамылғасы, дәнді дақылдар өсімдіктер. Ашық тұқымбас өсімдіктерге: Сәбізшөп,гүлдер хош иісті қайын мен көктеректер өседі. Ө сімдікте р Боз Шо қ т ү пті бетеге Жер бидайы қ

3. Орман байлықтары және жануарлар дүниесі. 4. Дала зонасының топырақ типтері. 5.Орманды дала және дала зонасының топыарақтары қандай шаруашылықты дамытуға қолйлы. Сабағымызды табиғат зонасы бойынша жалғастырамыз. Жаңа сабақ: Қазақстан шөлейт жерлері дала мен шөл зоналары аралығында орналасып, Жайықтың жағасынан Алтай тауларына дейінгі 2900 км-ге созылып жатыр. Ол республиканың барлық аумағының 10,8%-ын алып жатыр.

Жауын-шашын аз, Жауын- шашынны ң м ө лшері мм аралы ғ ында. Шілдені ң орташа температурасы °С кейде ысты қ, 40 ° С- қ а дейін жетеді. Қ ысы суы қ, ашы қ аязды к ү ндер басым болады. Ш ө лейтті ң климаты құ р ғ а қ, тым континетті. Ш ө лейт зонасы К ө ктемні ң ая ғ ы мен жылды ң басында жауын- шашын мол т ү седі Қ ыста, жазда аз жауады. Жаз барлы қ жерде ысты қ Ш ө лейт зонасы К ө ктемні ң ая ғ ы мен жылды ң басында жауын- шашын мол т ү седі Қ ыста, жазда аз жауады. Жаз барлы қ жерде ысты қ

Т ұ ра қ ты а ғ атты ң е ң ірі ө зендері: Ойыл,Жем,Тор ғ ай,Сарысу,Аяг ө з. Ш ө лейт зонасында 3000-нан астам к ө лдер бар. Топыра ғ ы: Ашы қ қ ара қ о ң ыр топыра қ. Ө сімдік жамыл ғ ысы негізіні ң бетеге,жусан,т ү ймеда ғ ы,боздан құ ралады. Ш ө лейт зонасы ө сімдіктері Боял ғ ыш сора ң ыА қ шиСада қ боз Жата ғ ан изен ж ә не Ширен қ ыз ғ алда ғ ы К ә дімгі бетеге Сорша қ б ұ йры ғ ын

Сасықкүзен,қарсақ,түлкі,қасқыр Дала мен ш ө лде кездесетін ш ө лейт жануарларыСарш ұ на қҚ осая қ Құ м тыш қ аны Құ м қ ояндары Құ старданБ ү ркітТор ғ айБозтор ғ ай Жер қайыстырған ақбөкендер,қарақұйрықтар. Шөлейтте кесіртке,жыландар көп. Қара шұбар жылан,кіші сарыбас жылан,су жылан, улы жыландар, сұр жыландар.

Құ мды ш ө лдер: Қ ызылк ұ м,Арал ма ң ы Қ ара құ м,Мойын құ м,Каспий ма ң ы- Арын,Тайсор ғ ан Қ ара құ м Азды шөлдер, құмды шөлдердің арасында немесе соларға жапсарласа жатады. Ө сімдігіСелеу Ө ле ң ш ө п Еркеш ө п Құ мны ң боз жусаны Құ мны ң жабайы с ұ лысы Құ м бетегесі

Ш ө лейтте қ ой ж ә не шаруашылы ғ ы басым дамы ғ ан. Қ ой ешкі 963 мы ң бас, 129 мы ң бас жыл қ ы жылыншы сана қ бойынша. Ш ө л зонасы: Ш ө лейт зонасы каспий те ң із жа ғ алауына ң Тарба ғ атай тауларыны ң етегіне дейін созылып жатыр. К ө лемі 120млн- ғ а республика аума ғ ыны ң 44%- ына жуы ғ ы алады. Ш ө л: Ө сімдіктер 164 бетті о қ ушы о қ иды. Ш ө лді ң кейбір аудандарында жылды қ жауын- шашын 100мм-ге де жетпейді. Жазда жа ң быр аз жауады. Ш ө л зонасыны ң ауасы құ р ғ а қ ә рі жауын-шашын м ө лшері аз бол ғ анды қ тан,жергілікті ө зендер жо қ. Ш ө л зонасыны ң астында Қ ызыл құ м,Шу,Сарысу,О ң т ү стік Бал қ аш. Сырдария, Бетпа қ дала, Ма ңғ ыстау, Каспий ма ң ы сия қ ты е ң ірі артезиян алаптары жатыр. Ш ө л зонасы солт ү стік ж ә не о ң т ү стік болып 2 б ө лінді. 1)Солт ү стік ш ө лдерге ү стрірт ж ә не Т ұ ран. Бетпа қ дала ү стіртті, Мойын құ м, Бал қ аш ма ң ы. 2)О ң т ү стікте ү стірт, Қ ызыл құ м, Т ұ ран ойпаты. Қ о ң ыр топыра қ тарал ғ ан Ш ө л зонасы құ мдыСазды ш ө лдер кенінен тарал ғ ан

Тастық немесе шөлдер 1) Ш ө л зонасы: Ө сімдіктер. 2) Ш ө л жануарлар д ү ниесі ө згеше жануарлар. Құ мды ш ө лдер: ш ө л, ш ө лейт ө сімдік, жануарлар : Ш ө лейт ж ә не ш ө л зонасын шекарасын сыз. Та қ ырыбы: Ш ө л,ш ө лейт жердегі топыра қ ө сімдік жамыл ғ ысы нашар дамы ғ ан,жер беті жарылып кеткен ала ң. Таратпа сор: Ш ө л,ш ө лейт ж ә не дала зонасыны ң ащы т ұ здылы ғ ы 1 % - дан жоғары жынысты алаң. Көбіне тартылып қалған көл табынында таралған,топырақ жамылығысы нашар дамыған.Өсімдік жамылғысы сораң шөптерден тұрады.

Географиялы қ зона грекше зонасы белдеу климаты жа ғ дайлары топыра қ пен ө сімдік ж ә не жануарлар д ү ниесі біртектес е ң дік – өң ір. Ш ө лейт зонасыШ ө л зонасы ұқ састы ғ ы

Тест ж ұ мысы